«کبوتر سبز گردن‌ صورتی»؛ زیباترین کبوتر جهان که فقط انجیر می‌خورد!

راز بقا: کبوتر سبز گردن صورتی با نام علمی Treron vernans گونه‌ای از پرندگان از خانواده کبوتر است. این گونه معمولی در آسیای جنوب شرقی از میانمار و ویتنام از جنوب تا جزایر اصلی اندونزی و فیلیپین یافت می‌شود. 

به گزارش راز بقا، این نژاد کفتر یک کبوتر با جثه متوسط با پر‌های عمدتا سبز است. فقط نر دارای گردن صورتی است که نام گونه را به آن می‌دهد. این گونه در طیف وسیعی از زیستگاه‌های جنگلی و تغییر یافته توسط انسان زندگی می‌کند و به ویژه در زیستگاه‌های باز یافت می‌شود. رژیم غذایی آن میوه‌ها به ویژه انجیر است. جفت‌ها دو تخم را در لانه‌ای روی شاخه‌های سست یک درخت، درختچه یا پرچین می‌گذارند و با هم کار می‌کنند تا تخم‌ها را جوجه کشی کنند و آن‌ها را بزرگ کنند. تصور می‌شود که این گونه پراکنده کننده مهم دانه‌های میوه باشد. این کفتر به خوبی با تغییرات انسان در محیط سازگار شده و تا زمانی که درختان مثمر وجود داشته باشد می‌توان آن را در شهر‌های شلوغ یافت.

تاکسونومی

به گزارش راز بقا؛ کارل لینه کبوتر سبز گردن صورتی را در سال ۱۷۷۱ توصیف کرد. نام خاص آنا کلمه لاتین vernantis به معنای «درخشنده» یا «شکوفایی» گرفته شده است، اما بعداً به جنس «کبوتر سبز تررون» منتقل شد. در این جنس، این گونه نزدیک‌ترین ارتباط را با «کبوتر سبز سینه نارنجی» رنگ هند و آسیای جنوب شرقی دارد. این گونه تا به ۹ زیرگونه شرح داده شده، اما در میان چک لیست‌های مهم پرنده شناسی کنگره بین المللی پرنده شناسی هیچ گونه زیرگونه توصیف شده را معتبر نمی‌داند و همه گونه‌ها را یکنواخت می‌دانند.

فقط کتاب راهنمای پرندگان جهان HBW Alive زیرگونه‌ها را جداگانه را فهرست می‌کند، با این شرط که تفاوت بین آن‌ها در بسیاری از موارد کلینیکی است و تحقیقات بیشتر برای تعیین معتبر بودن هر یک از آن‌ها ضروری است. «کبوتر سبز گردن صورتی» به عنوان نام رسمی برای این گونه توسط IOC تعیین شده است و البته به «کبوتر گردن صورتی» نیز معروف است.

ویژگی‌های کبوتر سبز گردن‌صورتی

به گزارش راز بقا، کبوتر سبز گردن صورتی یک کبوتر با جثه متوسط است که طول آن ۲۵ تا ۳۰ سانتی متر و وزن آن حدود ۱۰۵ تا ۱۶۰ گرم است. پر‌های این گونه در دو جنسیت نر و ماده متفاوت است. نر دارای سر خاکستری، گردن مایل به صورتی و بالا سینه و بقیه سینه به رنگ نارنجی است. قسمت پشتی سبز زیتونی است و بال‌ها سبز با خطوط اولیه مشکی و لبه‌های زرد است که در هنگام پرواز یک نوار زرد در سراسر بال ایجاد می‌کند. شکم مایل به زرد با پهلو‌ها و دم خاکستری با نوار سیاه در انتهاست و پوشش‌های بالای دم نیز به رنگ شاه بلوطی است.

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

«تیدی»؛ کبوتر پرشی که عبدالرشید پاکستانی آن را به وجود آورد و ایرانی‌ها عاشق آن هستند!

کبوتر «طوقی» محبوب‌ترین کبوتر ایران | طوقی تهران، طوقی همدان یا طوقی کاشان بهترین کبوتر طوقی ایران کدام است؟

کبوتر صرب؛ کفتر پرشی که ۱۵ ساعت و تا ارتفاع ۱۵۰۰ متر پرواز می‌کند!

کبوتر «تیپلر»؛ بهترین نژاد کبوتر مسابقه که رکورد ۲۲ ساعت پرواز را در اختیار دارد!

ماده به طور کلی کوچکتر است، شکم، گلو و صورت مایل به زرد، تاج و پشت گردن مایل به سبز است، اگرچه در غیر این صورت شبیه به نر است. پا‌ها صورتی یا مایل به قرمز و منقار سفید، سبز آبی کم رنگ یا خاکستری است. جوجه کفتر‌های این نژاد شبیه به ماده‌ها هستند، اما در بالا خاکستری‌تر هستند.

کبوتر‌های جنس تررون در خانواده غیرمعمول هستند، زیرا صدای «بغ بغو» ندارند و در عوض سوت می‌زنند و صدای کواک در می‌آورند، اما برخی از صدا‌های بغبغویی برای کبوتر سبز گردن صورتی ثبت شده است، زیرا کبوتر نر یک سوت سه‌سیبالیک می‌زند و به یک «کوووو» ختم می‌شود. همچنین گزارش شده که صدای خشن «کراک کراک» ... را نیز تولید می‌کند. اما در حالت کلی این گونه عموماً آواز خاصی ندارد، فقط در گنجه‌های جمعی و زمانی که غذا پیدا می‌کند صدا می‌کند.

