فرخنده شکمزرد؛ پرندهای با شکم زرد که رژه مورچهها را دنبال میکند و با خوردن هر نوع میوه رنگ بدنش نیز تغییر میکند
فرخنده شکمزرد (Yellow-Bellied Tanager)، پرندهای کوچک از جنگلهای آمازون است که با شکم زرد درخشان، رفتارهای اجتماعی پیچیده و نقش مهمش در پراکنش بذر شناخته میشود. این گونه در دستههای چندگونهای فعالیت میکند، حشرات و میوهها را میخورد و در زیستگاههای مرطوب آمازون زندگی میکند. رفتارهای عجیب مانند دنبالکردن مورچههای ارتشی، تغییر رنگ پرها و حرکات سریع زیگزاگی آن را به پرندهای منحصربهفرد تبدیل کرده است.
راز بقا: فرخنده شکمزرد (Yellow-Bellied Tanager) یکی از زیباترین، اما کمتر شناختهشدهترین اعضای خانواده فرخندههاست؛ گروهی از پرندگان کوچک که بهخاطر رنگآمیزی درخشان و تنوع خیرهکنندهشان در آمریکای مرکزی و جنوبی مشهورند.
به گزارش راز بقا، این پرنده که در جنگلهای بارانی مرطوب حوزه آمازون زندگی میکند، با شکم زرد درخشان، بالهای تیره و حرکات سریع و جهشیاش در لایههای بالایی جنگل شناخته میشود. هرچند به اندازه برخی از خویشاوندان رنگارنگش مشهور نیست، اما نقش مهمی در زیستبوم جنگلهای بارانی دارد و برای پرندهشناسان و دوستداران طبیعت، موجودی جذاب و درخور توجه به شمار میرود. زیبایی لطیف و رفتار پنهانکارانهاش باعث شده که بیشتر «شنیده شود تا دیده شود».
ظاهر و ویژگیهای شاخص فرخنده شکم زرد
به گزارش راز بقا، فرخنده شکمزرد پرندهای کوچک تا متوسط به طول ۱۳ تا ۱۵ سانتیمتر است. برجستهترین ویژگیاش همان شکم زرد روشن اوست که نامش از آن گرفته شده است. در مقابل، بخشهای بالایی بدن غالباً تیره است - سیاه مایل به زیتونی یا سبز تیره با سایههای آبی - خاکستری خفیف. این تضاد رنگی، او را با الگوهای نور و سایه جنگلهای بارانی هماهنگ میکند و به استتار طبیعیاش کمک میکند.
روی سر بسته به زیرگونه، رگهها و نقشهای ملایمی دیده میشود و چشمها بر خلاف سایر فرخندهها بدون نقابهای برجسته است و ظاهری ساده دارند. منقار کوتاه و مخروطی آن برای رژیم غذایی متنوعش مناسب است. هرچند از رنگینترین فرخندهها نیست، اما ترکیب رنگها و سادگی هماهنگش، جلوهای ظریف و چشمنواز به او میدهد.
نر و ماده از نظر ظاهری شبیهاند، با این تفاوت که مادهها کمی رنگهای ملایمتری دارند یک سازگاری رایج در پرندگان جنگلی برای محافظت بیشتر در هنگام لانهسازی.
زیستگاه، پراکنش و رفتار روزانه
به گزارش راز بقا، این پرنده در مناطق مرطوب حوزه آمازون در کشورهای برزیل، پرو، اکوادور، کلمبیا و بولیوی یافت میشود. ترجیح اصلیاش جنگلهای بارانی پستبلند است، هرچند در جنگلهای میانبند و زیستگاههای ثانویه نیز دیده میشود. معمولاً در لایههای میانی تا بالایی تاجپوش جنگل فعالیت میکند و همین امر مشاهده مستقیم آن را دشوار میسازد.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
فرخنده شکمزرد بسیار فعال و اجتماعی است و اغلب به گلههای تغذیهای چندگونهای میپیوندد که در جنگل حرکت میکنند و به دنبال غذا میگردند. این گلهها شامل مگسگیرها، چوبخزها، سایر فرخندهها و حتی جرّارهها میشوند؛ یک سیستم همکاری طبیعی برای دیدهبانی و بهرهبرداری بهتر از منابع.
رژیم غذایی آن همهچیزخوار است: میوههای کوچک، حشرات نرمبدن و گاهی شهد گلها. حضورش برای پراکنش بذرها در جنگل اهمیت زیادی دارد.
صدای این پرنده زیر، کوتاه و شبیه جیرجیرهای سریع است، نه آوازهای پیچیده. این صداها در محیط فشرده جنگل کارکرد ارتباطی مهمی دارند. هرچند خجالتی است، اما هنگام تغذیه، اگر احساس امنیت کند، بسیار جسورانه عمل میکند.
