گوسفند قره‌گُل؛ گوسفندی با مشهورترین پشم جهان که قیمت جنین آن از گوسفند بالغ گران‌تر است!
گوسفند قَره‌گُل یا قَراقول یا کاراکول (به نام قوراکول، شهری در منطقه بخارا در ازبکستان) نژادی از گوسفندان دم چاق اهلی است که منشا آن آسیای مرکزی است. برخی شواهد باستان‌شناسی نشان می‌دهند که گوسفندان قره‌گُل از ۱۴۰۰ قبل از میلاد به طور مداوم در آنجا پرورش یافته است.
راز بقا: گوسفند قَره‌گُل یا قَراقول یا کاراکول (به نام قوراکول، شهری در منطقه بخارا در ازبکستان) نژادی از گوسفندان دم چاق اهلی است که منشا آن آسیای مرکزی است. برخی شواهد باستان‌شناسی نشان می‌دهند که گوسفندان قره‌گُل از ۱۴۰۰ قبل از میلاد به طور مداوم در آنجا پرورش یافته است. در زبان ترکی «قره» به معنای سیاه و «گؤل» به معنای دریاچه است.
به گزارش راز بقا، گوسفندان قره‌گُل که از مناطق بیابانی آسیای مرکزی می‌آیند به دلیل توانایی خود در علوفه جویی و رشد در شرایط زندگی بسیار سخت مشهور هستند. آن‌ها می‌توانند در شرایط خشکسالی شدید زنده بمانند، زیرا ذخایری را به عنوان چربی در دم خود ذخیره می‌کنند. قره‌گل همچنین به تعداد زیادی در نامیبیا پرورش داده می‌شود، که برای اولین بار توسط استعمارگران آلمانی در اوایل قرن ۲۰ به آنجا برده شد. آن‌ها در حال حاضر در طبقه‌بندی «در معرض خطر» قرار توسط سازمان حفاظت از طبیعت قرار دارند.
از پشم این حیوان کلاه پوستین، پوستینچه و بالاپوش ساخته می‌شود. این پوست پس از پسته، بزرگترین منبع درآمد افغانستان است که عمده خریداران آن انگلیس، دانمارک، فنلاند و چین هستند. از پوست قره گؤل به ۶ طریق کلاه ساخته می‌شود؛ که هرکدام نماینده فرهنگ خاستگاه خود هستند. حامد کرزای رئیس‌جمهور سابق افغانستان اغلب کلاه قره‌گل به سر می‌گذاشت.
گوسفند قره‌گل یک نژاد چند منظوره است که برای شیر، گوشت، پوست و پشم نگهداری می‌شود. به عنوان یک نژاد دم چاق، گوشتی متمایز دارند. بسیاری از قره‌گل‌های بزرگسال پوشش دو لایه دارند. در این حالت، اسپینر‌ها مو‌های درشت محافظ را از پوشش بیرونی جدا می‌کنند. قره‌گل الیاف نسبتاً درشتی دارد که برای لباس‌های بیرون، فرش و نمد استفاده می‌شود.
پوست گوسفند قره‌گل
پوست بره‌های قره‌گل بسیار پر ارزش است. به پوست بره‌های قره‌گل تازه متولد شده، قره‌گل، سواکارا (در آفریقا)، استراخان (روسی و فرانسوی)، بره ایرانی، آگنلو دی پرشیا (ایتالیایی)، کریمر (روسی) و قره‌کولی باگانا (ترکمن) می‌گویند.
بره‌های تازه متولد شده دارای موی مجعد هستند. بره‌ها هنگام کشته شدن باید زیر سه روز سن داشته باشند، در غیر این صورت رنگ سیاه و کلاف‌های خز نرم و محکم خود را از دست می‌دهند. رنگ‌های تیره غالب هستند و بره‌ها اغلب با بالا رفتن سن تیره می‌شوند.
پس به دنیا آمدن بره نوزاد، به سرعت او را کشته و پوست آن را جدا می‌کنند تا حلقه‌های موی بره بالا نرود. هر قدر موی یا پشم چسپانیده و باز ناشده باشد به همان اندازه قیمتی‌تر است. در بسیاری موارد قبل از تولد مادر او را قصابی می‌کنند و بره آن را در بطن مادر از بین می‌برند تا پوست بهتری به دست آورند.
