انقراض دایناسور‌ها؛ هجده ماه از آسمانِ تاریک آتش می‌بارید!

راز بقا: دانشمندان می‌گویند پدیده‌ای که موجب انقراض دایناسور‌ها و جهنم روی زمین شد، از لبه‌های مرموز منظومه شمسی آغاز شده بوده است. 

به گزارش راز بقا، مدت‌هاست دانشمندان بر سر این نکته اشتراک نظر داشته‌اند که دایناسور‌ها بر اثر اصابت «شهاب‌سنگ چیکسولوب» از میان رفته‌اند که پس از برخورد با زمین در ساحل مکزیک، دهانه برخوردی به قطر ۱۴۹ کیلومتر و عمق ۱۹ کیلومتر از خود به‌جا گذاشته است. 

در میان کارشناسان همچنین پیرامون پیامد وحشتناک و ویران‌کننده این پدیده و این که برخورد شهاب‌سنگ سه چهارم زندگی روی کره زمین را نابود کرده تفاهم وجود داشت. بر اثر این واقعه زمین در شب‌های بی‌پایان و هجده ماه زمستانی فرو رفت که در طول آن از آسمان آتش می‌بارید. 

اما علت برخورد شهاب سنگ به زمین همچنان در ابهام بوده است. دانشمندان نمی‌دانند آیا این شیئی که به زمین برخورد کرده سیارک بوده یا ستاره دنباله‌دار، منشاء آن چه بوده و چگونه با نیرویی چنین ویرانگر به کره زمین اصابت کرده است. 

پاسخ به این سؤال نه تنها پاسخی به انقراض دایناسورهاست بلکه با توجه به وحشتی که در مورد تکرار این واقعه وجود دارد، بسیاری نکات در مورد منظومه شمسی و جایگاه ما را در آن روشن می‌کند. 

در پژوهش جدیدی که امروز در نشریه «ساینتیفیک ریپورتز» منتشر شده است، کارشناسان از جمله «آوی لب» استاد دانشگاه هاروارد با تجزیه و تحلیل داده‌ها و قوه جاذبه‌ای که اشیاء را در اطراف منظومه شمسی به حرکت در می‌آورد به این سؤال پاسخ داده‌اند. آن‌ها می‌گویند که می‌توانند علت برخوردی چنین ویرانگر را به کره زمین توضیح دهند. 

در این گزارش آمده است که سفر شیئی که با برخورد به زمین دایناسور‌ها را از میان برد، از اَبر «اورت»، پوسته ستاره‌های دنباله‌دار در لبه منظومه شمسی (در خارج از کمربند کویپر) آغاز شده بود. به گفته کارشناسان، یک قطعه ستاره دنباله‌دار به وسیله قوه جاذبه سیاره مشتری از مدار خود خارج شده و در حرکت به سوی خورشید قطعه‌قطعه شده بود. 

سراج، دانشجویی که همراه با پرفسور «لب» روی این پروژه کار کرده می‌گوید: «در اصل، سیاره مشتری به عنوان یک دستگاه پینت‌بال عمل می‌کند. مشتری این ستاره‌های دنباله‌دار بلند- مدت را به مدار‌هایی می‌فرستد که بسیار نزدیک به خورشیدند.»

این ستاره‌های دنباله دار برای دور زدن دور خورشید زمان بسیاری صرف می‌کنند که در نتیجه آن به آن‌ها ستاره‌های «بلند- مدت» یا مسیر خورشیدی اطلاق می‌شود. 

آقای سراج گفت: «در این ستاره‌های مسیر-خورشیدی، این عمل ذوب که بخش کوچکی از مجموع توده آن است چندان مهم نیست بلکه ستاره چنان به خورشید نزدیک می‌شود که بخشی از آن که به خورشید نزدیک‌تر است، قوه جاذبه بیشتری نسبت به بخشی که از خورشید دورتر است احساس می‌کند که موجب بروز نیروی جزر و مد کهکشانی می‌شود و این مهم است. 

ما با یک پدیده اختلال جزر و مد کهکشانی روبه‌رو می‌شویم که ستاره‌های دنباله‌داری را که به خورشید نزدیک شده‌اند به قطعات کوچک‌تر خرد می‌کند. این احتمال وجود دارد که این قطعات در خروج از مدار به زمین برخورد کنند.» 

این روایت با نظریات عمده‌ای که تاکنون در توضیح برخورد سنگ شهاب به زمین ارائه شده در تضاد است که می‌گوید بخشی از یک سیارک بزرگ‌تر از کمربند ستاره‌های دنباله دار میان مشتری و مریخ جدا شده و به زمین برخورد کرده بود. 

در این پژوهش جدید گفته شده است که ابر «اورت» به عنوان منشاء شیئی که به زمین برخورد کرده، محتمل‌تر است. تحقیقات در دهانه برخورد «چیکسولوب» و دهانه‌های مشابه آن نشان می‌دهد که اشیایی که آن‌ها را موجب شده‌اند، اجرامی نسبتا اولیه بوده‌اند که در علم اخترشناسی به آن‌ها «کندریت کربن‌دار» اطلاق می‌شود. این گزارش می‌گوید این سنگ‌ها بیشتر در ابر «اورت» یافت می‌شوند تا کمربند ستاره‌های دنباله‌دار. 

پژوهشگران می‌گویند این فرضیه را می‌توان با تحقیقات بیشتر در مورد دهانه‌های برخوردی از جمله دهانه‌های قمری مشابه (دهانه‌های برخوردی در سطح ماه) مورد آزمایش قرار داد. 

سال آینده که رصدخانه «ورا روبین» در شیلی کار خود را آغاز کند، اخترشناسان خواهند توانست حرکت ستاره‌های دنباله‌دار «بلند-مدت» را مطالعه کنند و بیبینند آیا آن‌ها بدین گونه رفتار می‌کنند یا نه. 

پرفسور لب می‌گوید: «ما باید بتوانیم اجزای کوچک تری را که در موارد بیشتری از ابر اورت به سوی زمین می‌آیند، ببینیم. امیدوارم بتوانیم این نظریه را با دستیابی به داده‌های بیشتر در مورد ستارگان دنباله‌دار بلند-مدت، آمار بهتر و شاید شواهد ناشی از این اجزا، به آزمایش بگذاریم.»