زنبور سوسکی روح‌خوار؛ زنبور وحشتناکی که روح شکارش را می‌خورد و به زامبی تبدیل می‌کند

راز بقا: زنبور سوسکی روح‌خوار با نام علمی (Ampulex dementor) که معمولاً به عنوان «دمنتور» شناخته می‌شود، گونه‌ای از زنبور سوسک بومی تایلند است که در سال ۲۰۱۴ توسط «مایکل اوهل» از موزه für Naturkunde در برلین، آلمان توصیف شده است.

به گزارش راز بقا، نام گونه توسط بازدیدکنندگان موزه در تلاش برای افزایش آگاهی عمومی در مورد موضوعات طبقه بندی و توصیف تنوع زیستی انتخاب شد.

ویژگی‌های زنبور سوسکی روح‌خوار

زنبور سوسکی به رنگ قرمز و سیاه است. فک پایین و قسمت اعظم کلایپوس، پروتوراکس، مزوتوراکس و نواحی خلفی آن قرمز روشن است، در حالی که شکم و قسمت اعظم سر آن سیاه است. بال‌های آن کمی زرد است. دارای پا‌های بلند و باریک و دمبرگ لوله‌ای شکل به بلندی ترگوم است. از بین حدود ۱۷۰ گونه در خانواده Ampulicidae، Ampulex dementor بزرگترین آنهاست. طول ماده‌ها بین ۹.۶ تا ۱۰.۹ میلی متر متغیر است. طول نر‌ها مشخص نیست.

زیستگاه این زنبور تایلندی کناره‌های رودخانه مکونگ در جنوب شرق آسیاست. حدودا یک سال عمر می‌کند و بین ۹.۵ تا ۱۱ میلیمتر طول دارد. همچنین وزن این زنبور بین ۱ تا ۱.۲ گرم است. این زنبور در رنگ‌های قرمز، نارنجی و سیاه وجود دارد و رژیم غذایی او را فقط سوسک‌ها تشکیل می‌دهد. تمساح‌ها و پرندگان از جمله شکارچیان این زنبور هستند و توسط سازمان حفاظت از طبیعت به عنوان در معرض خطر شناخته می‌شود. 

زنبور سوسکی رفتار غیرعادی و عجیبی علیه سوسک‌ها دارد. هنگامی که طعمه خود را نیش می‌زند، سمی را در گره‌های عصبی قربانی آزاد می‌کند. این سم، گیرنده‌های اکتوپامین سوسک را مسدود می‌کند و سوسک را زنده، اما مطیع می‌کند و قدرت حرکتی او را کاملا از بین می‌برد. 

این زنبور با به حرکت درآوردن آنتن‌های خود، قربانی را به لانه اسکورت می‌کند، جایی که می‌تواند راحت‌تر هدف مورد نظر خود را از پار درآورد. زنبور سوسکی روح‌خوار با تزریق سم به سوسک‌ها آن‌ها را به زامبی تبدیل می‌کند و آن‌ها را وارد لانه می‌کند. 

چند فکت عجیب درباره زنبور سوسکی روح‌خوار

زنبور سوسکی، سوسک‌ها را با تزریق سم در سر فلج می‌کند و آن‌ها را به موجودی زامبی‌مانند تبدیل می‌کند که ظاهراً اراده آزاد ندارد. اگرچه سوسک قادر به حرکت است و فعالیت ماهیچه‌ای دارد، اما به نظر می‌رسد قادر به هدایت خود نیست. در حالت زامبی، یا حالت «مست مانند» ناشی از دوز کشنده نوروتوکسین‌ها، سوسک از طریق آنتن‌های زنبور وارد لانه می‌شود. 

زنبور سوسکی روی سوسکی که شکار کرده تخم می‌گذارد تا به عنوان انکوباتور عمل کند. پس از چند روز، بچه‌ها از تخم بیرون می‌آیند و لارو از سوسک تغذیه می‌کند تا زمانی که به اندازه کافی بزرگ شود و از لانه خارج شود. آن‌ها به طور غریزی ابتدا از اندام‌های غیر حیاتی تغذیه می‌کنند تا سوسک را برای مدت طولانی تری زنده نگه دارند و ظاهراً میزبان و غذای خود را تا حد امکان تازه نگه دارند.

زنبور سوسکی اولین بار در سال ۲۰۰۷ در تایلند کشف شد و در سال ۲۰۱۴ نامگذاری شد. این نوع زنبور یکی از ۱۳۹ گونه جدیدی بود که در منطقه مکونگ بزرگ یافت شد و در سال ۲۰۱۴ نامگذاری شد. این منطقه کشور‌های کامبوج، لائوس، برمه، تایلند و ویتنام را پوشش می‌دهد و یکی از غنی‌ترین و متنوع‌ترین مناطق حیات وحش جهان است و بیش از ۲۲۱۶ گونه جدید در ۱۷ سال گذشته در این منطقه کشف شده است.

نام زنبور سوسکی (Dementor Wasp) برگرفته از «دمنتورهای» روح‌مکنده در فیلم هری پاتر است. پس از کشف، محققان تصمیم گرفتند تا در مورد نام‌گذاری گونه‌های جدید در موزه für Naturkunde در برلین از مردم نظرخواهی کنند. بازدیدکنندگان موزه، احساس کردند که روش شکار وحشتناک زنبور‌ها شبیه موجودات «دمنتور» مکنده روح در رمان‌های جی کی رولینگ است.

این زنبور‌های عجیب و غریب از مورچه‌ها تقلید می‌کنند. آن‌ها از جنس Ampulex دارای ۱۳۰ گونه هستند که ظاهری کلی شبیه مورچه دارند و نحوه حرکت مورچه‌ها را تقلید می‌کنند. برخی از گونه‌ها به کپی کردن رفتار مورچه‌ها معروف هستند، زیرا شکارچیان می‌توانند آن‌ها را تهاجمی در نظر بگیرند. یکی دیگر از دلایل نسخه‌برداری از رفتار مورچه‌ها کمک به شکار مورچه‌ها است.