دژ ضحاک؛ اسرارآمیزترین اثر تاریخی ایران در آذربایجان شرقی با ۲۰۰۰ سال قدمت که توسط ارواح تسخیر شده است
قلعه ضحاک، واقع در استان آذربایجان شرقی، یکی از اسرارآمیزترین دژ‌های تاریخی ایران است که قدمتی چند هزار ساله دارد. این قلعه با معماری باستانی، افسانه‌های تاریک و فضای رازآلود، مقصدی جذاب برای گردشگران و پژوهشگران است. پیوند آن با شخصیت افسانه‌ای ضحاک، داستان‌هایی عجیب و کشفیات باستان‌شناسی، قلعه را به یکی از شگفت‌انگیزترین بنا‌های تاریخی ایران تبدیل کرده است.
راز بقا: قلعه ضحاک، که با نام‌های «قلعه ضحاک» یا «دژ ضحاک» و یا حتی نام‌های دیگری مانند «نارین قالا» یا «فاناسپا» نیز شناخته می‌شود، یکی از اسرارآمیزترین و کهن‌ترین قلعه‌های ایران است.
به گزارش راز بقا، این قلعه در استان آذربایجان شرقی و در نزدیکی شهر هشترود، بر فراز تپه‌صخره‌ای مشرف به رود قوری‌چای واقع شده است. تاریخچه‌ی آن به دوران پیش از اسلام بازمی‌گردد و ترکیبی از اسطوره، باستان‌شناسی و معماری ایرانی را در دل خود جای داده است.
نام این قلعه برگرفته از شخصیت مخوف و افسانه‌ای ضحاک در اسطوره‌های ایرانی است؛ پادشاهی ستمگر با مار‌هایی بر شانه‌هایش که به آن شکوهی وهم‌آلود بخشیده است.
اهمیت تاریخی و سبک معماری
به گزارش راز بقا، شواهد باستان‌شناسی نشان می‌دهد که قلعه ضحاک از هزاره دوم پیش از میلاد تا دوران اسلامی، احتمالاً تا قرن هفتم میلادی، به‌طور مداوم مورد استفاده بوده است. این دژ در دوره‌های مادها، هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان نقش مهمی به‌عنوان یک قلعه نظامی استراتژیک ایفا کرده است.
معماری قلعه شامل دیوار‌های ضخیم دفاعی، برج‌های دیده‌بانی و پله‌هایی است که در دل صخره‌ها تراشیده شده‌اند. نشانه‌هایی از طراحی اشکانی و ساسانی همچون آجرکاری‌های ظریف و تزئینات گچی هنوز در خرابه‌های آن به چشم می‌خورد.
حفاری‌ها، اشیای سفالی، سکه‌ها و نقاشی‌های دیواری را آشکار کرده‌اند که نشان می‌دهد این مکان فقط یک پادگان نظامی نبوده، بلکه مرکزی فرهنگی و احتمالاً مذهبی نیز به‌شمار می‌رفته است.
این مجموعه باستانی در محوطه کوهستانی سرمه‌لو و در احاطه دو رودخانه قرانقو و شورچایی واقع شده‌است. مجموعه باستانی قلعه ضحاک در حدود ۱۰ کیلومتر طول و ۱ تا ۲ کیلومتر عرض دارد. تنها بنای خارج از خاک که تقریباً سالم باقی‌مانده عبارت است از یک چهار طاقی، که در اثر مرور زمان پوشش طاق و یکی از پایه‌های آن تخریب شده که مورد مرمت قرار گرفته‌است.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
تپه عبدالحسین لرستان؛ جمجمه ۹۰۰۰ سالهای که تاریخ بشر را بازنویسی کرد
لوسی؛ فسیل شگفت‌انگیز ۳.۲ میلیون ساله که راز‌های تکامل انسان را فاش کرد و تاریخ را تغییر داد
حاصل کاوش در دو فصل گذشته، کشف یک تالار وسیع ۱۱× ۱۱ متر با راهرو‌های جانبی مقادیر زیادی گچ‌بری در طرح و نقش‌های متنوع که بیشتر با رنگ‌های اخرائی، زرد، آبی و سبز تزئین شده‌اند.
این نقوش، شامل نقوش برجسته انسانی و حیوانی، نقوش هندسی وگل و گیاه است. مصالح به کار رفته در این چهارطاقی آجر و گچ می‌باشد. ابعاد آجر‌ها ۳۲×۳۲ و به ارتفاع ۱۰ سانتی‌متر می‌باشد. این مجموعه در روی تپه‌ای که سطح آن نسبتاً مسطح می‌باشد واقع شده‌است. ماحصل عملیات کاوش درمنطقه نشان‌گر استقرار تمدن پارتی است.
پیوند‌های اسطوره‌ای و نام «ضحاک»
به گزارش راز بقا، نام قلعه برگرفته از یکی از تاریک‌ترین چهره‌های اسطوره‌های ایرانی است: ضحاک، پادشاهی شیطانی و اژدهاگونه که در شاهنامه فردوسی توصیف شده است.
