راز بزرگ فاش شد؛ چرا زنان بیشتر از مردان عمر می‌کنند؟

راز بقا: زنان سراسر جهان از یک امتیاز ویژه برخور دارند: با وجود آن که زنان با افزایش سن، از مشکلات سلامت رنج می‌برند، اما بیش از مردان عمر می‌کنند، به همین منظور چند دانشمند برای رمزگشایی از این موضوع تحقیقاتی را انجام داده اند.

دکتر استیون اوستاد و دکتر کاتلین فیشر از دانشگاه آلاباما در بیرمنگام، در مقاله‌ای در این باره می‌گویند: انسان‌ها تنها موجوداتی هستند که در آن یکی از دو جنس، از یک امتیاز رایج در زمینه طول عمر برخوردار است. محققان دانشگاه آلاباما افزودند، تفاوت دو جنس انسانی در زمینه طول عمر می‌تواند یکی از عمده‌ترین مقوله‌ها در زیست شناسی انسانی باشد.

مایکل آراندا، کارشناس ویدئو‌های علمی SciShow می‌گوید: درباره‌ی این که چرا زنان بیش از مردان عمر می‌کنند، تعدادی فرضیه اجتماعی و زیست‌شناختی وجود دارد که مردان و زنان یا افراد دارای کروموزوم‌های XX و XY را از یکدیگر متمایز می‌کند. دهه ۱۹۷۰ یا پیش از آن گفته می‌شد، احتمال بیشتری وجود دارد که مردان از صدمات مرتبط با شغل و نیز استرس که به بیماری‌های قلبی منجر می‌شود، رنج ببرند؛ عادات ناسالمی مثل سیگار کشیدن از عواملی است که می‌تواند از طول عمر مردان بکاهد، اما این روند‌های اجتماعی در فرهنگ‌های مختلف متفاوت است و نمی‌تواند توضیح دهنده همه چیز باشد.

از این رو دانشمندان بر این عقیده‌اند که آنچه باعث تفاوت طول عمر مردان و زنان می‌شود، باید مرتبط با تفاوت‌های زیست‌شناختی باشد. یک احتمال این است که ژن‌هایی که روی کروموزوم X وجود دارند، بر طول عمر تاثیرگذار باشند، اما این ژن‌ها تاثیرات زیست‌شناختی دیگری هم دارند که بسختی می‌توان همه آن‌ها را برشمرد. به عنوان مثال، کروموزوم‌ها جفت جفت هستند و در حالی که زنان دارای دو کروموزوم جنسی X هستند، کروموزم‌های جنسی مردان شامل یک کروموزوم X و یک کروموزوم Y است. داشتن دو کروموزوم X به این معنی است که زنان از هر ژنی دو کپی مشابه دارند و اگر یکی از ژن‌ها ناقص باشد، یک ژن پشتیبان دیگر وجود دارد، اما مرد‌ها این ژن پشتیبان را ندارند و این باعث می‌شود خطر بیماری‌ها بیشتر آن‌ها را تهدید کند.

فرضیه‌های دیگری نیز وجود دارد که از جمله آن‌ها تاثیر هورمون‌های جنسی است. دو مطالعه که در بیمارستان روانی آمریکا انجام شد، نشان داد افراد مذکری که اندام تولیدکننده هورمون جنسی در آن‌ها برداشته شده، نسبت به افرادی با شرایط معمولی، طول عمر بیشتری داشتند. هر چند زنان عمر طولانی‌تری نسبت به مردان دارند، اما با افزایش سن، شرایط سلامت آن‌ها به ویژه در باره استخوان‌ها و مفاصل، بدتر می‌شود. فیشر می‌نویسد، این موضوع یکی از گیج کننده‌ترین جنبه‌های زیست‌شناسی جنسی در انسان است.

به گفته محققان، گمان می‌رود بروز مشکلات سلامت با افزایش سن در کنار داشتن هورمون‌های متفاوت، امتیاز متناقضی برای زنان به همراه داشته باشد: مشکلات سلامت، واکنش‌های ایمنی را فعال می‌کند و فعال شدن واکنش‌های ایمنی که محافظت از بافت‌های پیوندی را به دنبال دارد، به طول عمر بیشتر زنان منجر می‌شود.

این راز زیست‌شناختی قطعا وجود دارد، اما دانشمندان برای حل این معما هنوز باید تحقیقات زیادی در باره افراد هر دو جنس و در سنین مختلف انجام دهند. در این میان، مردان نیز باید عوامل کشنده عمده مثل فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی و استعمال دخانیات را بشناسند و کنترل کنند تا امید به زندگی را در این جنس افزایش دهند. جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریه متابولیسم سلولی (Cell Metabolism) منتشر شده است.