جفت‌گیری قاطر ماده با اسب یا الاغ؛ چرا قاطرها نمی‌توانند بچه‌دار شوند و اولین قاطر باردار جهان در کدام کشور دیده شد؟
قاطر ماده معمولاً نابارور است، اما گزارش‌هایی نادر از بارداری آن ثبت شده است. در این نوشته به دلایل علمی ناباروری قاطر و موارد استثنایی جفت‌گیری موفق آن با اسب یا خر پرداخته‌ایم. آیا قاطر می‌تواند باردار شود؟ پاسخ را اینجا بخوانید.
راز بقا: قاطر به‌عنوان یکی از شناخته‌شده‌ترین حیوانات هیبرید، از تلاقی مادیان (اسب ماده) و خر نر به دنیا می‌آید. این حیوان به دلیل استقامت بالا و توانایی کار در شرایط سخت، قرن‌هاست که جایگاهی ویژه در کشاورزی و حمل‌ونقل دارد.
به گزارش راز بقا، نکته جالب و همیشه محل بحث درباره قاطر، ناباروری آن است. قاطر به دلیل داشتن ۶۳ کروموزوم، معمولاً نابارور است و توانایی تولیدمثل ندارد. اما گزارش‌هایی از نقاط مختلف جهان وجود دارد که قاطر‌های ماده به شکل نادری موفق به بارداری شده‌اند، موضوعی که بسیاری از پژوهشگران را شگفت‌زده کرده است.
قاطر حیوانی است دورگه که از جفت‌گیری اسب ماده (مادیان) و خر نر به‌وجود می‌آید. این حیوان ترکیبی از ویژگی‌های هر دو والد خود را دارد و در بسیاری از فرهنگ‌ها و مناطق کوهستانی یا کشاورزی، قرن‌ها به‌عنوان حیوان کاری مورد استفاده قرار گرفته است.
منشاء ژنتیکی قاطر
قاطر حاصل آمیزش بین دو گونه مختلف از خانوادهٔ اسب‌سانان است:
مادر: اسب ماده (۲ n=۶۴ کروموزوم)
پدر: خر نر (۲ n=۶۲ کروموزوم)
قاطر حاصل این پیوند، ۶۳ کروموزوم دارد که عددی فرد است. این باعث می‌شود بیشتر قاطرها نابارور باشند، چون نمی‌توانند کروموزوم‌ها را در فرایند تولید مثل به‌طور مساوی تقسیم کنند.
ویژگی‌های فیزیکی و رفتاری قاطر
قاطرها خصوصیات هر دو والد را به ارث می‌برند، اما اغلب بهترین ویژگی‌های هر دو را با هم ترکیب می‌کنند:
از خر: پایداری، مقاومت در برابر گرما، هوشمندی و قدرت تحمل بالا
از اسب: سرعت، قامت بلندتر و قدرت فیزیکی بیشتر
قاطرها حیواناتی سخت‌کوش، پرطاقت و هوشمند هستند که برای کار در زمین‌های ناهموار یا شرایط سخت بسیار مناسب‌اند. ناباروری قاطرها موضوع مهمی در زیست‌شناسی است. به‌دلیل داشتن ۶۳ کروموزوم (عددی فرد)، در حین تقسیم سلولی برای تولید سلول‌های جنسی (گامت‌ها) مشکل ایجاد می‌شود. با این حال، در موارد بسیار نادر، قاطر ماده توانسته باردار شود، ولی این پدیده بسیار نادر است و اغلب فرزندی که به دنیا می‌آید زنده نمی‌ماند یا خودش هم نابارور است.
قاطرها در تاریخ نقش مهمی داشته‌اند: در جنگ‌ها برای حمل آذوقه، سلاح و مصدومان، در کشاورزی سنتی برای شخم‌زدن و حمل بار، و در مناطق کوهستانی که وسایل نقلیه نمی‌توانند عبور کنند. همچنین قاطرها به‌دلیل هوش و توانایی بالا در یادگیری مسیرها، اغلب برای حمل بار در مسیر‌های کوهستانی بهتر از اسب یا خر عمل می‌کنند.
