«الاغ بالکان»؛ الاغی با گران‌ترین پنیر دنیا که «نواک جوکوویچ» مشتری پروپاقرص آن است

راز بقا: «الاغ بالکان» یک نژاد بومی در حال انقراض است و زمانی در منطقه وسیع شبه جزیره بالکان به ویژه در مناطق تپه‌ای و کوهستانی صربستان زندگی می‌کرد. تخمین زده می‌شود که در حال حاضر تنها ۱۰۰۰ رأس از این نژاد خر وجود داشته باشد که در منطقه تحت حفاظت زندگی می‌کنند.

به گزارش راز بقا، این الاغ اکنون بیشتر برای تولید محصولات گران‌قیمتی مانند شیر و پنیر مورد استفاده قرار می‌گیرد.  نکته جالب در مورد الاغ بالکان این است که به شدت در برابر بیماری‌ها مقاوم است و طبق گزارشات میدانی این حیوان هنوز تحت اقدامات پیشگیرانه از جمله کنترل انگل قرار نگرفته است.

«الاغ بالکان» یا «الاغ کوهی»، یک نژاد یا گروهی از نژاد‌های خر‌های اهلی است که منشا آن منطقه بالکان است. زیستگاه این الاغ شگفت‌انگیز در صربستان و مونته نگرو گزارش شده و به همین دلیل به «الاغ صرب» نیز معروف است. 

مشخصات الاغ بالکان

ریشه‌ی اصلی «الاغ بالکان» خر آفریقایی است و این در حالیست که خر آسیایی هر گز اهلی نشد. الاغ بالکان یک گونه ابتدایی است. وزن بدن یک الاغ بالکان نر حدود ۲۵۰ کیلوگرم است و وزن بده ماده این نژاد حدود ۲۰۰ کیلوگرم. ارتفاع گردن الاغ صرب در نر‌ها حدود ۱۰۰ سانتیمتر است و در ماده‌ها اندکی کوچکتر و حدود ۹۵ سانت است.

رنگ پوست این الاغ خاکستری، قهوه‌ای، خاکستری تیره و قهوه‌ای مایل به قرمز است. تغذیه الاغ بالکان خیلی سخت نیست و با مقداری غذای حجیم و حتی بدون کیفیت هم به راحتی سیر می‌شود. این الاغ می‌تواند ساعت‌ها کار کند و در کوهستان‌های صربستان و مونته‌نگرو زندگی می‌کند. 

قد الاغ تا شانه و کتف بین ۹۰ تا ۱۶۰ سانتیمتر است و بین سنین ۲ تا ۲.۵ سالگی به بلوغ جنسی می‌رسد. در تمامی طول سال جفت‌گیری می‌کند، اما معمولا به عنوان قاعده در بهار این کار را انجام می‌دهد.

دوره باداری الاغ بالکان حدود ۱۲ تا ۱۴ ماه طول می‌کشد و معمولا یک کره الاغ به دنیا می‌آورد. البته گا‌ها مواردی دیده شده که دوقلو به دنیا می‌آورند، اما نرخ چندقلوزایی در الاغ بالکان پایین است. نکته جالب دیگر در مورد الاغ این است که گا‌ها از اسب بییشتر و تا ۴۰ سال عمر می‌کند. 

پا‌های این الاغ راه راه و گورخری، اما شکم سفید دارند درست مانند نواحی اطراف چشم و پوزه. سرعت این الاغ به ندرت تا ۵۰ کیلومتر در ساعت می‌رسد و برای دویدن اصلا مناسب نیست. 

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

«خر کاتالان»؛ یک خرِ نیم تنی و به شدت سیاسی که بهترین نژاد خر در جهان است!

به گزارش راز بقا؛ تفاوت دیگری که بین این الاغ‌ها و اسب وجود دارد این است که ستون فقرات الاغ‌های بالکان از ۵ مهره تشکیل شده در حالی که در اسب‌ها ۶ مهره است. الاغ‌ها ۳۱ جفت کروموزوم دارند در حالی که اسب‌ها ۳۲ جفت.

دمای بدن الاغ بالکان تا حدودی کمتر از دمای بدن است و کمتر از ۳۷ درجه سانتیگراد است در حالی که دمای بدن اسب بین ۳۷.۵ تا ۳۸.۲ درجه است. دوره باداری اسب حدود ۳۳۰ روز است در حالی که در الاغ‌ها گا‌ها از ۳۶۵ روز نیز بیشتر است. یعنی بیشتر از یک سال باردار هستند. 

پنیر پوله؛ گران‌ترین پنیر دنیا 

الاغ بالکان، اما جدای از تمامی ویژگی‌های فوق به یک محصول دیگر بسیار شهرت پیدا کرده است؛ محصولی که البته این الاغ را بسیار ارزشمند می‌سازد. الاغ بالکان یا همان الاغ صرب گران‌ترین پنیر دنیا را تولید می‌کند به نحوی که تنها ثروتمندان می‌توانند از این محصول استفاده کنند.