طبق افسانه‌ها، ضحاک حاکمی بود که توسط اهریمن فریب خورد و مار‌هایی از شانه‌هایش روییدند که روزانه با مغز انسان تغذیه می‌شدند. هرچند شواهدی از ارتباط مستقیم این مکان با شخصیت افسانه‌ای وجود ندارد، اما موقعیت رمزآلود و فضای وهم‌انگیز آن، این پیوند را در حافظه مردم حفظ کرده است.
باور‌های محلی حاکی از آن است که این خرابه‌ها نفرین‌شده‌اند یا توسط ارواح محافظت می‌شوند و این افسانه‌ها جنبه‌ی اسطوره‌ای قلعه را تقویت می‌کنند.
حفاظت، گردشگری و جایگاه فرهنگی
به گزارش راز بقا، قلعه ضحاک اکنون تحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری ایران قرار دارد. هرچند نسبت به دیگر آثار تاریخی کشور کمتر مورد مطالعه قرار گرفته، اما در سالهای اخیر به یکی از مقاصد مورد علاقه گردشگران داخلی و علاقه‌مندان به فرهنگ تبدیل شده است.
تلاش‌هایی برای مرمت و جلوگیری از فرسایش آن در حال انجام است. این مکان همچنین برای تور‌های آموزشی و کارگاه‌های باستان‌شناسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. چشم‌انداز‌های زیبا، تاریخ غنی و پیوند‌های اسطوره‌ای، قلعه ضحاک را به نمادی منحصر‌به‌فرد از هویت فرهنگی ایران تبدیل کرده‌اند. فضای رازآلود آن همچنان الهام‌بخش پژوهشگران و بازدیدکنندگان است.
عجیب‌ترین واقعیت‌های قلعه ضحاک
به گزارش راز بقا، با وجود ارزش تاریخی‌اش، قلعه ضحاک در هاله‌ای از افسانه‌های ترسناک و اتفاقات عجیب قرار دارد که هم بازدیدکنندگان و هم بومی‌ها را سردرگم کرده است. یکی از ادعا‌های عجیب درباره این قلعه، شایعاتی پیرامون تسخیرشدگی آن است.
برخی مسافران گفته‌اند در شب، صدای نجوا و قدم‌هایی را در حالی شنیده‌اند که هیچ‌کس در اطراف نبوده است. برخی اهالی معتقدند که قلعه به دلیل پیوندش با شخصیت اهریمنی ضحاک نفرین‌شده است و از حضور در آن پس از غروب آفتاب اجتناب می‌کنند.
واقعیت عجیب دیگر، وجود اتاق‌هایی بسیار عمیق در دل کوه است که کاربری مشخصی ندارند و فاقد تهویه‌اند. این امر موجب شده برخی تصور کنند این فضا‌ها برای مراسمات آیینی، زندان‌های سری یا حتی آزمایش‌های عجیب ساخته شده‌اند.
همچنین، نقاشی‌هایی از موجوداتی نیمه‌مار و نیمه‌انسان در یکی از حفاری‌ها کشف شده‌اند که بی‌شباهت به تصویر افسانه‌ای ضحاک نیست. در سالهای اخیر نیز برخی پژوهشگران آماتور از ثبت ناهنجاری‌های الکترومغناطیسی در اطراف قلعه خبر داده‌اند که باعث شکل‌گیری نظریه‌هایی درباره وجود نیرو‌های ناشناخته در این منطقه شده است. قلعه ضحاک همچنان یکی از رازآلودترین و مرموزترین آثار تاریخی ایران به شمار می‌رود.
لینک کپی شد
از میان خبرها
خواندنی‌ها
گنجهای قاجاریه؛ چگونه روسها با ترکمانچای بزرگترین یاقوت جهان و گنج بزرگ نادر شاه و فتحعلیشاه را از ایران سرقت کردند؟
غار «بنوو»؛ کشف باورنکردنی ۸۰۰ انسان غارنشین ایرانی شبیه انسانهای اولیه در غاری ۳۰۰۰ متری در استان فارس!
قهرمانان گمنام جاده چالوس؛ چه کسانی زیباترین، سختترین و پیچیدهترین جاده ایران را ساختند؟
معبد داشکسن؛ تنها معبد بودایی در ایران معروف به معبد اژد‌ها که مغولها آن را در کوههای زنجان ساختند
گنج افسانه‌ای تخت سلیمان؛ مرموزترین گنج تاریخ ایران که هنوز کسی نشانی از آن پیدا نکرده است!
گنجهای بنیامیه؛ بزرگترین گنج جهان اسلام که در ایران، سوریه و مصر بود چه شد و الان کجاست؟
گنج کاپیتان مورگان؛ معروفترین دزد دریایی جهان که بزرگترین گنجینه تاریخ را از اسپانیاییها دزدید
مخفیگاه مرموز دختر یزدگرد در دالاهو؛ پناهگاه آخرین پادشاه ساسانی کجاست؟
ارسال نظر
ویدیوهای برگزیده
دنیای گیاهان
علم و کیهان