واژه "Mule" در زبان انگلیسی برای قاطر استفاده می‌شود. قاطرها نسبت به بیماری‌ها مقاوم‌تر از اسب هستند.عمر متوسط آنها بین ۳۰ تا ۴۰ سال است که بیشتر از عمر معمول اسب است.
علت ناباروری قاطر ماده از نگاه علمی
به گزارش راز بقا، اصلی‌ترین دلیل ناباروری قاطر ماده، ناهماهنگی کروموزومی است. اسب دارای ۶۴ کروموزوم و خر ۶۲ کروموزوم است و ترکیب این دو باعث می‌شود قاطر ۶۳ کروموزوم داشته باشد. این عدد فرد کروموزومی، مانع تقسیم صحیح سلول‌های جنسی می‌شود و عملاً امکان تولیدمثل طبیعی را از بین می‌برد.
به همین دلیل، حتی اگر قاطر ماده با اسب یا خر جفت‌گیری کند و علائم فحلی را نشان دهد، معمولاً تخمک‌گذاری موفق و لقاح پایدار اتفاق نمی‌افتد.
گزارش‌های نادر از باروری قاطر ماده
به گزارش راز بقا، با وجود این محدودیت زیستی، در طول تاریخ چندین مورد نادر از باروری قاطر ماده گزارش شده است. کشور‌هایی مثل چین، مراکش و برخی مناطق بالکان شاهد تولد کره‌هایی از قاطر‌های ماده بوده‌اند.
نخستین قاطر باردار و زایمان‌کنندهٔ ثبت‌شده در جهان در مراکش (کشور مغرب) دیده شد. در سال ۲۰۰۲، رسانه‌ها گزارش دادند که یک قاطر ماده در یکی از مناطق روستایی مراکش باردار شده و کره‌ای به دنیا آورده است. این رویداد از نظر علمی بسیار نادر و شگفت‌انگیز بود، زیرا قاطرها به‌طور معمول نابارور هستند.
این اتفاق توجه دانشمندان زیست‌شناسی تولید مثل و ژنتیک را به خود جلب کرد، و نمونه‌های ژنتیکی برای بررسی دقیق‌تر جمع‌آوری شد تا مشخص شود آیا واقعاً پدر کره‌اسب، یک خر بوده یا اسب، و آیا تولد کره‌اسب نتیجه نوعی جهش ژنتیکی یا استثنای نادر در تقسیم سلولی بوده است. در طول تاریخ، گزارش‌هایی از قاطر‌های باردار در مناطق مختلف دنیا ثبت شده، اما اکثر آنها تایید نشده یا اسناد علمی معتبری برایشان وجود ندارد. مورد مراکش یکی از معدود مواردی است که توجه جهانی و بررسی علمی دریافت کرده است.
کارشناسان ژنتیک احتمال می‌دهند این رویداد‌های نادر به دلیل تولید تصادفی تخمک‌هایی با آرایش کروموزومی نسبتاً پایدار باشد که توانسته‌اند با اسپرم اسب یا خر ترکیب شوند. البته این پدیده همچنان یک استثنای بسیار نادر است و به‌عنوان یکی از معجزه‌های طبیعت در حوزه ژنتیک شناخته می‌شود.
به گزارش راز بقا، جفت‌گیری قاطر ماده با اسب یا خر از نظر رفتاری طبیعی است و حیوان می‌تواند مانند دیگر گونه‌ها وارد فاز جفت‌گیری شود، اما احتمال باروری آن‌قدر ناچیز است که همچنان قاطر نمادی از ناباروری هیبریدی در طبیعت محسوب می‌شود.
لینک کپی شد
خواندنی‌ها
خولان؛ گورخر مغولی معروف به «مهندس بیابان» که چاه آب حفر می‌کند و ۷۰ کیلومتر در ساعت میدود
خر قبرسی؛ قدیمیترین و معروفترین خر دنیا که انسان‌های زیادی را از مرگ نجات داد
الاغ پواتو؛ کمیابترین خر جهان با چهرهای شبیه «عروسک» که در آمریکا ۲ میلیارد تومان قیمت دارد
رازهای جفت‌گیری اسب، الاغ و گورخر؛ «اسب» با چه حیواناتی جفت‌گیری می‌کند؟
ارسال نظر
ویدیوهای برگزیده
دنیای گیاهان
علم و کیهان