چند سال تا سکونت انسان در مریخ فاصله داریم؟

راز بقا: ایلان ماسک، مدیرعامل اسپیس‌اکس، بنا دارد تا سال ۲۰۵۰، شهری یک‌میلیونی در مریخ بسازد. با توجه به اینکه انسان‌ها هرگز پا بر سطح مریخ نگذاشته‌اند، این موضوع ممکن است از نگاه متخصصان علوم فضایی و نجوم، بلندپروازانه به نظر برسد. اما آیا اساسا چنین چیزی امکان‌پذیر است؟ چقدر طول می‌کشد تا انسان‌ها در سیاره دیگری ساکن شوند؟ و آیا ممکن است انسان‌ها روزی بتوانند سیارات خارج از منظومه شمسی را در اختیار خود بگیرند؟ ​

به گزارش راز بقا؛ پاسخ به این پرسش‌ها بخشی از مقاله جدیدی است که پاتریک پستر در لایوساینس به آن پرداخته است. اگر بخواهیم دقیق صحبت کنیم، باید بگوییم مقصودمان دقیقا چه سیاره‌ای است. برای مریخ، گفتن اینکه چند دهه با این کار فاصله داریم، چندان دور از واقعیت نیست. سرکان سایدام، معاون مرکز تحقیقات مهندسی فضایی استرالیا و استاد دانشگاه نیوساوت ولز در سیدنی، می‌گوید که ایجاد یک کلونی انسانی در مریخ طی دهه‌های آینده محقق خواهد شد.

او گفت: «من فکر می‌کنم که ما تا سال ۲۰۵۰ یک کلونی انسانی بر روی مریخ خواهیم داشت.»

سایدام مهندس معدن با تخصص معدنکاری فضایی در آینده است. مهم‌ترین چیز پس از ورود کلونی انسانی به مریخ، آب خواهد بود، ماده‌ای که می‌تواند از یخ و/ یا مواد معدنی هیدراته استخراج شود. او بر این باور است که به‌دست‌آوردن آب، در نهایت موجب خواهد شد که کشاورزی و تامین غذا در مریخ ممکن شود: چیزی شبیه به فیلم «مریخی» محصول سال ۲۰۱۵. 

به گفته این متخصص، درعین‌حال، هیدروژن به‌دست‌آمده از یخ و مواد معدنی هم می‌تواند به‌عنوان منبع انرژی در تامین سوخت پیش‌رانش موشک‌ها به کار گرفته شوند.

اما به هر روی، اجماع علمی برسر اینکه سلطه انسان بر مریخ تا سال ۲۰۵۰ محقق خواهد شد، وجود ندارد و برخی دانشمندان نیز درقبال این موضوع چندان خوش‌بین نیستند.

لویس فریدمن، مهندس کیهان‌نوردی و یکی از پایه‌گذاران انجمن غیرانتفاعی سیاره‌ای، در سال ۲۰۱۹ گفته بود که مسکونی‌سازی مریخ، دست‌کم در آینده‌ای نزدیک، بعید است. ریچل سیلدر، عصب‌شناس در دانشگاه فلوریدا که با فضانوردان ناسا کار کرده است، نیز گفته بود که افراد عموما دوست دارند درخصوص مسکونی‌سازی مریخ خو‌ش‌بین باشند، اما به نظر می‌رسد این خوش‌بینی مقداری توهم‌آلود و خیالی است.

با این همه، انسان‌ها احتمالا طی دهه‌های آتی به مریخ خواهند رسید. چین قصد دارد در سال ۲۰۳۳ فرستادن سرنشینان انسانی به مریخ را آغاز کند و ناسا قصد دارد که در اواخر دهه ۲۰۳۰ یا اوایل دهه ۲۰۴۰ این کار را انجام دهد. به‌محض ورود انسان به این سیاره، گام بعدی ایجاد یک کلونی انسانی در آن خواهد بود.

مسکونی‌سازی مستلزم درجاتی از خودکفایی است، نوعی خودکفایی که لزوما به‌کلی مستقل از زمین نیست. سایدام مریخ را با جزیره‌ای دورافتاده روی زمین مقایسه می‌کند که شما به‌هرحال هنوز مجبورید گاهی چیز‌هایی به آنجا ارسال کنید. اغلب تجهیزات لازم طبیعتا از زمین به مریخ ارسال خواهند شد. او می‌گوید که تصور نمی‌کند بشود یک کامیون را روی خود مریخ ساخت.

