«کاکاپو»؛ طوطی ۵ کیلویی عجیبی که نمیتواند پرواز کند و ۱۲۰ سال عمر میکند
راز بقا: تمامی ویژگیهای عجیب یک پرنده در این طوطی جمع شدهاند، طوطیای که «کاکاپو» نام دارد و در نیوزیلند زندگی میکند. کاکاپو یک طوطی بزرگ جثه و شبگرد است، اصلا نمیتواند پرواز کند و جفتگیری آن در قالب نمایش عشقبازی (Lek - Mating) است. .در این روش جفتگیری تعداد از نرهای گونه در یک مکان جمع میشوند و خود را به نمایش میگذارند و در نهایت طوطی ماده یکی را برای جفتگیری انتخاب میکند.
به گزارش راز بقا، این طوطی به شدت در خطر انقراض است و مرکز توجه سازمان حفاظت است. قبل از مداخله انسانها، در سراسر جنگلهای نیوزیلند رایج و گسترده بود، اما شکار توسط انسانها این پرنده را در آستانه انقراض قرار داد. این رقم در اواسط دهه ۱۹۹۰ فقط حدود ۵۰ پرنده از این طوطی وجود داشت. انتقال کل جمعیت به جزایر عاری از شکارچیان و مداخله شدید در هر مرحله از زندگی این پرنده منجر به افزایش یکنواخت این پرنده شده است. کاکاپو هیچ فامیل نزدیکی ندارد.
ویژگیهای کاکاپو
این طوطی بزرگ جنگلی پرواز نمیکند و صورتی رنگپریده شبیه جغد دارد. کاکاپوها به رنگ سبز خزهای خالدار با زرد و سیاه در بالا و پایین شناخته میشوند. البته باید گفت که رنگ زیرین آنها دارای زرد بیشتری است. منقار این پرنده خاکستری است و پاها و انگشتان این پرنده نیز خاکستری است و در حالی که کف پای این پرنده نیز کم رنگ است.
کاکاپو با طول عمری تا ۱۰۰ و ۱۲۰ سال، احتمالاً طولانیترین عمر را در میان سایر پرندگان و شاید تمام حیوانات جهان دارد. منحصر به فرد بودن کاکاپوها به همین جا ختم نمیشود، ظاهر آنها نیز آنها را متمایز میکند. یک کاکاپوی بالغ بین ۵۸ تا ۶۴ سانتیمتر طول دارد و وزن نرها بین ۲ تا ۴ و ۵ کیلوگرم و مادهها بین ۱ تا ۲.۵ کیلوگرم است.
صدا: نرها یک صدای بوم عمیق («بوم» بوم بوم) و یک صدای خس خس بلند («چینگ چینگ») برای جذب جفت به نمایش جنسی خودشان تولید میکنند. هر دو جنس یک صدای بلند skraak میدهند.
گونههای مشابه: کاکا و کیا تنها گونههایی هستند که ممکن است کاکاپو با آنها اشتباه گرفته شود، اما رنگ سبز خزهای، اندازه بزرگ، پرواز نکردن و عادات شبانه شناسایی آنها را آسان میکند. همچنین بسیار بعید است که کاکاپوی دیگری به جز در چند سایت مدیریت شده وجود داشته باشد، و بنابراین احتمال اشتباه در شناسایی بسیار کم است.
پراکندگی و زیستگاه طوطی کاکاپو
کاکاپو زمانی که در سراسر نیوزیلند یافت میشد، پس از ورود قبیله مائوری پلینزی در بین سالهای ۱۳۲۰ تا ۱۳۵۰ میلادی به نیوزیلند شروع به کاهش دامنه و فراوانی کرد. آنها در حدود سال ۱۹۳۰ از جزیره شمالی ناپدید شدند، اما مدت طولانیتری در قسمتهای مرطوب جزیره جنوبی باقی ماندند. آخرین پرندگان در اواخر دهه ۱۹۸۰ در فیوردلند از بین رفتند.
به گزارش راز بقا؛ جمعیتی کمتر از دویست پرنده در سال ۱۹۷۷ در جزیره استوارت کشف شد، اما این جمعیت نیز به دلیل شکار گربهها در حال کاهش بود. در طول دهههای ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰، کل جمعیت شناخته شده به جزیره «ونووآ هو» در سواحل جزیره استوارت، جزیره «معاد» در مارلبورو ساوندز و جزیره «هاتورو» در خلیج هاراکی منتقل شدند. از آن زمان پرندگان بین جزایر «ونووآ هو»، «جزیره معاد» و «هاتورو» و همچنین جزایر جدیدتر بدون شکارچی «چالکی» و «آنچور» در «فیوردلند» در حال جابجایی بودهاند. کاکاپو اکنون فقط در جزایر جنگلی دیده میشود، اگرچه قبلاً به نظر میرسید که در طیف گستردهای از انواع پوشش گیاهی زندگی میکرد.
