سقطرا؛ جزیره‌ی جادویی با گیاهان و حیواناتی منحصر‌به‌فرد و فضایی که کسی باور نمی‌کند جز کشور یمن باشد

راز بقا: جایی در دوردست‌ترین نقطه دریای عرب، جزیره‌ای مرموز و باشکوه آرام گرفته؛ جایی که شباهت چندانی به آنچه از زمین می‌شناسیم ندارد. اگر روزی فیلم‌سازان هالیوود به‌دنبال لوکیشن واقعی برای سیارات بیگانه بگردند، بی‌تردید به سُقطرا خواهند رسید؛ سرزمینی فراموش‌شده، افسانه‌ای، و بی‌نهایت عجیب.

سقطرا کجاست؟

به گزارش راز  بقا، درست در تقاطع سه قاره، جایی میان آسیا، آفریقا و شبه‌قاره هند، سقطرا همچون نگینی سبز در قلب اقیانوس هند می‌درخشد. این جزیره از نظر جغرافیایی بخشی از یمن است، اما فاصله‌اش با خشکی آن‌قدر زیاد است که گویی به سرزمینی دیگر تعلق دارد؛ گویی زمان در اینجا متوقف شده و طبیعت، خود قلمرویی مستقل بنا کرده است.

فاصله از یمن: حدود ۳۵۰ کیلومتر

نزدیک‌ترین خشکی: سومالی، حدود ۲۴۰ کیلومتر

موقعیت: دریای عرب، جنوب شبه‌جزیره عربستان

درختانی که از رؤیا آمده‌اند

به گزارش راز  بقا وقتی پا به سقطرا می‌گذاری، اولین چیزی که چشم را خیره می‌کند، درختانی هستند که شبیه هیچ‌چیز آشنایی نیستند. درخت خون اژد‌ها (Dracaena cinnabari) نماد سقطراست: درختی با تنه‌ای ستبر و تاجی چتری‌شکل، گویی از دل اسطوره‌ها بیرون آمده. اگر پوست این درخت را بخراشی، صمغی قرمز‌رنگ، چون خون از آن می‌جوشد؛ مادّه‌ای که قرن‌ها برای رنگ، عطر و درمان به‌کار می‌رفته است.

اما این فقط آغاز ماجراست! سقطرا خانه بیش از ۹۰۰ گونه گیاهی است که یک‌سوم آنها کاملاً بومی هستند؛ یعنی در هیچ‌جای دیگر کره زمین یافت نمی‌شوند. از درختان خیار عجیب و گیاهان گوشت‌خوار گرفته تا آلوئه‌هایی که مثل مجسمه‌های زنده در دل کوه‌ها رشد کرده‌اند.

جزیره‌ای با زبانِ خودش

مردم سقطرا، با چهره‌هایی آفتاب‌سوخته و زندگی‌هایی ساده و عمیقاً پیوندخورده با طبیعت، به زبانی صحبت می‌کنند که حتی برای اعراب یمن هم غریب است. این زبان که سُقطری نام دارد، از شاخه زبان‌های باستانی سامی جنوبی است و ردپایش را باید در عمق تاریخ جست.

مردم ساکن روستا‌های سنگی، با قایق‌های کوچک ماهی‌گیری و بز‌هایی که بر صخره‌ها می‌چرخند، به آیین زندگی کهن خود وفادار مانده‌اند. هیچ شتابی نیست، هیچ سروصدایی، فقط صدای باد، موج و طبیعت.

بهشت جانورانی که در هیچ باغ‌وحشی نیستند

سقطرا نه‌فقط گیاهان، بلکه گونه‌های جانوری خاصی هم دارد:

مارمولک‌هایی با طرح‌هایی شبیه نقاشی

پرندگانی با آواز‌هایی متفاوت

پروانه‌هایی که بال‌هایشان شبیه گل‌های بومی سقطراست

و حتی خفاش‌هایی که تنها پستانداران بومی این جزیره‌اند.

اینجا، طبیعت قانونی متفاوت دارد. چرخه زندگی در سکوت و هارمونی‌ای پیش می‌رود که در هیچ‌جای شلوغ دنیای ما باقی نمانده.

سقطرا؛ قربانی خاموش منازعات منطقه‌ای

به گزارش راز  بقا با وجود این‌همه زیبایی، سقطرا درگیر سایه‌ای ناپیداست. جنگ داخلی یمن، دست‌اندازی قدرت‌های منطقه‌ای، چون امارات و عربستان، و رقابت‌های ژئوپولیتیکی، همه این جزیره را به نقطه‌ای استراتژیک و پرتنش بدل کرده‌اند.

نیرو‌های اماراتی مدتی کنترل جزیره را به‌دست گرفتند و زیرساخت‌های خاصی ایجاد کردند، بی‌آنکه توجهی به محیط‌زیست بی‌نظیر آن داشته باشند. اکنون نیز سرنوشت جزیره در هاله‌ای از ابهام است: بهشت زمینی‌ای که در کشاکش سیاست و طبیعت، می‌کوشد زنده بماند.

چرا سقطرا مهم است؟

فراتر از زیبایی‌های بصری، سقطرا گنجینه‌ای از میراث ژنتیکی جهان است. گیاهانی که دارویی‌اند، خاکی که هنوز دست‌نخورده باقی مانده، و الگویی برای زیست‌بوم‌هایی که در جای‌جای دنیا از بین رفته‌اند. در سال ۲۰۰۸، یونسکو این جزیره را به‌عنوان میراث طبیعی جهانی ثبت کرد؛ اما محافظت از آن، فراتر از اسناد بین‌المللی، نیازمند اراده‌ای جهانی است.
در افق، آسمان با اقیانوس یکی می‌شود. درخت خون اژدها، در غروب سرخ‌رنگ، سایه‌ای افسانه‌ای بر صخره‌های جزیره می‌اندازد. صدای باد میان دره‌های سنگی می‌پیچد و بوی شور دریا با رایحه گیاهان بومی در هم می‌آمیزد.

اینجا سقطراست؛ جایی که زمین، خودش را از نو تعریف کرده.

شاید زمان آن رسیده که به چنین مکان‌هایی دوباره نگاه کنیم؛ نه فقط به‌عنوان مقصدی عجیب و زیبا، بلکه به‌مثابه آخرین یادگار‌های طبیعتی ناب و بی‌دفاع. در جهانی که همه‌چیز با سرعت می‌سوزد و می‌گذرد، سقطرا هنوز ایستاده؛ مثل رازی سر به مهر، چشم‌به‌راه آنهایی که دل‌شان هنوز برای کشف و حفاظت می‌تپد.

برای مطالعه بیش‌تر بخوانید:

سنگ‌های گوشتی؛ سنگ‌های عجیب و کمیابی که ظاهری شبیه گوشت خام دارند

اگر زمین را تا جایی که می‌شود سوراخ کنیم و انسانی را درون آن بیاندازیم چه می‌شود؟

اگر جایی روی زمین باشد که بشود آن را «افسانه‌ای زنده» نامید، سقطرا بی‌تردید همان‌جاست.