بز محسانا؛ بز معروف هندی با پستان‌هایی بزرگ که قدی اندازه الاغ دارد و سلطان تولید گوشت و شیر است

راز بقا: «بز محسانا» یک نژاد محبوب و شناخته‌شده بومی برای تولید شیر در ایالت گجرات هند است. این نژاد عمدتاً نتیجه تلاقی بز سیروهی و بز بیتال است. این ترکیب باعث شده که بز محسانا ویژگی‌های برتر هر دو نژاد والدین خود را داشته باشد، به‌ویژه از نظر تولید شیر، تطبیق‌پذیری و استحکام.

خصوصیات فیزیکی بز محسانا

به گزارش راز بقا، گوسفند محسانا یک نژاد دومنظوره از بز‌های خانگی است که عمدتاً برای تولید گوشت و شیر پرورش داده می‌شود. این نژاد از ایالت گجرات هند منشاء گرفته و در منطقه‌ی خود اهمیت زیادی دارد. به طور طبیعی، نام این نژاد از مکان اولیه آن به نام «محسانا» در گجرات گرفته شده است. 

بز محسانا در این منطقه در خالص‌ترین شکل خود یافت می‌شود و به‌طور گسترده‌ای در مناطق باناسکانتا، پالانور، گاندی نگر، احمدآباد و مناطق اطراف با شدت‌های مختلف پراکنده است. اندازه گله‌های این نژاد از ۱۵ تا ۳۰۰ بز متغیر است و حتی گله‌های کوچکی از ۲ تا ۵ بز نیز یافت می‌شوند.

به گزارش راز بقا، بز محسانا حیوانی متوسط تا بزرگ‌جثه با صورت محدب است. رنگ پوشش پشم آنها عمدتاً سیاه است با لکه‌های سفید در پایه گوش‌ها. مو‌های پوشش بدن آنها بلند و پرپشت است. خط بینی آنها صاف است. گوش‌های بز محسانا اندازه متوسط و رنگ آنها سفید است، گوش‌ها برگ‌مانند و آویزان هستند. 

هم بز‌های نر (قوچ) و هم گوسفندان ماده (میش) دارای ریش بوده و معمولاً شاخ دارند. شاخ‌های آنها یک یا دو پیچ دارند و به‌طور خمیده به بالا و عقب رشد می‌کنند و سر آنها نوک تیز است. دم این گوسفندان معمولاً کوتاه و به‌صورت ایستاده باقی می‌ماند. غده پستانی گوسفندان ماده به‌خوبی توسعه یافته و پستان‌ها بزرگ و مخروطی هستند. گوسفندان نر به طور متوسط حدود ۳۷ کیلوگرم وزن دارند و وزن بدن گوسفندان ماده به طور متوسط حدود ۳۲ کیلوگرم است. 

شاخ‌های بز محسانا به سمت بالا و عقب پیچ خورده هستند و در بز‌های نر حدود ۱۲ تا ۱۵ سانتیثمتر است و در میش‌ها نیز حدود ۸ تا ۱۲ سانت است. دم این بزان معمولاً کوتاه و ایستاده است. 

به گزارش راز بقا، گوش‌های این نژاد بز دارای لکه‌های سفید هستند که از چند لکه سفید تا سفید کامل با چند لکه سیاه در پایه گوش متغیر است. لکه‌های سفید در قسمت بالایی پوزه وجود دارند و در برخی از حیوانات شبیه به یک حلقه به نظر می‌رسند. پوشش موی بدن این بز بلند و پرپشت است. 

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

بز کوهی راکی؛ متفاوت‌ترین و کمیاب‌ترین بز کوهی جهان که شبیه روح است و به جاذبه اعتقاد ندارد!

بز ازبک؛ یک نژاد منحصر‌به‌فرد از بز که کاملا سیاه است و زندگی روستاییان ازبک را زیر و رو کرد

بز آبی تیرول یا بز بلاب؛ بز اتریشی کمیابی که از انقراض نجات یافت و سلطان کوه‌پیمایی است

تولید شیر بز محسانا

به گزارش راز بقا، بز محسانا یک نژاد دوکاره است که برای تولید شیر و گوشت پرورش داده می‌شود. این نژاد برای تولید پشم نیز مناسب است. 

یکی از ویژگی‌های برجسته بز محسانا تولید شیر عالی آن است. این نژاد به‌ویژه برای تولید شیر با بازده بالا شناخته می‌شود که در مقایسه با دیگر نژاد‌های بومی بز در هند بسیار بیشتر است. یک بز محسانا می‌تواند 

روزانه بین ۱.۳ تا ۱.۵ لیتر شیر تولید کند و در موارد استثنایی این مقدار حتی بیشتر هم می‌شود. شیر تولیدی توسط بز محسانا غنی از چربی و پروتئین است که آن را برای تولید محصولات لبنی مانند پنیر، ماست و کره مناسب می‌سازد. 

تطبیق‌پذیری و استحکام

بز محسانا به‌خوبی با شرایط داغ و خشک گجرات و سایر نقاط هند سازگار است. این نژاد دارای سطح بالایی از تطبیق‌پذیری است و قادر است در مناطقی با شرایط آب و هوایی مختلف به‌خوبی رشد کند. بز محسانا به بیماری‌ها و شرایط سخت مقاوم است که این ویژگی آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای دامداران در مناطق روستایی و نیمه‌خشک تبدیل می‌کند. 

ویژگی‌های تولیدمثل بز محسانا

بز محسانا به‌خاطر کارایی تولیدمثل خوب شناخته می‌شود. این بزان تولیدمثل پرباری دارند و هر بز ماده معمولاً یک یا دو بره در هر فصل زایمان به دنیا می‌آورد. فاصله کوتاه بین زایمان‌ها باعث افزایش بهره‌وری می‌شود. عملکرد تولیدمثلی بز محسانا یکی از عوامل مهم در محبوبیت آن بین دامداران گجرات و مناطق اطراف است. 

اهمیت اقتصادی

به گزارش راز بقا، بز محسانا اهمیت اقتصادی زیادی برای دامداران گجرات دارد، به‌ویژه برای کسانی که در زمینه دامپروری شیری فعالیت می‌کنند. توانایی تولید شیر این نژاد، همراه با توانایی آن در تحمل شرایط سخت محیطی، آن را به دارایی ارزشمندی برای دامداران تبدیل می‌کند که به دامداری به‌عنوان منبع درآمد اصلی خود وابسته هستند. این نژاد همچنین از طریق تولید محصولات لبنی مختلف که در هند به‌طور گسترده مصرف می‌شود، به اقتصاد محلی کمک می‌کند. 

بز محسانا نژادی مقاوم و فعال است. بیشتر گله‌ها ثابت بوده و در سیستم چراگاهی وسیع پرورش داده می‌شوند. تنها تعداد کمی از گله‌ها به‌صورت فصلی به مناطق اطراف مهاجرت می‌کنند. بز‌های ماده محسانا تولیدکنندگان خوبی برای شیر هستند و روزانه حدود ۱.۳ کیلوگرم شیر تولید می‌کنند. سن اولین زایمان آنها بین ۶۰۰ تا ۶۵۰ روز متغیر است. زایمان‌های تکی رایج است و دوقلو زایی نادر است و در حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از موارد مشاهده می‌شود.