این پنیر به «پنیر پوله» (Pule cheese) مشهور شده است. «پنیر پوله» یا «ماگاریچی»، یک پنیر صربستانی است که از ۶۰ درصد شیر الاغ بالکان و ۴۰ درصد شیر بز تهیه می‌شود.

طبق گزارش‌ها، پوله «گران‌ترین پنیر جهان» است که به ازای هر کیلوگرم ۱۳۰۰ دلار آمریکا به فروش می‌رسد. به دلیل سختی تولید و کمیاب بودن آن بسیار گران است: فقط حدود ۱۰۰ ماده خر بالکان وجود دارد که برای دوشیدن شیر و تولید پنیر پوله مورد استفاده قرار می‌گیرند و برای تولید هر کیلو «پنیر پوله» حدود ۲۵ لیتر شیر مصرف می‌شود.

«نواک جوکوویچ» که بهترین تنیس‌باز حال حاضر جهان است گفته شده بود که یکی از مشتریان پر و پا قرص پنیر پوله است و شایعه شده بود که کل پنیر مزرعه آقای «سیمیک» را پیشی‌خرید کرده است، اما خود وی آن را تکذیب کرد. طعم این پنیر شبیه پنیر «مانچِگو» اسپانیایی است؛ نوعی پنیر که در منطقه لامانچای اسپانیا و از شیر گوسفندان نژاد مانچگا تهیه می‌شود. 

«مانچِگو» قوام سفت و فشرده و بافتی کره‌ای دارد که اغلب حاوی حفره‌های هوای کوچک و ناهمواری است. رنگ پنیر از سفید تا زرد عاجی است و پوست و لایه بیرونی آن از زرد تا قهوه‌ای مایل به بژ متغیر و البته غیر قابل خوردن است. این پنیر طعمی متمایز دارد، خامه ای، کمی تند و مزه‌ای که مشخصه شیر گوسفند است.

تاجران روس و اوکراین؛ بزرگترین مشتریان پنیر پوله

به گزارش راز بقا؛ این پنیر در منطقه حفاظت شده طبیعی «زاساویتسا» Zasavica تولید می‌شود، جایی که تعدادی الاغ در آن منطقه و در مزرعه‌ای متعلق به یک سیاستمدار صرب به نام «اسلوبودان سیمیک» پرورش داده می‌شوند و محصول آن‌ها یعنی شیر و پنیر با قیمت‌های گزافی به فروش می‌رسد. 

«اسلوبودان سیمیک» شباهتی به یک کشاورز الاغ ندارد بلکه یک وکیل ۶۲ ساله و قانونگذار سابق در پارلمان صربستان است و با عینک تیره مدام در حال کشیدن پیپ است. خود وی در مورد الاغ بالکان می‌گوید: «عیسی سوار بر الاغی به اورشلیم رفت. آن‌ها موجودات خاصی هستند و به همین دلیل است که همه در اروپا قبلاً یکی داشتند. الاغ ما خر بالکان بود و من می‌خواهم آن را حفظ کنم.». 

حدود ۲۰ سال پیش، سیمیک تعداد زیادی الاغ کم‌خوراک را که دیگر در مزرعه‌ها مفید نبودند، جمع‌آوری کرد و آن‌ها را به محلی که صرب‌ها آن را منطقه حفاظت شده «زاساویتسا» می‌نامند، در ۵۰ مایلی پایتخت صربستان، بلگراد، آورد. این منطقه با ۴۵۰۰ هکتار، یکی از آخرین مناطق حفاظت شده صربستان است. «سیمیک» یک سازمان غیرانتفاعی زیست محیطی را اداره می‌کند که این منطقه حفاظت شده را مدیریت می‌کند و مقصدی محبوب برای گردشگران محلی به شمار می‌رود. او همچنین از بخشی از زمین را به عنوان مزرعه حیوانات استفاده می‌کند که در حال حاضر ۲۰۰ الاغ بالکان و همچنین نژاد‌های گاو بالکان پودولین و خوک مانگولیکا دارد.

داستان‌هایی قدیمی درباره شیر الاغ وجود دارد و باعث شده که برخی از دامداران ثروتمند به این کار روی بیاورند. اینکه بقراط پدر علم پزشکی قدیم از آن برای التیام زخم‌ها استفاده می‌کرده و گفته می‌شود کلئوپاترا در شیر ۷۰۰ الاغ حمام می‌کرده تا پوست خود را نرم نگه دارد. 

وی همچنین می‌گوید تاجران ثروتمند روسی و بانکداران اوکراینی که در صربستان سفر می‌کنند برای خرید پنیر در مزرعه حاضر می‌شوند. این تاجر دامدار و سیاستمدار قدیم می‌گوید که از خبرگان پنیر در اتریش، آلمان و سوئیس برای پنیر خود درخواست‌هایی دریافت کرده، اما او نه می‌تواند پنیر را به صورت انبوه تولید کند و نه می‌تواند آن را صادر کند، زیرا شیر الاغ در لیست رسمی لبنیات وزارت کشاورزی صربستان که اکنون فقط شامل شیر گاو، بز و گوسفند است، نیست.