مریخ طبیعتا به تولید چیزی نیاز خواهد داشت که برای ایجاد کلونی در درازمدت لازم است و از نظر سود و زیانی، پایدار باشد. یک گزینه، گردشگری فضایی است، اما به نظر او استخراج مواد معدنی، کلید موفقیت کلونی در مریخ خواهد بود. برای مثال، معدن‌کاری فضایی در سیارک‌های نزدیک برای استخراج مواد باارزشی همچون پلاتین، می‌تواند در‌های جدیدی به‌روی اقتصاد فضایی باز کند و درنتیجه، سرمایه‌گذاری و اکتشاف بیشتر را افزایش دهد.

اگرچه مریخ واقع‌بینانه‌ترین گزینه ما برای سکونت در سیاره‌ای غیر از زمین است، اما همسایه سرخ ما درواقع سازگارترین سیاره برای انسان نیست. جو مریخ حاوی بیش از ۹۵٪ دی‌اکسیدکربن است. این سیاره واقعا سرد است، با دمایی به‌طور میانگین حدود منفی ۸۰ درجه فارنهایت (کمتر از منفی ۶۰ درجه سانتیگراد). ضمن اینکه حدود ۸.۵ ماه طول می‌کشد تا فضاپیما از زمین به آنجا برسد. افزون‌بر اینکه سیاره مریخ مدام با پرتو‌های مضر بمباران می‌شود.

در بین سیارات فراتر از منظومه شمسی طبعا سیاراتی بهتر و زیست‌پذیرتر نیز وجود دارند، سیاراتی که به نام سیارات فراخورشیدی شناخته می‌شوند؛ اما مشکل سیارات فراخورشیدی این است که آن‌ها بسیار بسیار از ما دورند. ما تابه‌حال حتی یک فضاپیما هم به یک سیاره فراخورشیدی نفرستاده‌ایم و تنها کاوشگر‌هایی که منظومه شمسی ما را ترک کرده‌اند، وویجر ۱ و ۲ بودند که به‌ترتیب ۳۵ سال و ۴۱ سال طول کشید تا به فضای بین‌ستاره‌ای برسند.

سیارات فراخورشیدی در فواصلی به‌مراتب دورتر از این‌ها قرار دارند.

فردریک مارین، ستاره‌شناس با تخصص سیاه‌چاله‌ها از رصدخانه استراسبورگ در دانشگاه استراسبورگ فرانسه، به لایوساینس می‌گوید که با فناوری کنونی، رسیدن به نزدیک‌ترین سیاره فراخورشیدی ده‌ها هزار سال طول خواهد کشید.

این زمان‌های طولانی و فراتر از حد تصور، ممکن است مسکونی‌سازی سیارات فراخورشیدی را غیرممکن کند. مارین، که شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای را برای بررسی سفر بین‌ستاره‌ای انجام می‌دهد، می‌گوید که انتظار دارد به لطف فضاپیما‌های سریع‌تر، این مدت‌زمان طولانی، در آینده نزدیک کاهش یابد.

به گفته او، سرعت پیش‌رانه ما هر صد سال، هر قرن، ۱۰ برابر می‌شود. به‌عبارت دیگر، همان‌طور که انسان‌ها یاد می‌گیرند که چگونه با گذشت هر قرن، سریع‌تر و سریع‌تر در فضا سفر کنند، زمان احتمالی سفر به سیارات فراخورشیدی ممکن است از ده‌ها هزار سال، به هزاران سال، و سپس به صد‌ها سال کاهش یابد.

مارین یک سناریوی فرضی برای رسیدن به یک سیاره فراخورشیدی ارائه کرده است که دست‌کم به مدت ۵۰۰ سال برای انسان قابل سکونت باشد، سفری که قرن‌ها طول می‌کشد و همچنان نیازمند سفینه‌ای فضایی است که به‌دست نسل‌های پیاپی هدایت می‌شود، نسل‌هایی که اکثر آن‌ها هرگز سیاره فراخورشیدی را که درنهایت به سلطه انسان درخواهد آمد، نخواهند دید.

شبیه‌سازی‌های مارین نشان می‌دهد که حدود ۵۰۰ نفر، جمعیت اولیه مناسبی برای یک فضاپیمای چندنسلی است. اما اینکه چگونه انسان‌ها با گذراندن بقیه عمر خود در یک سفینه فضایی کنار می‌آیند و فرزندانشان چگونه با تولد در خلال سفر‌های بین‌ستاره‌ای کنار می‌آیند، پرسش‌های اخلاقی و عدم قطعیت‌هایی را ایجاد می‌کند. با توجه به تغییرات اقلیمی و دیگر چالش‌های روی زمین که پیش از ممکن‌شدن سفر بین ستاره‌ای وجود دارد و انقراضی که بشر را تهدید می‌کند، هیچ تضمینی وجود ندارد که بتوانیم سیارات فراخورشیدی را به سیطره خودمان درآوریم.