پراکندگی و زیستگاه

به گزارش راز بقا، محدوده زندگی کبوتر سبز گردن صورتی از جنوب میانمار، تایلند، کامبوج و ویتنام جنوب شبه جزیره مالایا و در سراسر سانداس بزرگ (و اطراف آنها)، بالی، لومبوک، سومباوا و تا شرق مولوکاس و نیز فیلیپین گسترش می‌یابد. زیستگاه‌های مختلفی از جمله جنگل بکر، حاشیه جنگل، جنگل ثانویه و درختان حاره ساحلی را اشغال می‌کند.

این کفتر بسیار زیبا محیط‌های بازتر را ترجیح می‌دهد و جا‌هایی هم که در جنگل‌های متراکم‌تر یافت می‌شود، معمولاً در حاشیه‌های آن قرار دارد. همچنین به راحتی در محیط‌های تحت سلطه انسان مانند باغ ها، مزارع و زمین‌های کشاورزی یافت می‌شود. در مناطق پست و نزدیک به ساحل رایج‌تر است، اما می‌توان آن را تا ارتفاع ۳۰۰ متری در فیلیپین، ۷۵۰ متری در بورنئوو ۱۲۰۰ متری در سولاوسی (جزیره‌ای در اندونزی) یافت. 

رفتارشناسی

«کبوتر سبز گردن صورتی» در درجه اول میوه‌خوار است و طیف وسیعی از میوه‌ها به ویژه انجیر را مصرف می‌کند. میوه درختان دیگر را نیز مصرف می‌کند، از جمله گلوکیدیون، برینیا، وایتکس، ماکارانگا، مونتینیا، ملاستوما و ... در یک مطالعه بر روی کبوتر میوه خوار سولاوِسی، ۵۵ مشاهده از تغذیه این گونه انجام شد و همه آن‌ها میوه، عمدتاً انجیر، می‌خوردند. این گونه در قسمت میانی جنگل تغذیه می‌کند و به ندرت در زیر یا روی زمین تغذیه می‌کند. هنگام چسبیدن به شاخه‌های ریز برای رسیدن به میوه‌ها در انتها، معمولا چابک است. سنگدان مانند سایر اعضای جنس تررون ماهیچه‌ای است و دارای شن است که برای آسیاب و هضم دانه‌های داخل میوه استفاده می‌شود.

مطالعات روی گونه‌های نزدیک به هم نشان داده که همه کبوتر‌ها شن و ماسه ندارد و احتمالاً در مورد این گونه نیز همینطور است. این کبوتر زیبا اجتماعی است و در قالب گروه‌های کوچک تغذیه می‌کند یا در جایی که منبع غذایی فراوان باشد، گله‌های بسیار بزرگ تا ۷۰ پرنده نیز برای غذا خوردن جمع می‌شوند. این گونه جمعی است و می‌تواند گله‌هایی از صد‌ها پرنده را تشکیل دهد.

هیچ فصل تولید مثلی برای این کبوتر تعریف نشده و در تمام طول سال تولید مثل در محدوده آن ثبت شده است. وظیفه ساخت لانه بر اساس جنسیت تقسیم می‌شود که نر مسئول جمع آوری مواد لانه است و ماده آن را می‌سازد. لانه خود یک سکوی ساده و سست از شاخه‌ها و مواد ظریف است. دو تخم گذاشته می‌شود که سفید هستند و ابعاد آن‌ها ۲۶.۸ میلی‌متر تا ۲۸.۹ میلی‌متر × ۲۰.۳ میلی‌متر تا ۲۱.۸ میلی‌متر است.

 به گزارش راز بقا؛ لانه در یک درخت، درختچه یا پرچین قرار می‌گیرد و می‌تواند کاملاً نزدیک به زمین باشد و از ۱ تا ۱۰ متر متغیر باشد. بیولوژی پرورش این گونه تقریبا ناشناخته است و تنها یک گزارش تکثیر در سنگاپور از این پرنده موجود است. در آن گزارش، این جفت وظایف جوجه کشی را به اشتراک گذاشتند که نر در روز و ماده در شب جوجه کشی می‌کردند و زمان جوجه کشی ۱۷ روز بود. جوجه‌ها ۱۰ روز پس از جوجه ریزی لانه را ترک می‌کنند، اما تا ۱۰ روز پس از جوجه ریزی در محل لانه می‌مانند و توسط والدین خود تغذیه می‌شوند.

وضعیت حفاظتی

این گونه سازگار است و با تغییراتی که توسط انسان در محدوده خود ایجاد کرده، به خوبی عمل کرده است. به آسانی به داخل شهر‌ها نقل مکان کرده و در مناطق حفاظت شده سنگاپور و حتی باغ‌های زندگی می‌کند. علیرغم تحمل برخی فشار‌های شکار در تایلند، مالزی و سوماترا و هدف قرار گرفتن توسط تاجران پرندگان قفسی، در آنجا و در بیشتر محدوده آن همچنان رایج است. از آنجا که در خطر انقراض قرار ندارد، اما توسط فهرست قرمز گونه‌های در معرض خطر IUCN به عنوان «کمترین نگرانی» توصیف شده است.