انواع نژاد کبوتر در ایران از ریحانی تا طوقی؛ کدام شهر ایران بهترین کبوترها را دارد؟

راز بقا: در طی ۲۰۰۰ سال گذشته پرورش کبوتر برای تولید نژاد‌های پرورشی و فانتزی با داشتن بیش از ۳۰۰ نژاد شناخته شده به یک هنر تبدیل شده است. از مهم‌ترین نژاد‌های کبوتر در ایران کبوتر‌های آذربایجان هستند.

کبوتر‌های آذربایجان عمومأ «پر پا» بوده و اکثراً دارای کاکل هستند. به نظر می‌رسد علت پر پا شدن کبوتر‌های آذربایجان که گاهأ طول پر پا‌ها از سه سانتی‌متر شروع تا ده و پانزده سانتی‌متر نیز می‌رسد.

عکس‌العمل دفاعی بدن حیوان بوده که در طول هزاران سال برای حفظ پای حیوان از سرمای چهل درجه زیر صفر آذربایجان به وجود آمده و رشد کرده است.

نژاد‌های کبوتر در تبریز

تبریز حدود پانزده نوع و گونه کبوتر دارد که بسیار زیبا و شکیل هستند و با سلیقه‌ای که مردم آن دیار دارند هنگام مشاهده حیوان پر‌های پای آن‌ها که در بعضی گونه‌ها به پانزده سانت می‌رسد، به تمیزی پر‌های بالشان بوده و درنتیجه بسیار قشنگ و زیبا دیده می‌شود.

کبوتر ابلغ

پشت این کبوتر رنگی و دو پر کنار دم و چونه رنگی و بقیه اندام سفید، دارای کاکلی کامل و پر پا‌های ده الی پانزده سانتی، یکی از مرغوب‌ترین نژاد‌های تبریز است. با رنگ‌های متنوع، به روایتی هفت‌رنگ که در همه آن‌ها رنگ سفید ثابت است، مانند ابلق قرمز، زرد، فیلی، سیاه و…. این کبوتر یکی از نژاد‌های کبوتر در تبریز است.

کبوتر دم دار

اندام و کاکل و پر پائی مثل ابلق بوده، ولی رنگ‌آمیزی‌شان فرق می‌کند. رنگ وخال دم‌دار شامل بدن سفید، دم و پشت گردن رنگی و در رنگ‌های متنوع، مثل دم‌سیاه، دم قرمز، زرد و فیلی.

کبوتر سرخ

مشخصات فیزیکی اندام مثل ابلغ ودمدار، ولی تمام بدن حیوان قرمز یکدست است.

کبوتر زردی

این نمونه مانند کبوتر قرمزی است با این تفاوت که تمام بدن آن به صورت یک‌دست زرد است.

کبوتر سیاه

مثل ردیف بالا، با رنگ سیاه پرکلاغی یک‌دست، با چشمانی سفید و زیبا.

کبوتر ریحانی

این خال نیز مشخصات فیزیکی و اندام ردیف‌های بالا را دارد با رنگ آمیزی تمام بدن رنگی با پشت‌سفید، در رنگ‌های قرمز و زرد و سرکه‌ای و غیره. این کبوتر نیز از نژاد‌های کبوتر در تبریز است.

کبوتر گوچک (زیبا)

رنگ‌آمیزی سفید و سیاه و یا سفید بارنگ‌های دیگر که توصیف‌پذیر نیست. ازنظر فیزیکی مثل ردیف یک می‌باشد.

کبوتر لوتی

سفید یکدست و کامل با پر پای کوتاه و بدون کاکل. این نوع بیشتر پرشی بوده و در مسابقات مسافتی، مورداستفاده قرار می‌گیرند.

کبوتر پار پاری

این نژاد دارای رنگ سفید با پر پای بلند و بدون کاکل است.

کبوتر قره کوینک (سیه‌جامه)

تمام بدن این گونه، سیاه بوده و پشتش سفید است می‌شود گفت سیاه و سفید ریحانی است.

