












راز بقا: در میان موجودات سمی جهان، اغلب نام مارها، عقربها یا گیاهان گوشتخوار به ذهن میرسد. اما شاید باور نکنید که یکی از دردناکترین تجربیات ممکن، تماس با گیاهی به ظاهر ساده و سبز به نام جیمپی-جیمپی (Gympie-Gympie) است. این گیاه، که بومی جنگلهای بارانی استرالیا و بخشهایی از آسیا است، با موهای ریز و سوزنمانندش، سمی خطرناک به بدن تزریق میکند که میتواند درد را برای ماهها باقی بگذارد.
به گزارش راز بقا، جیمپی-جیمپی با نام علمی Dendrocnide moroides یکی از گونههای خانواده گزنهها (Urticaceae) است. ظاهر این گیاه شاید بیخطر به نظر برسد؛ برگهای بزرگ، سبز و قلبیشکل، درختچهای که بین ۱ تا ۳ متر قد دارد و اغلب در مناطق مرطوب و سایهدار رشد میکند.
اما راز مرگبار آن در پوشش برگها و ساقههایش نهفته است. به گزارش راز بقا این سطح پوشیده از تریکومها یا موهای ریز سوزنیشکل است که هنگام تماس، نوروتوکسین قدرتمندی را به پوست انسان یا حیوان وارد میکنند.
با تماس پوست با گیاه جیمپی-جیمپی، موهای سوزنی به راحتی در پوست فرو میروند و زهر را تزریق میکنند. علائم اولیه طی چند ثانیه تا دقیقه بروز میکنند:
درد سوزان و مداوم، شبیه به سوختگی شدید
التهاب و قرمزی شدید پوست
بیحسی موضعی همراه با سوزش طولانیمدت
حساسیت به گرما، سرما یا لمس پوست
برخی افراد گزارش کردهاند که درد ناشی از این گیاه حتی چندین ماه بعد از تماس، با تحریکاتی مانند دوش گرفتن یا تعریق، بازمیگردد.
یکی از شناختهشدهترین پژوهشگران این حوزه، دکتر ارنی رایدر (Ernie Rider) است که در دهه ۶۰ میلادی در زمان خدمت نظامیاش در کوئینزلند استرالیا، با این گیاه تماس داشته است. او درد را «چنان شدید» توصیف میکند که حتی نمیتوانسته تنفس کند یا حرف بزند. رایدر میگوید درد تا دو هفته به شدت ادامه داشت و تا دو سال بعد، با دوش گرفتن یا ورزش، باز میگشت.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
آنغوزه؛ گیاهی ارزشمند با خواص دارویی که هر هفت سال گل میدهد و چیدنش جریمه دارد!
قارچهای سمی لرستان؛ قارچهای سمی این شکلی هستند و خوردن آنها ممکن است مرگبار باشد
کاج کوک؛ درختی باقی مانده از دوران دایناسورها که هر جای دنیا باشد به سمت خط استوا خم میشود!
در این میان، داستانی معروف نیز وجود دارد از مردی که پس از تماس با گیاه، به دلیل درد وحشتناک و ناتوانی در تحمل آن، خودکشی کرده است. به گزارش راز بقا اما باید توجه داشت که این روایت تاکنون توسط منابع رسمی یا علمی تأیید نشده و بیشتر حالت شنیده یا نقلقول غیرمستقیم دارد. با این حال، شدت درد ناشی از جیمپی-جیمپی تا حدی است که چنین سناریویی غیرقابل تصور نیست.
در صورت تماس با این گیاه، اقدامات فوری شامل موارد زیر است:
عدم لمس مجدد محل آسیبدیده
استفاده از نوار موم یا نوار چسب برای بیرون کشیدن موهای سمی از پوست
استفاده از مسکنهای قوی مثل ایبوپروفن یا مورفین در موارد شدید
مراجعه فوری به مراکز درمانی
در برخی مناطق، سرکه نیز برای تسکین موضعی پیشنهاد شده، اما اثربخشی آن قطعی نیست. برخی پژوهشگران در حال توسعه راهحلهای بیوشیمیایی برای خنثیسازی سم این گیاه هستند.
بهنظر میرسد که جیمپی-جیمپی به عنوان یک مکانیسم دفاعی طبیعی این سم را تولید میکند تا از خود در برابر حیوانات علفخوار محافظت کند. نکته جالب اینجاست که برخی گونههای جانوری بومی استرالیا، مانند پرندگان خاص، میتوانند از این گیاه تغذیه کنند بدون آنکه آسیبی ببینند. این تفاوت واکنش میان انسان و حیوانات، نشان از تکامل بیوشیمیایی پیچیده این گیاه دارد.
گیاه جیمپی-جیمپی یکی از خطرناکترین گیاهان سمی دنیا است که با ظاهری فریبنده و بدون هشدار، میتواند درد و رنجی طولانی به همراه بیاورد. به گزارش راز بقا اگرچه داستانهایی مانند خودکشی پس از تماس با گیاه بهطور علمی تأیید نشدهاند، اما تجربه افراد و گزارشهای میدانی نشان میدهد که درد ناشی از تماس با این گیاه واقعی، شدید و طولانیمدت است.