قره گل؛ گوسفندی که بی‌رحمانه‌ترین نوع کشتار را تجربه می‌کند و جنین‌اش از طلا گران‌تر است!

راز بقا: گوسفند قَره‌گُل یا قَراقول یا کاراکول (به نام قوراکول، شهری در منطقه بخارا در ازبکستان) نژادی از گوسفندان دم چاق اهلی است که منشا آن آسیای مرکزی است. برخی شواهد باستان‌شناسی نشان می‌دهند که گوسفندان قره‌گُل از ۱۴۰۰ قبل از میلاد به طور مداوم در آنجا پرورش یافته است. در زبان ترکی «قره» به معنای سیاه و «گؤل» به معنای دریاچه است.

به گزارش راز بقا، گوسفندان قره‌گُل که از مناطق بیابانی آسیای مرکزی می‌آیند به دلیل توانایی خود در علوفه جویی و رشد در شرایط زندگی بسیار سخت مشهور هستند. آن‌ها می‌توانند در شرایط خشکسالی شدید زنده بمانند، زیرا ذخایری را به عنوان چربی در دم خود ذخیره می‌کنند.

از پشم این گوسفند کلاه پوستین، پوستینچه و بالاپوش ساخته می‌شود. این پوست پس از پسته، بزرگ‌ترین منبع درآمد افغانستان است که عمده خریداران آن انگلیس، دانمارک، فنلاند و چین هستند. از پوست قره گؤل به ۶ طریق کلاه ساخته می‌شود؛ که هرکدام نماینده فرهنگ خاستگاه خود هستند. حامد کرزای رئیس‌جمهور سابق افغانستان اغلب کلاه قره‌گل به سر می‌گذاشت.

گوسفند قره‌گل یک نژاد چند منظوره است که برای شیر، گوشت، پوست و پشم نگهداری می‌شود. به عنوان یک نژاد دم چاق، گوشتی متمایز دارند. بسیاری از قره‌گل‌های بزرگسال پوشش دو لایه دارند. در این حالت، اسپینر‌ها مو‌های درشت محافظ را از پوشش بیرونی جدا می‌کنند. قره‌گل الیاف نسبتاً درشتی دارد که برای لباس‌های بیرون، فرش و نمد استفاده می‌شود.  

پوست و مو گوسفند قره‌گل

پوست بره‌های قره‌گل بسیار پر ارزش است. به پوست بره‌های قره‌گل تازه متولد شده، قره‌گل، سواکارا (در آفریقا)، استراخان (روسی و فرانسوی)، بره ایرانی، آگنلو دی پرشیا (ایتالیایی)، کریمر (روسی) و قره‌کولی باگانا (ترکمن) می‌گویند.

بره‌های تازه متولد شده دارای موی مجعد هستند. بره‌ها هنگام کشته شدن باید زیر سه روز سن داشته باشند، در غیر این صورت رنگ سیاه و کلاف‌های خز نرم و محکم خود را از دست می‌دهند. رنگ‌های تیره غالب هستند و بره‌ها اغلب با بالا رفتن سن تیره می‌شوند.

پس به دنیا آمدن بره نوزاد، به سرعت او را کشته و پوست آن را جدا می‌کنند تا حلقه‌های موی بره بالا نرود. هر قدر موی یا پشم چسپانیده و باز ناشده باشد به همان اندازه قیمتی‌تر است. در بسیاری موارد قبل از تولد مادر او را قصابی می‌کنند و بره آن را در بطن مادر از بین می‌برند تا پوست بهتری به دست آورند.

بره‌های قره‌گل جنینی از طریق سقط جنین، زایمان زودرس یا با کشتن گوسفند مادر و بیرون آوردن جنین برداشت می‌شوند. کشاورزان به جای کشتن گوسفندان ماده سالم، گوسفند‌های مسن‌تری را که قبلاً بار‌ها زایمان کرده‌اند، می‌کشند. مردم از پوست بره برای تولید لباس‌های مختلف مانند کلاه آستاراخان یا قره‌گل استفاده می‌کنند.  

قره‌گل احتمالا قدیمی‌ترین گوسفند سیاه و خاکستری باشد که پا روی زمین گذاشته است. شواهد باستان شناسی حاکی از وجود پوست بره ایرانی در سال ۱۴۰۰ قبل از میلاد است و حکاکی‌هایی از نوع گوسفند قره‌گل در معابد بابلی باستانی یافت شده است. قره‌گل گرچه به گوسفند «خز» معروف است، اما چیزی بیش از پوست‌های ابریشمی طرح دار زیبای بره‌های جوان را فراهم می‌کرد. آن‌ها همچنین منبعی از شیر، گوشت، پیه و پشم بودند و نیز الیاف قوی که به صورت پارچه نمدی یا فرش بافته می‌شد.

قره‌گل بومی آسیای مرکزی است و از نام روستایی به نام قره‌گل در دره رودخانه آمو دریا در امارت سابق بخارا در ترکستان غربی گرفته شده است.

قره‌گل گوسفندی با جثه متوسط است. وزن قوچ‌ها بین ۸۰ تا ۱۰۲ کیلوگرم و میش‌ها بین ۴۵ تا ۷۰ کیلوگرم هستند.

قره‌گل با پشم رنگی خود متمایز می‌شود که به دلیل یک ژن سیاه رنگ غالب است. اکثر بره‌ها به رنگ سیاه زغالی با فر‌های مواج براق به دنیا می‌آیند که صورت، گوش‌ها و پا‌ها معمولاً مو‌های صاف و براقی دارند. همانطور که بره رشد می‌کند، فر‌ها باز می‌شوند و الگوی خود را از دست می‌دهند و رنگ به طور کلی شروع به قهوه‌ای یا خاکستری مایل به آبی می‌کند و با افزایش سن کاملا خاکستری می‌شود.  

رنگ‌های دیگر شامل طیف گسترده‌ای از سایه‌ها هستند. آبی نقره‌ای، خاکستری، برنزه طلایی، قهوه‌ای مایل به قرمز، سفید با لکه‌هایی از رنگ‌های دیگر طیف گسترده‌ای از این سایه‌های رنگی را شامل می‌شود. بسیاری از بزرگسالان یک پوشش دولایه دارند، یک زیرپوش ظریف که با یک پوشش موی محافظ پوشانده شده است. بهترین‌ها دارای پشم گوسفندی به اندازه پوشش بره خود هستند.  

تنوع زیادی در نوع پشم هر دو پوشش این گوسفند وجود دارد، از درشت «دم اسبی» تا «نرم ابریشمی». قره‌گل یک پشم الیافی سبک، با حجم بالا و قوی تولید می‌کند که در بهترین حالت آن بلند و براق است و معمولاً بدون چین خوردگی است. این پشم که منگنه بلند در نظر گرفته می‌شود (متوسط ۶ تا ۱۲ اینچ در سال)، فاقد محتوای چربی بالاست. به راحتی و با آماده سازی اندک ریسیده می‌شود.