گوسفند سوای؛ گوسفند اسکاتلندی که کوچکترین و وحشی‌ترین گوسفند دنیاست

راز بقا: گوسفند سوای (Soay sheep) نژادی از گوسفندان اهلی است که از جمعیت گوسفندان وحشی در جزیره ۲۵۰ هکتاری «سوای» در مجمع الجزایر سنت کیلدا، در حدود ۶۵ کیلومتری از جزایر غربی اسکاتلند به وجود آمده است. این نژاد یکی از نژاد‌های گوسفند دم کوتاه اروپای شمالی است.

به گزارش راز بقا، گوسفند سوای از نظر فیزیکی شبیه به اجداد وحشی گوسفندان اهلی، یعنی موفلون مدیترانه‌ای و گوسفند اوریال شاخدار آسیای مرکزی است. این گوسفند بسیار کوچکتر از گوسفندان اهلی امروزی است، اما سرسخت‌تر است و به طرز خارق العاده‌ای چابک است و در هنگام ترس در میان صخره‌ها پناه می‌برد.

سوای‌ها ممکن است یک‌دست سیاه یا قهوه ای، یا اغلب بلوند یا قهوه‌ای تیره با زیر شکم و کفل سفید مایل به قهوه‌ای (که در زبان گالیکی اسکاتلندی به نام lachdann شناخته می‌شود، که هم خانواده Manx loaghtan است) باشند. تعداد کمی از آن‌ها دارای علائم سفید روی صورت هستند.

در اوایل قرن بیستم، برخی از گوسفندان سوای برای ایجاد گله‌های عجیب و غریب، مانند گله «پارک سوای» در ابی ووبرن، که توسط دوک بدفورد در سال ۱۹۱۰ تأسیس شد، نقل مکان کردند و برای ویژگی‌های «اولیه و اصیل» انتخاب شدند.

تعدادی از گوسفندان سوای پس از تخلیه جمعیت انسانی و گوسفندانشان توسط «مارکیز بوته» در دهه ۱۹۳۰ از سوای به یکی دیگر از جزایر سنت کیلدا، یعنی جزیره هیرتا، منتقل شدند.

نام این جزیره در زبان اسکاندیناوی قدیمی Seyðoy به معنی جزیره گوسفندان است. این نژاد به صورت وحشی در جزیره مقدس در نزدیکی آران معرفی شد. 

به گزارش راز بقا گوسفند‌های سوای از سنت کیلدا به لوندی، جزیره‌ای در کانال بریستول، توسط مارتین کولز هارمن بلافاصله پس از خرید جزیره در سال ۱۹۲۵، معرفی شدند. همچنین جمعیت کمی از این گوسفندان به صورت وحشی در و اطراف تنگه چدار در سامرست زندگی می‌کنند. این نژاد در باستان شناسی تجربی در مزرعه باستانی بوسر مورد استفاده قرار گرفت، زیرا شباهت زیادی به نژاد‌های ماقبل تاریخ بریتانیا دارد.

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

«گوسفند بالی بالی»؛ گوسفند ساحلی آفریقایی که به «پادراز» معروف است

گوسفند آدال؛ گوسفند آفریقایی که دنبه و پشم‌اش سرماخوردگی و دندان درد را درمان می‌کند!

سوای‌ها مقاوم هستند و اجازه داده شده تا حد زیادی وحشی بمانند. این نژاد در «رده ۴ و به عنوان در معرض خطر» توسط Rare Breeds Survival Trust فهرست شده، زیرا فقط بین ۹۰۰ تا ۱۵۰۰ میش نژاد سوای ثبت شده وجود دارد. بررسی های راز بقا حاکی از آن است که سوای از دو نژاد دم کوتاه دیگر که با سنت کیلدا نیز مرتبط است متمایز است: بوررای (از بورری، یکی دیگر از جزایر و قبلاً در هیرتا زندگی می‌کرد) و گوسفند «سنت کیلدا»، نام سابق گوسفند هبریدان. (که احتمالاً اصالتا از سنت کیلدا نیست).

ویژگی‌های گوسفند سوای 

گوسفندان سوای دم کوتاهی دارند و پشمشان به طور طبیعی می‌ریزد که در بهار و اوایل تابستان می‌توان آن را با دست چید. از هر حیوان در سال حدود یک کیلوگرم پشم می‌توان به دست آورد. آن‌ها معمولا قهوه‌ای یا خرمایی با شکم سفید، یا لکه سفید زیر چانه هستند (که به آن الگوی موفلون یا وحشی گفته می‌شود). گاهی علائم سفید روی صورت و/ یا بدن و پا‌ها ایجاد می‌شود. گوسفندان تمام رنگ یکدست سیاه یا خرمایی به ندرت دیده می‌شوند.

این نژاد دارای پشم بسیار ظریفی است و بر خلاف موفلون، پشم داخلی گوسفند داخلی بسیار توسعه یافته است و تشخیص پوشش بیرونی دشوار است. این نشانه روشنی است که سوآی‌ها در واقع محصول یک نژاد اهلی در دوران ماقبل تاریخ هستند. این نژاد همچنین فاقد غریزه دسته جمعی بسیاری از نژادهاست. تلاش برای کار با آن‌ها با استفاده از سگ‌های گله منجر به پراکندگی گروه گوسفندان می‌شود.

بره‌ها دیر به بلوغ می‌رسند و لاشه‌های کوچک تری نسبت به نژاد‌های تجاری تولید می‌کنند. یافته‌های راز بقا نشان می‌دهد گوشت حاصل از سوای کم چرب، لطیف و کم کلسترول است. در مقایسه با نژاد‌های رایج گوسفند، عطر و طعم قوی تری دارد. تلاقی با نژاد‌های بزرگتر، مانند سافولک، می‌تواند لاشه‌های بزرگ‌تری تولید کند که هم لاغر باشند و همچنان طعم زیادی را حفظ می‌کنند.

سوآی بسیار شبیه به نوع دیگری از گوسفند وحشی از جزیره «لیتلا دیمون» در جزایر فارو است، گوسفند «لیتلا دیمون»، که در اواسط قرن نوزدهم تا حدودی به دلیل شکار بی رویه منقرض شد.