گوسفند دمانی؛ گوسفندی که فقط مردم فقیر دره اسماعیل خان آن را پرورش می‌دهند!

راز بقا: «گوسفند دمانی» یک نژاد گوسفند دم نازک، گوشتی و پشمی است که در ناحیه دره اسماعیل خان و بخشی از ناحیه بانو در استان خیبر پختونخوا پاکستان یافت می‌شود.

خصوصیات گوسفند دمانی

به گزارش راز بقا، گوسفند دمانی یک نژاد کوچک تا متوسط با پوشش سفید، سر سیاه یا خرمایی و پا‌های شتری رنگ هستند. این گوسفند سالی ۱.۵ کیلوگرم پشم با الیاف درشت (قطر ۴۴ میکرومتر) عرضه می‌کند. این گوسفندان گوش‌های کوچکی دارند و پستان و پستانک آن‌ها به خوبی توسعه یافته است. 

در زمان بلوغ، قوچ‌ها تا ۶۱ سانتی‌متر (۲۴ اینچ) تا قسمت کتف رشد می‌کنند و وزنشان ۳۲ کیلوگرم است، در حالی که میش‌ها تا کتف به ۵۳ سانتی‌متر (۲۱ اینچ) و وزن ۲۷ کیلوگرم می‌رسند. 

 به طور متوسط و هنگام تولد، قوچ‌ها ۲.۷ کیلوگرم و میش‌ها ۲.۵ کیلوگرم وزن دارند. به طور میانگین آن‌ها یک قلو به دنیا می‌آورند. متوسط تولید شیر در دوران شیردهی ۸۰ کیلوگرم در حدود ۱۲۰ روز با ۵.۸ درصد چربی است. تعداد گوسفندان دمانی از بیش از یک میلیون رأس در سال ۱۹۸۶ به حدود ۶۰۰۰۰۰ رأس در سال ۲۰۰۶ کاهش یافته است.

این گوسفند در سن حدود ۶ تا ۹ ماهگی به بلوغ می‌رسد و وزن زمان شیرگیری این گوسفند حدود ۸.۵ تا ۱۱.۵ کیلوگرم است. میانگین رشد وزنی روزانه گوسفند دمانی حدود ۱۰۴ گرم در روز است. 

گوسفند دمانی در پاکستان و در بین مردم فقیر جایگاه قوی دارند و مشهور است به اینکه مردمان بی‌زمین علاقه خاصی به این نژاد دارند. برخی از دامداران ترجیح می‌دهند که گوسفندان خود را در شب به چرا ببرند، اما برخی دیگر روشنایی روز را ترجیح می‌دهند. 

اکثر کشاورزانی که گوسفند دمانی دارند جفت‌گیری را در ماه‌های اکتبر تا نوامبر انجام می‌دهند و فرآیند زایمان نیز در ماه‌های فوریه و مارس انجام می‌شود. بیشتر زایمان‌ها نیز در همین ماه‌ها ثبت شده است. 

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

گوسفند کاتادین؛ گوسفند عضلانی و قدرتمند که بهترین نژاد گوسفند در آمریکاست

گوسفند پریانگان؛ گوسفند قاتل اندونزیایی که برای مبارزه و جنگ پرورش داده شد!

با توجه به اینکه انسان‌های فقیر و کم دانش از گوسفندان دمانی نگهداری می‌کنند آن‌ها عمدتا اطلاعی از نحوه واکسیناسیون گله خود ندارند و به خاطر همین گا‌ها با مرگ و میر بالا مواجه می‌شوند. به عنوان مثال دلیل اصلی مرگ بسیاری از گوسفندان دمانی در زمستان ذات الریه بوده است. 

اما در فصول دیگر دلیل اصلی مرگ گوسفندان دمانی اسهال خونی بوده است. این گوسفندان به دلیل عدم واکسیناسیون به شدت در معرض خطر ابتلا به آلودگی انگلی و انتروتوکسمی هستند. 

به گزارش راز بقا گوسفندان دمانی برای تولید گوشت، شیر و پشم پرورش داده می‌شوند و نقش حیاتی و مهمی برای مردم فقیر پاکستان دارند. این گوسفندان برای مردم دره اسماعیل خان نقش یک منبع درآمد، وسیله امرار معاش و کسب سود دارند. این گوسفند به دلیل ورودی کم و خروجی کم اساسا گوسفند مناسبی برای صنعت و تجارت نیست، اما برای مردم بی زمین پاکستان یک عامل حیاتی است. 

کشور پاکستان بیش از ۳۰ میلیون گوسفند دارد که بخش اعظم آن‌ها توسط کشاورزان کوچک مقیاس اداره می‌شوند. در واقع خود گوسفندان دمانی در پاکستان به سه شکل اداره می‌شوند؛ یا بر اساس سیستم عشایری، یا سیستم دامپروری و یا مبتنی بر سیستم رمه‌گردانی و در نهایت بر اساس سیستم یکجانشینی دام‌ها پرورش پیدا می‌کنند. 

مردمان بی زمین پاکستان وابستگی زیادی به گوسفند دمانی دارند و اگرچه ورودی آن‌ها به دلیل نبود زمین و چرای مناسب کم است، اما در عوض خروجی آن‌ها نیز به همان اندازه کم است. اما همین اندازه کم برای مردم بی زمین تا حدودی حیاتی است. 

گا‌ها در دسته‌های گوسفند بیش از یک قوچ وجود دارد و هر قوچ گوسفند دمانی می‌تواند با ۴۰ میش جفت‌گیری کند. همچنین بر اساس گزارش‌های پراکنده‌ای که از این گوسفند وجود دارد بین ۸ تا ۱۵ درصد بره‌ها در زمان زایمان تلف می‌شوند و که بخش عمده‌ای از آن‌ها به دلیل دانش کم مردمان این منطقه نسبت به پیشگیری گوسفندان از بیماری‌هاست. 

در زمان عید قربان نیز این گوسفندان اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند و با نرخ‌های بالاتری به فروش می‌رسند و کشاورزان فقیر می‌توانند سود‌های خوبی در این ایام سال به دست بیاورند.