تولیدمثل، وضعیت حفاظتی و اهمیت بومشناختی
رفتار تولیدمثلی فرخنده شکمزرد همانند بسیاری از پرندگان تاجپوش، بهطور کامل ثبت نشده است. با این حال، گزارشها نشان میدهد که لانههای کوچک و کاسهمانند از الیاف و علفها میسازد و در بین شاخهها پنهان میکند. احتمالاً ماده وظیفه اصلی خوابیدن روی تخمها را بر عهده دارد و نر در تغذیه و حفاظت مشارکت میکند.
این گونه در حال حاضر در فهرست کمخطر (Least Concern) قرار دارد؛ زیرا در گسترهای وسیع و کمجمعیت از نظر انسانی زندگی میکند. با وجود این، تهدیداتی مانند جنگلزدایی، تخریب زیستگاه و تغییرات اقلیمی میتوانند جمعیت آن را در آینده تحت فشار قرار دهند. مانند بسیاری از پرندگان آمازون، بقای آن عمیقاً به بقای جنگل بارانی وابسته است.
این پرنده در بومسازگان نقشهای مهمی دارد: کنترل جمعیت حشرات، پراکنش بذرها و حفظ پویایی و پیچیدگی جنگل. اگرچه گونهای نمادین یا مشهور نیست، اما نماینده هزاران پرنده کمترشناختهشده آمازونی است که آیندهشان به حفظ جنگلها وابسته است.
عجیبترین ویژگیهای فرخنده شکمزرد
به گزارش راز بقا، با اینکه اندازه کوچک و ظاهر سادهای دارد، اما فرخنده شکمزرد رفتارهای واقعاً عجیب و غیرمنتظرهای از خود نشان میدهد. یکی از شگفتانگیزترین رفتارها، دنبالکردن رژههای مورچههای ارتشی است؛ نه برای خوردن مورچهها، بلکه برای شکار حشراتی که از حمله مورچهها فرار میکنند. این رفتار هوشمندانه و فرصتطلبانه، نشانهای از سازگاری رفتاری بالا در پرندهای کوچک است.
رفتار عجیب دیگر این است که این پرنده در دستههای بسیار بزرگ و موقتی با ۳۰ تا ۴۰ گونه مختلف شرکت میکند؛ گلههایی که مدام تغییر شکل میدهند و چند دقیقه بعد ساختارشان کاملاً عوض میشود. این گلهها مانند یک پازل زنده و در حال حرکت در میان درختاناند.
شیوه تغذیهاش نیز گاهی متفاوت است: بهجای خوردن تکههای میوه، آن را سوراخ میکند و شیرهاش را میلیسد؛ رفتاری که بیشتر در پرندگان شهدخوار دیده میشود.
نکته عجیب دیگر اینکه رنگ پر آن بسته به رژیم غذاییاش تغییر میکند؛ مصرف میوههای سرشار از کاروتنوئید، شکم او را زردتر و درخشانتر میسازد.
مشاهده آن برای پرندهنگاران بسیار دشوار است، چون در میان شاخوبرگ با حرکتهای زیگزاگی سریع و غیرقابلپیشبینی جابهجا میشود و بهسرعت از نظر محو میگردد.
لینک کپی شد
از میان خبرها
خواندنیها
شبگرد خالدم؛ شبگردی با استتار جادویی و معروف به «خواننده روح» و «پشهخوار» که حتی از فاصله چند سانتیمتری هم دیده نمیشود
طوطیهای تریاکی؛ طوطیهایی که بعد از حمله به مزارع خشخاش معتاد شدند و تا ۲۰ بار در روز به آنجا سر میزدند!
سنگچشم شاه آلبرت؛ پرندهای شبیه شوالیهها که منتقرض شده بود و اما دوباره در آفریقا پیدا شد و تنها یک عکس از آن وجود دارد!
قناری جیبوس؛ قناری اسپانیایی معروف به «مجسمه» با گردنی شبیه مار و بدنی خمیده که یکی از زیباترین قناریهای فرم جهان است
طوطی گرینچیک؛ طوطی معروف به «دلقک کوچک» که عاشق دراز کشیدن به پشت، بوسیدن و نوازش است
طوطی کیا؛ نابغهای با هوشی به اندازه میمون که عاشق باز کردن کولهپشتی و کندن برفپاککن خودروست و به صورت گروهی مسئله حل میکنند
طوطی گُلی؛ طوطی «نقاش طبیعت» با پرهای رنگین کمانی که عاشق بازی، اکتشاف و ساختن رابطه دوستانه با صاحبش است
گابی واندنابیل؛ لیونل مسیِ کبوتربازها و مشهورترین پروش دهنده کبوتر در جهان که کبوترهایش را عربها و چینیها چند میلیون دلار میخرند
ارسال نظر
ویدیوهای برگزیده
دنیای گیاهان
علم و کیهان