پوست بره قره‌گل جنینی را دم پهن، بریتشوانز (آلمانی) و قره‌کولچا می‌نامند. بره‌های قره‌گل جنینی از طریق سقط جنین، زایمان زودرس یا با کشتن گوسفند مادر و بیرون آوردن جنین برداشت می‌شوند. کشاورزان به جای کشتن گوسفندان ماده سالم، گوسفند‌های مسن‌تری را که قبلاً بار‌ها زایمان کرده‌اند، می‌کشند. مردم از پوست بره برای تولید لباس‌های مختلف مانند کلاه آستاراخان یا قره‌گل استفاده می‌کنند.
تاریخچه گوسفند قره‌گُل
قره‌گل احتمالا قدیمی‌ترین گوسفند سیاه و خاکستری باشد که پا روی زمین گذاشته است. شواهد باستان شناسی حاکی از وجود پوست بره ایرانی در سال ۱۴۰۰ قبل از میلاد است و حکاکی‌هایی از نوع گوسفند قره‌گل در معابد بابلی باستانی یافت شده است. قره‌گل گرچه به گوسفند «خز» معروف است، اما چیزی بیش از پوست‌های ابریشمی طرح دار زیبای بره‌های جوان را فراهم می‌کرد. آن‌ها همچنین منبعی از شیر، گوشت، پیه و پشم بودند و نیز الیاف قوی که به صورت پارچه نمدی یا فرش بافته می‌شد.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
گوسفند زل؛ گوسفند شمالی معروف به «آریایی» که تنها نژاد بدون دنبه کشور است
گوسفند قرمز کالیفرنیا؛ گوسفند آمریکایی ۱۲۰ کیلویی که حاصل جفت‌گیری چندین نژاد است!
قره‌گل بومی آسیای مرکزی است و از نام روستایی به نام قره‌گل در دره رودخانه آمو دریا در امارت سابق بخارا در ترکستان غربی گرفته شده است. این منطقه از نظر ارتفاعات با پوشش گیاهی کم کویری و آب محدود است. زندگی سخت به این نژاد سرسختی و توانایی برای شکوفایی در شرایط نامطلوب داد که تا به امروز نیز مشخصه گوسفندان قره‌گل است.
قره‌گل‌ها بین سال‌های ۱۹۰۸ تا ۱۹۲۹ برای تولید پوست به ایالات متحده معرفی شدند. پرورش دهندگان ایالات متحده، در اشتیاق خود برای تولید مقدار زیادی پوست، نژاد‌های دیگری را وارد خطوط خونی کردند. این باعث تولید پوست‌هایی با کیفیت پایین شد و در نهایت صنعت و گله‌ها از هم پاشید.
حتی در مناطق بومی این گوسفندان، تقاضا برای خز منجر به تلاقی و ترکیب شدن گوسفندان دم چاق بومی شد به طوری که گله‌های بومی تنوع زیادی در نوع و رنگ از خود نشان می‌دهند. این عدم یکنواختی برای این گوسفندان آشکار است. بدن و پشم گوسفند حتی در آن دسته از قره‌گل‌هایی که قادر به تولید بره‌های با خز با کیفیت بالا هستند، اکنون بسیار متفاوت است.
با افزایش علاقه به هنر‌های الیاف در ایالات متحده، علاقه به گوسفند قره‌گل افزایش یافت. پشم این گوسفند در انواع رنگ‌های طبیعی دیده می‌شود. در منطقه بومی آن رنگ‌ها با نام‌های زیر خوانده می‌شوند. عربی (مشکی)، گولیگاس (صورتی- قرمز مایل به قهوه‌ای)، کمبَر (قهوه ای)، شیرازی (خاکستری) و سور (خرگوشی).
ویژگی‌های گوسفند قره‌گل
شرایط سختی که گوسفندان قره‌گل تحت آن تکامل یافته اند، دندان‌های قوی و ماندگاری به آن‌ها داده، که کلیدی برای طول عمر آنهاست. آن‌ها در برابر انگل‌های داخلی و نیز پوسیدگی سُم مقاوم هستند. در حالی که آن‌ها به غذا و مراقبت خوب پاسخ می‌دهند، جستجوگران علوفه بسیار خوبی هستند و فصلی از غذای کم یا چرا در زمین‌های حاشیه‌ای را سپری می‌کنند که گوسفندان معمولی در آن زنده نمی‌مانند. قره‌گل‌ها در برابر گرما یا سرما مقاوم هستند، اما باید به پوشش خشک دسترسی داشته باشند و از مراتع باتلاقی دور نگه داشته شوند.