نژاد‌های کبوتر در اردبیل

کبوتر‌های اردبیل درگذشته حدود چهل پنجاه سال پیش انواع زیادتری داشت که متأسفانه چند مورد آن از بین رفته که شامل موارد زیر هستند:

کبوتر چیل

دم و پر‌های حیوان سبز خوش‌رنگ. کله و گردن مخلوطی از سبز وسفید و پشتش سفید، با کاکلی کامل و پر پای حدود سه سانتی. ضمن اینکه خیلی خوش استیل و خوش‌رنگ بودند، خیلی زیبا می‌پریدند و بازی‌های قشنگی داشتند.

کبوتر دم دار

بدن سفید با کاکل کامل و دم رنگی مثل قرمز و سیاه و زرد گاهأ سیاه پا پر‌های خیلی کوتاه یکی دو سانتی.

کبوتر فیلی قرمزی و ساری

تمام بدن رنگی قرمز و یا زرد با کاکل کامل و پاپر‌های یکی دو سانتی.

کبوتر سفید

تمام سفید با کاکل و پر پای کوتاه و گونه‌هایی که در حال حاضر موجودند.

کبوتر پری قرمزی

پری قرمزی یا «قرمزی نشان» مشخصات این کبوتر که از سمپاتی و محبوبیتی خاص برخوردار‌است شامل، پر‌های تمامأ قرمز، دم قرمز، زیر چانه قرمز (با زنگوله‌های تا زیر شکم) که قرمزی آن قهوه‌ای مایل به قرمز بسیار خوش‌رنگ و مو‌های مخملی با کاکل کامل و پر پای سه الی پنج سانتی. بهترین گونه و خال شهر اردبیل بوده و است.

کبوتر پری ساری

پری ساری «یا ساری نشان» مثل مشخصات بالا است، فقط به جای رنگ قرمز، رنگ زرد است.

کبوتر گوی باش گوی قولوروح

بی کاکل و بدون پر پا، انگار فقط کله و تا دمش را تا یک مقطعی، توی رنگ آبی فروکرده و درآورده‌اند. بقیه بدن سفید هر چه مهر و تمیزتر باشد باارزش‌تر می‌باشد. برای مسافت طولانی نیز ایده آل است.

نژاد‌های کبوتر در همدان و کرمانشاه

کبوتر طوقی

یکی از گونه‌های مشهور و بسیار زیبای ایرانی است. تمام بدن این حیوان، سفید بوده و دور گردنش کلاف رنگی، مثل قرمز و زرد و سیاه و هفت‌رنگ دارند که مانند کار‌های قهرمان که طوق گلی گردنشان می‌اندازند، طوق رنگی به گردن داشته و به خاطر آن «طوقی» نامیده شده.

از دیگر نژاد‌های کبوتر در کرمانشاه و همدان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

 کبوتر زاغ دم‌سفید:

تمام بدن سیاه دم‌سفید با کاکل و بدون کاکل.

 کبوتر سرخ و زرد دم‌سفید:

با مشخصات مشابه ردیف بالا.

 کبوتر سینه سیاه:

کله و پشت‌سفید سینه و دم سیاه.

نژاد‌های کبوتر در قزوین

نژاد‌های کبوتر در شهر قزوین به شرح زیر هستند.

 کبوتر سینه دم‌سیاه:

 پشت و پر‌ها سفید کله و بدن سیاه با کاکل و بدون کاکل.

 کبوتر پشت دار کاکلی:

دو کت رنگی، قرمز و سیاه و زرد و فیلی و بقیه بدن سفید.

 کبوتر طوقی:

مشخصات طوقی در قسمت کرمانشاه و همدان را دارد.

نژاد‌های کبوتر در شیراز

 کبوتر کاله:

کله رنگی تا نزدیکی سینه و بقیه بدن سفید.

 کبوتر طوقی شیرازی:

مشخصات طوقی در قسمت کرمانشاه و همدان را دارد.

نژاد‌های کبوتر در اصفهان

کبوتر کله داغدار: سفید با خالی مثل یک مارک سیاه در کله که بعضی «گونه» تا پشت حیوان ادامه دارد.

نژاد‌های کبوتر در مشهد

کبوتر‌های مشهد نیز بسیار متنوع و زیاد است.

شامل: 

سفید دم‌سیاه 

 سفید دم قهوه‌ای،

سینه دم زرد کله سیاه،

کله زرد،

کله قهوه‌ای.