جمعیت
در ژوئن ۲۰۲۰ در مجموع ۲۱۰ پرنده شناخته شد. همه این کاکاپوها فرستندههای رادیویی حمل میکنند و به شدت تحت نظارت و مدیریت قرار گرفتهاند. کاکاپوهای بالغ در برابر شکار گربهها و قاقمها آسیبپذیر هستند و تخمها و جوجههای آنها توسط موشها کشته میشوند. مادهها به تنهایی تخمها را جوجه کشی میکنند و جوجهها را بزرگ میکنند.
از آنجایی که آنها باید دورههای طولانی را دور از غذا دادن به لانه بگذرانند، تخمها و جوجهها به ویژه زمانی که لانه بدون مراقب باشد در برابر شکار آسیب پذیر هستند. پرورش جوجه طولانی است و لانهها بوی بد متصاعد میکنند و شکارچیان به راحتی میتوانند آنها را پیدا کنند. کاکاپو دور از لانه معمولا برای جلوگیری از شکار شدن در حالت فریز و انجماد قرار میگیرد و برای پنهان شدن از شکارچیان به رنگهای مرموزش متکی است. این استراتژی زمانی کار میکند که شکارچیان اصلی پرندگانی بودند که از طریق قدرت دید شکار میکردند، اما برای جلوگیری از شکارچیان پستاندار که بوسیله ردیابی بو شکار میکنند، کاملاً بی اثر است.
تلاشها برای محافظت از کاکاپو در برابر شکارچیان گفته شده با انتقال آنها به «جزیره رزولوشن» (جزیرهای در فیوردلند در جنوب غرب نیوزیلند) در دهه ۱۸۹۰ انجام گرفت، اما به دلیل ورود قاقمها به جزیره این انتقال شکست خورد. در دهههای ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰، انتقال به جزایر عاری از شکارچی معاد، هاتورو و ونووآ هو که فقط «کیوره» یا همان «موش پلینزیایی» داشتند، روند زوال کاکاپو را متوقف کرد.
با این حال، جمعیت افزایش نیافت تا اینکه «کیوره» از جزایر حذف شد و پرندگان با شدت بیشتری مدیریت شدند. مدیریت فشرده شامل جابجایی پرندگان بین جزایر، محافظت از لانه در برابر موشها، تغذیه تکمیلی بالغین، نظارت دقیق بر تخمها و جوجهها، و نجات و بزرگ کردن جوجههای ناتوان است.
جفتگیری و تولید مثل کاکاپو
کاکاپو دارای تنوع ژنتیکی بسیار کم و در نتیجه باروری پایین است. بسیاری از مدیریتهای حفاظتی اخیر بر مدیریت جفت گیری و استفاده از لقاح مصنوعی برای به حداقل رساندن تلفات ژنتیکی بیشتر متمرکز شده است. کاکاپو در حال حاضر در سه جزیره «ونووآ هو»، «آنچور» و «هاتورو» نگهداری میشود. آنها در سال ۲۰۱۶ در هر سه جزیره جفتگیری کردند و ۳۲ جوجه زنده ماندند.
کاکاپو در تابستان و پاییز جفتگیری میکند، اما فقط در سالهایی که میوه فراوان است. در جزایر جنوب نیوزیلند وقتی درختان ریمو میوه میدهند، تولید مثل میکنند که هر ۲ تا ۴ سال یک بار است. در جاهای دیگر نیوزلند احتمالاً هنگام کاشت درخت راش جنوبی لانه میکنند، اما محرکهای تولیدمثل در برخی از مناطق شمالی، از جمله «هاتورو» ناشناخته است.
کاکاپوها در قالب نمایش گروهی جفتگیری میکنند هستند. نرها از طریق «سیستمهای پیست و کاسه» (انتخاب یک منطقه و تمیز کردن ان و سپس حفر یک گودال کاسه مانند) برای جذب مادهها در راستای جفت گیری آواز میخوانند. نرها هیچ نقشی در جوجه کشی یا پرورش جوجه ندارند. لانهها روی یا زیر زمین در حفرههای طبیعی یا زیر پوشش گیاهی متراکم هستند. ۱ تا ۴ تخم در یک فرورفتگی کم عمق در خاک یا چوب پوسیده گذاشته میشود که قبل و در طول جوجه کشی به طور مکرر برگردانده میشود.
رفتار و بوم شناسی طوطی کاکاپو
کاکاپوها شبگرد و منفرد هستند و سالها در همان محدوده خانه هستند. آنها روی زمین غذا میجویند و از درختان بالا میروند. آنها اغلب از درختان میپرند و بالهای خود را تکان میدهند، اما در بهترین حالت یک سقوط کنترل شده را مدیریت میکنند.
تغذیه
کاکاپوها کاملاً گیاهخوار هستند. رژیم غذایی آنها شامل برگ، جوانه، گل، برگ سرخس، پوست درخت، ریشه، ریزوم، پیاز، میوه و دانه است. رژیم غذایی فصلی آنها متفاوت است