قره‌گل‌ها خارج از فصل نیز تولید مثل می‌کنند و این امر امکان به دنیا آوردن سه بره در دو سال را فراهم می‌کند. بره‌های این گوسفند تک هستند، اگرچه گاهی میش‌های قره‌گل دوقلو نیز به دنیا می‌آورند.
میش‌ها مادرانی بسیار محافظ و مراقب هستند و به همین دلیل میزان زنده مانی بره‌ها بالاست. قره‌گل دارای غریزه گله قوی است و می‌تواند در محدوده باز یا در مراتع حصاردار چرا کنند. آن‌ها به راحتی هدایت نمی‌شوند و به احتمال زیاد با سگی که سعی دارد آن‌ها را هدایت کند مبارزه می‌کنند.
قره‌گل‌ها از نظر ساختار کاملاً با بسیاری از نژاد‌های دیگر تفاوت دارند. آن‌ها از نوع گوسفند دم پهن چاق هستند. در دم بزرگ آن‌ها چربی ذخیره شده که یک منبع تغذیه شبیه به کوهان شتر را فراهم می‌کند.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
کومیسانا؛ بهترین گوسفند شیری ایتالیا که نماد جزیره مافیاست و به شدت از آن محافظت می‌شود
آکسفورد؛ گوسفند گردن‌کلفت و ۱۵۰ کیلویی انگلیسی که بهترین گوشت و پشم جهان را همزمان دارد!
قره‌گل گوسفندی با جثه متوسط است. وزن قوچ‌ها بین ۸۰ تا ۱۰۲ کیلوگرم و میش‌ها بین ۴۵ تا ۷۰ کیلوگرم هستند. آن‌ها قد بلند، با بدنی دراز و باریک دارند. سر آن‌ها بلند و باریک است، کمی بین چشم‌ها فرو رفته و اغلب دارای بینی از نوع رومی است. گوش‌های بلند همیشه به سمت پایین و کمی به جلو هستند و از شکل U بلند تا شکل V کوچک متفاوت هستند یا ممکن است اصلا وجود نداشته باشند. گردن بلند به صورت نیمه ایستاده دارند. پا‌ها متوسط تا بلند و استخوانی سبک هستند. قوچ‌ها را می‌توان به صورت بدون شاخ و شاخدار مشاهده کرد. شاخ‌ها از مارپیچ‌های کوتاه تا بزرگ با انحنای بیرونی متفاوت هستند. میش‌ها عموماً بدون شاخ هستند و این گوسفندان گاهی غبغب نیز دارند.
قره‌گل با پشم رنگی خود متمایز می‌شود که به دلیل یک ژن سیاه رنگ غالب است. اکثر بره‌ها به رنگ سیاه زغالی با فر‌های مواج براق به دنیا می‌آیند که صورت، گوش‌ها و پا‌ها معمولاً مو‌های صاف و براقی دارند. همانطور که بره رشد می‌کند، فر‌ها باز می‌شوند و الگوی خود را از دست می‌دهند و رنگ به طور کلی شروع به قهوه‌ای یا خاکستری مایل به آبی می‌کند و با افزایش سن کاملا خاکستری می‌شود.
رنگ‌های دیگر شامل طیف گسترده‌ای از سایه‌ها هستند. آبی نقره‌ای، خاکستری، برنزه طلایی، قهوه‌ای مایل به قرمز، سفید با لکه‌هایی از رنگ‌های دیگر طیف گسترده‌ای از این سایه‌های رنگی را شامل می‌شود. بسیاری از بزرگسالان یک پوشش دولایه دارند، یک زیرپوش ظریف که با یک پوشش موی محافظ پوشانده شده است. بهترین‌ها دارای پشم گوسفندی به اندازه پوشش بره خود هستند.
