












راز بقا: در قلب کویر قرهقوم ترکمنستان، منظرهای به چشم میخورد که گویی از دل داستانهای علمیتخیلی بیرون آمده است. این مکان که به نام «دروازه جهنم» شناخته میشود، بیش از ۵۰ سال است که بیوقفه در حال سوختن است.
به گزارش راز بقا، این دهانهی گداخته که از کیلومترها دورتر دیده میشود، در تاریکی شب بهسان چراغی آتشین میدرخشد و مسافران، دانشمندان و ماجراجویان زیادی را بهسوی خود میکشاند. اما پشت این زیبایی سوزان، حادثهای انسانی و رازی نهفته است که هنوز هم ذهنها را به خود مشغول کرده است.
به گزارش راز بقا، ماجرا در سال ۱۹۷۱ آغاز شد، زمانی که زمینشناسان شوروی در حال حفاری برای یافتن گاز طبیعی بودند. در حین عملیات، آنها به اشتباه یک حفرهی بزرگ زیرزمینی حاوی گاز متان را سوراخ کردند. زمین زیر دکل حفاری فرو ریخت و دهانهای به قطر حدود ۷۰ متر و عمق ۳۰ متر پدید آمد.
زمینشناسان برای جلوگیری از نشت گاز سمی تصمیم گرفتند حفره را آتش بزنند؛ به گمان اینکه شعلهها ظرف چند روز خاموش خواهد شد.
اما این راهحل موقتی، تبدیل به آتشی همیشگی شد. اکنون، بیش از پنج دهه از آن زمان گذشته و شعلههای گودال همچنان میسوزند، بیآنکه پایانی در کار باشد. این تداوم غیرمنتظره، یکی از عجیبترین ویژگیهای درِوازه جهنم است.
به گزارش راز بقا، با وجود موقعیت دورافتادهاش، حدود ۲۶۰ کیلومتر شمال عشقآباد، گودال به یکی از شناختهشدهترین جاذبههای گردشگری ترکمنستان بدل شده است. گردشگران با خودروهای بیابانی خود را به آنجا میرسانند و اغلب در کنار آن چادر میزنند تا در دل شب، منظرهی خارقالعادهی شعلهها را از نزدیک تماشا کنند.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
غار کروبرا؛ عمیقترین و شگفتانگیزترین غار کشفشده روی زمین با عمق باورنکردنی ۲۱۹۷ متر
حرارتی که از گودال ساطع میشود بسیار زیاد است و بازدیدکنندگان احساس میکنند که گویی به درون هستهی زمین مینگرند. شعلهها بهطور نامنظم میجهند و هوا آکنده از بوی گاز و خاک سوخته است.
جالب آنکه این گودال، که نمادی از سوءمدیریت زیستمحیطی است، اکنون توسط دولت ترکمنستان به عنوان نماد هویت ملی تبلیغ میشود و ماجراجویان، مستندسازان و اینفلوئنسرها را به خود جذب میکند.
به گزارش راز بقا، دروازه جهنم فقط یک منظرهی عجیب نیست؛ بلکه موضوعی جذاب برای مطالعات علمی است. زمینشناسان و میکروبیولوژیستها به این منطقه آمدهاند تا بررسی کنند که چگونه ریزاندامگان مقاوم به شرایط سخت (اکستریموفیلها) میتوانند در این محیط پرحرارت و غنی از متان زندگی کنند.
برخی دانشمندان، گودال را بهعنوان نمونهای شبیهسازیشده برای بررسی شرایط زیستی در سیارات دیگر، بهویژه مریخ، در نظر گرفتهاند؛ و آن را مناسب پژوهشهای اخترزیستشناسی میدانند.
در سالهای اخیر، دولت ترکمنستان درباره خاموشسازی گودال بحثهایی داشته است؛ از جمله به دلایل زیستمحیطی و اتلاف منابع گاز. اما هنوز راهکار مؤثری برای پایان دادن به شعلههای جهنم یافت نشده است.
قرار نبود اینهمه دوام بیاورد: آتش گودال قرار بود تنها چند روز شعلهور باشد، اما اکنون بیش از ۵۰ سال بیوقفه میسوزد.
در شب میدرخشد: شعلههای آن چنان شدید است که ماهوارهها نیز گرمایش را ثبت میکنند و خلبانها از آن به عنوان چراغی در دل کویر یاد میکنند.
منبع گاز آن هنوز ناشناخته است: هنوز کسی نمیداند که چه میزان گاز در دل زمین باقی مانده؛ شعلهها بدون کاهش ادامه دارند.
امکان چادر زدن در نزدیکی آن هست: گردشگران با وجود خطر گازهای سمی و احتمال ریزش زمین، تنها چند متر آنطرفتر چادر میزنند.
موجوداتی عجیب در آن زیست میکنند: دانشمندان میکروبهایی مقاوم به گرما و متان در نزدیکی گودال کشف کردهاند؛ نشانهای از امکان وجود حیات در شرایط مشابه در مریخ یا تایتان.
ابزار تبلیغاتی دولت شد: پس از حادثه، شوروی آن را پنهان کرد، اما ترکمنستان بعدها آن را تبدیل به نماد تابآوری و هویت ملی کرد.