هوبره؛ پرنده ۲ میلیارد تومانی که داروی ناتوانی جنسی‌ست و از ایران به کشور‌های عربی قاچاق می‌شود

راز بقا: دشت‌های بیابانی و نیمه‌بیابانی سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و کرمان، زیستگاه اصلی هوبره در ایران است، اما خراسان جنوبی تقریبا بالاترین نرخ قاچاق پرنده هوبره را دارد و بیشترین تله‌گذاری کشور در شهرستان زیرکوه رخ می‌دهد. هوبره سال‌هاست که نه فقط به خاطر زیبایی‌اش بلکه به خاطر جایگاهش در باور‌ها و سنت‌های شکار، به یکی از ارزشمندترین شکار‌های منطقه تبدیل شده است. 

به گزارش راز بقا، هوبره به «پرنده بمب‌افکن» هم معروف است. در کشور‌های عربی، سنت دیرینه‌ای برای شکار هوبره وجود دارد و ساکنان این کشورها، پرندگان شکاری از جمله شاهین را برای شکار هوبره تربیت کرده و شیخ نشین‌های عرب از آن برای خوش‌گذرانی استفاده می‌کنند. 

در کشور‌های حاشیه خلیج فارس، عرب‌ها به‌ویژه شیخ‌نشین‌ها، شیفته مبارزه میان شاهین (یا بالابان) و هوبره هستند. برای آنها این نوع شکار یک تفریح لوکس و پرهزینه محسوب می‌شود. شاهین‌هایی که برای شکار هوبره تربیت می‌شوند، بسیار گران‌قیمت‌اند و عرب‌ها برای به‌دست آوردن این هیجان حاضرند میلیون‌ها تومان خرج کنند. 

این شکار یک مراسم ساده نیست؛ پشت آن فرهنگ و سنتی طولانی ایستاده است. عرب‌ها با شاهین‌های مخصوص، به صحرا می‌روند و صحنه شکار هوبره را به چشم یک نمایش باشکوه می‌بینند. هر شاهینی که بتواند یک هوبره را در نبردی سریع شکار کند، اعتبار و ارزش خاصی برای صاحبش می‌آورد. 

به گزارش راز بقا، اما فقط جنبه تفریحی ماجرا نیست که هوبره را تبدیل به گنجی زنده کرده است؛ در بسیاری از باور‌های سنتی عربی، گوشت هوبره خاصیت‌هایی مثل تقویت قوای جنسی مردانه دارد و حتی برای درمان بیماری‌هایی مانند بواسیر و کمردرد توصیه می‌شود. همین باور‌ها بازار گوشت این پرنده را داغ‌تر می‌کنند. 

قاچاق پرسود و تهدید زیستی

به گزارش راز بقا، در سایه همین تقاضای بالا، شکارچیان ایرانی با سودای پول‌های کلان به سراغ هوبره می‌روند. آنها برای شکار به زیستگاه‌های جنوبی سفر می‌کنند و با روش‌هایی مثل تله‌گذاری یا دام‌های مخصوص، هوبره‌ها را زنده‌گیر می‌کنند. 

برخلاف شکارچیان سنتی که شاید فقط برای مصرف گوشت یا افتخار شکار دست به این کار می‌زنند، شکارچیان امروز بیش از هر چیز دنبال بازار پرسود قاچاق هستند.

گزارش‌ها نشان می‌دهد سالانه ۴ هزار تخم هوبره تخم، جوجه و پرنده بالغ از ایران به کشور‌های عربی قاچاق می‌شود. قیمت یک هوبره ۵ هزار (معادل ۴۳۰ میلیون تومان) تا ۲۰ هزار دلار (معادل ۱ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان) در کشور‌های عربی به فروش می‌رسد. 

به گزارش راز بقا، این درحالی است که در موارد خاص، هوبره‌های استثنایی یا بسیار کمیاب ممکن است به قیمت‌های بالاتری نیز فروخته شوند. اگر قیمت هر هوبره را به طور میانگین ۱۰ هزار دلار در نظر بگیریم، گردش مالی بازار خارجی قاچاق این پرنده به سالانه ۴۰ میلیون دلار می‌رسد. 

اما مشکل فقط به سود شخصی قاچاقچیان ختم نمی‌شود. قاچاق هوبره یک تهدید جدی برای تنوع زیستی ایران است. هوبره سال‌هاست که در فهرست قرمز اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) به‌عنوان گونه‌ای آسیب‌پذیر ثبت شده است. 

هر سال تعداد زیادی از این پرنده‌ها به‌صورت غیرقانونی شکار و قاچاق می‌شوند و جمعیت طبیعی‌شان به‌طور نگران‌کننده‌ای کاهش می‌یابد. این کاهش فقط یک خطر زیست‌محیطی برای ایران نیست؛ بلکه زنگ خطری برای کل منطقه است، چون با از بین رفتن هر حلقه از زنجیره زیستی، تعادل کل اکوسیستم به هم می‌ریزد. 

ضرورت مقابله و همکاری بین‌المللی

با وجود قوانین و محدودیت‌های جدی، شبکه‌های قاچاق همچنان فعال‌اند و به‌دلیل ارتباطات فرامرزی، مقابله با آنها دشوار است. تا وقتی عرب‌های خلیج فارس برای هر پرنده میلیون‌ها تومان پرداخت می‌کنند، شکارچیان ایرانی هم انگیزه دارند که حتی با خطر جریمه و زندان، این تجارت سیاه را ادامه دهند. اینجا جایی است که فقط اقدامات داخلی کافی نیست؛ نیاز به همکاری‌های بین‌المللی برای کنترل تقاضا و قاچاق وجود دارد. بدون قطع‌کردن تقاضا در مقصد، نمی‌توان عرضه را متوقف کرد.

امروز نه فقط سازمان‌های محیط‌زیست، بلکه رسانه‌ها و فعالان اجتماعی باید دست به کار شوند و آگاهی‌رسانی کنند. اگر مردم محلی بدانند که شکار هر پرنده مساوی است با آسیب به طبیعت و از بین بردن نسل یک گونه‌ی نادر، شاید دست به این کار نزنند. اما مهم‌تر از همه این است که کشور‌های خریدار، یعنی همان شیخ‌نشین‌ها، خودشان احساس مسئولیت کنند و جلوی خریدوفروش این پرندگان را بگیرند. تنها در این صورت است که شاید هوبره، این پرنده‌ی زیبا و ارزشمند، فرصتی برای بقا پیدا کند.