بز دان؛ بز با ارزش روسی که رکورددار تولید بیشترین و بهترین پشم در جهان است

راز بقا: نژاد دان در سال‌های ۱۹۳۳-۱۹۳۴ در قالب یک سفر تحقیقاتی توسط انستیتوی کل اتحادیه پرورش گوسفند و بز که در حال مطالعه بز‌ها بود در قلمرو ولگای سابق پایین کشف شد. این بز‌ها به دلیل موقعیت مکانی، «دان» نامیده شدند. زیستگاه آن‌ها حوضه رودخانه دان و شاخه‌های آن را پوشش می‌دهد. 

ویژگی‌های بز دان

به گزارش راز بقا، بز‌های دان اندازه متوسطی دارند. آن‌ها ساختار قوی، خوب و پشم زیرین کافی روی بدن، گردن و شکم دارند. نر‌ها بزرگتر از ماده‌ها هستند و وزن زنده بیشتری دارند. میانگین وزن زنده نر‌های ۳.۵ تا ۴.۵ ساله ۷۰ کیلوگرم است. شکل بدن گرد و اسکلت نر‌ها نیز بزرگتر از ماده هاست. 

شاخ‌های آن‌ها بزرگ و متغیر هستند. پشت نر‌ها دراز، صاف و پهن‌تر از ماده‌هاست. میانگین وزن زنده ماده بالغ ۳۶ کیلوگرم است. وزن بچه‌ها در بدو تولد ۲ کیلوگرم، در هنگام از شیر گرفتن ۱۴ کیلوگرم، در ۱.۵ سالگی ۲۷ کیلوگرم و در ۲.۵ سالگی ۳۰ کیلوگرم است. 

بز‌های دان عمدتا سیاه هستند، اما گاهی اوقات به رنگ سفید نیز یافت می‌شوند. ماده‌های بالغ دارای اندازه‌های زیر (سانتی‌متر) هستند: قد تا کتف ۶۰.۳، قد تا استخوان خاجی ۶۲.۱، طول بدن مایل ۶۴.۵، دور سینه پشت ۸۱.۷، عمق سینه ۳۰.۷، عرض سینه بین مفاصل شانه ۱۵.۹ و عرض باسن ۱۹.۵؛ این‌ها مشخصاتی هستند که از نژاد بز دان به ثبت رسیده است. 

بز‌های دان بالاترین تولید پشم را در بین تمام نژاد‌های بز دارند. متوسط پشم تولیدی ماده‌ها ۱۴۳۰ گرم و نر‌ها حدود ۱۶۰۰ گرم است. میانگین محتوای پشم گوسفند ۷۹.۴ درصد است. همانطور که مشخص است، در سایر نژاد‌های کشمیر و گونه‌های مرتبط، مو‌های محافظ بسیار بلندتر از الیاف پشم هستند. از این نظر، بز‌های دان در مقایسه با سایر نژاد‌ها و واریته‌ها، پشم درشت‌تر و از نظر ظرافت یکنواخت‌تری دارند. متوسط ظرافت الیاف پشم، هم ریز و هم درشت با هم، ۲۲ میکرومتر است. 

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

«بُز کونی» یا بُز نیماری؛ بز محبوب هندی که یک ماشین زنده تولید شیر است

بز حجازی؛ بزی با کله گرد و کوچک و گوش دراز که مردم عربستان عاشقش هستند

به گزارش راز بقا بز‌های دان شیرده‌های بسیار رضایت بخش و قابل قبولی هستند. متوسط عملکرد بز دان در یک دوره شیردهی ۵ ماهه ۱۳۰ تا ۱۴۰ لیتر است. شیر آن‌ها به دلیل محتوای چربی بالا - به طور متوسط ۴.۶ درصد (محدوده ۳.۳-۸.۲ درصد) مورد توجه قرار گرفته است. در دو روز اول پس از زایمان، محتوای چربی ۷-۱۲ درصد است. بز‌های دان بسیار پربار هستند. میانگین نرخ زایمان ۱۴۵ تا ۱۵۰ بزغاله در هر ۱۰۰ میش است. 

پوست این بز عمدتاً برای تولید کفش‌های درجه پایین استفاده می‌شود. پوست بز‌های دان که در پاییز ذبح می‌شوند دارای کیفیت خز خوبی است که با توجه به ساختار پشم (تراکم و الیاف پشم بلندتر از مو‌های محافظ) تعیین می‌شود. آن‌ها می‌توانند به عنوان یک ماده اولیه در صنعت خز استفاده شوند. از نظر کیفیت خز، بز‌های دان با گوسفندان رومانوف که بهترین پشم گوسفند را تولید می‌کنند، قابل مقایسه هستند. 

شرکت اصلی پرورش بز دان، مزرعه جمعی «اسوِتلی‌پوت» (Svetly Put) است که در منطقه «اوکتیابر» (Oktyabr) در منطقه ولگاگراد واقع شده است. در اول ژانویه ۱۹۸۴، این مزرعه دارای ۶۵۰۰ راس بز بود که دارای یکنواختی نوع تولید و کیفیت پشم بودند. عرضه پشم نر‌ها حداکثر ۱۶۰۰ گرم و ماده‌ها حداکثر ۱۵۰۰ گرم است. 

بخش عمده گله را بز‌هایی با پشم خاکستری تیره تشکیل می‌دهند. باروری این بز‌ها بالاست: ۱۴۰ تا ۱۵۰ بزغاله در هر ۱۰۰ میش. در سال ۱۹۸۲ در همان سال مزرعه مورد نظر ۵۰۰۰ کیلوگرم پشم مرغوب تولید کرد که نشان می‌دهد این بز پتانسیل بالایی برای عرضه بیشتر پشم دارد و حتی در صورت اصلاح نژادی میزان پشم تولیدی نیز بالاتر خواهد رفت.