تنوع زیادی در نوع پشم هر دو پوشش این گوسفند وجود دارد، از درشت «دم اسبی» تا «نرم ابریشمی». قره‌گل یک پشم الیافی سبک، با حجم بالا و قوی تولید می‌کند که در بهترین حالت آن بلند و براق است و معمولاً بدون چین خوردگی است. این پشم که منگنه بلند در نظر گرفته می‌شود (متوسط ۶ تا ۱۲ اینچ در سال)، فاقد محتوای چربی بالاست. به راحتی و با آماده سازی اندک ریسیده می‌شود.
ثبت گوسفند قره‌گل آمریکا
«انجمن ثبت گوسفند قره‌گل آمریکا» فهرستی از گوسفند‌های قره‌گل ایالات متحده را شامل می‌شود که توسط پرورش دهندگان قره‌گل پشتیبانی می‌شود. این انجمن از ثبت گوسفند خز قره‌گل که در دهه ۱۹۳۰ آغاز شد و اکنون به عنوان یک انجمن ملی برای این نژاد شناخته می‌شود.
اهداف آن ارائه خدمات ثبت این نژاد و تلاش در جهت ایجاد استاندارد بالای کیفیت در قره‌گل‌ها و ترویج آن‌ها و در نتیجه حفظ این نژاد در ایالات متحده است. جمعیت فعلی ۱۳۰۰ گوسفند برآورد شده است. گله‌های بزرگ هنوز در خارج از ایالات متحده به ویژه در آسیای مرکزی و آفریقای جنوبی یافت می‌شوند. تمام پایه فعلی ایالات متحده از واردات اصلی است و واردات خطوط خونی جدید توسط مقررات دولتی محدود شده است. هدف ارتقاء موجودی فعلی با پرورش قره‌گل از نوع خالص نژاد است.
لینک کپی شد
خواندنی‌ها
گوسفند ماکویی؛ گوسفند ۱۴۰ کیلویی ایرانی که بهترین و بیشترین پشم را در ایران تولید می‌کند
گوسفند آدال؛ گوسفند آفریقایی که دنبه و پشماش سرماخوردگی و دندان درد را درمان می‌کند!
گوسفند لوهی؛ بزرگترین گوسفند پشمی پاکستان که خوشمزه‌ترین و درازترین گوش جهان را دارد!
گوسفند آتابای؛ گوسفند معروف به دالاق و «نیمدنبه» که محبوبترین گوسفند ترکمنهاست
گوسفند دمانی؛ گوسفندی که فقط مردم فقیر دره اسماعیل خان آن را پرورش می‌دهند!
گوسفند کاتادین؛ گوسفند عضلانی و قدرتمند که بهترین نژاد گوسفند در آمریکاست
مانکس لوگتان؛ گوسفند چهار شاخ ماقبل تاریخی که کمیابترین گوسفند جهان است
کشف یک گوسفند عجیب؛ گوسفندی که کچلی و موخوره را برای همیشه درمان خواهد کرد!
گوسفند لستر؛ گوسفند عجیب ۱۸۰ کیلویی که شبیه یک خرگوش غول‌پیکر است!
گوسفند سافولک؛ گوسفند طلایی که دو میلیارد تومان قیمت دارد!
گوسفند «دورپِر»؛ گوسفندی با ریشه ایرانی که بهترین پوست جهان را دارد!
گوسفند لوهی؛ گوسفند غول‌پیکر پاکستانی که درازترین و خوشمزه‌ترین گوش جهان را دارد!
گوسفند دماغ سیاه والیس؛ گوسفندی که فقط در سوئیس زندگی می‌کند و لقب بامزهترین گوسفند دنیا را دارد!
گوسفند تِکسل «دابل دایموند»؛ گوسفندی ۲۲ میلیارد تومانی که پدر ۷۵۰ بره است و برای دیدن آن باید روزها در صف ماند!
گوسفند سنگسری؛ گوسفند سمنانی ۷۰ کیلوگرمی که بهترین نوع گوشت را دارد
باردوکا یا «گوسفند کوه سفید»؛ باارزشترین گوسفند کوزوو که با شاخ آن چاقو میسازند و چشم زخم را دفع می‌کند!
ارسال نظر
ویدیوهای برگزیده
دنیای گیاهان
علم و کیهان