گوسفند اِدیل‌بای؛ گوسفند قزاق که ۳۶ کیلو دنبه دارد و چهارقلو می‌زاید

راز بقا: «گوسفند اِدیل بای» (Edilbay sheep) یک نژاد بومی گوسفند در آسیای مرکزی است که در قزاقستان، ازبکستان و بخش‌هایی از ترکمنستان یافت می‌شود. این نژاد گوسفند یک نژاد قدیمی و مقاوم است که به‌طور سنتی برای تولید گوشت و پشم پرورش داده می‌شود. 

به گزارش راز بقا، تاریخچه این نژاد عمیقاً با سبک زندگی کوچ‌نشینی آسیای مرکزی پیوند دارد و طی قرن‌ها برای مقاومت در برابر شرایط سخت آب‌وهوایی و محیط‌های متنوع انتخاب‌شده است. برآورد می‌شود که گوسفند‌های ادیل‌بای در طول قرن‌ها از طریق پرورش انتخابی برای سازگاری با مناطق خشک پرورش یافته‌اند، جایی که دما می‌تواند از تابستان‌های بسیار گرم تا زمستان‌های سرد متغیر باشد. 

ویژگی‌های ظاهری گوسفند ادیل‌بای

«گوسفند ادیل‌بای» نژادی بزرگ و قوی هستند که برای دنبه بزرگ خود شناخته می‌شوند، ویژگی‌ای که در بسیاری از نژاد‌های گوسفند در آسیای مرکزی مشترک است. دنبه به عنوان یک مخزن انرژی عمل می‌کند و به گوسفندان کمک می‌کند در دوران کمبود غذا یا شرایط آب‌وهوایی سخت زنده بمانند.

این گوسفندان برای چرا در زمین‌های نیمه‌خشک و کوهستانی مناسب هستند، جایی که می‌توانند حتی در شرایط خشک به راحتی غذا پیدا کنند. 

به گزارش راز بقا از نظر اندازه، «گوسفند ادیل‌بای» نژادی متوسط تا بزرگ است. قوچ‌های بالغ معمولاً بین ۹۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم وزن دارند، در حالی که وزن میش‌ها به حدود ۵۵ تا ۷۰ کیلوگرم می‌رسد. 

قوچ‌ها تقریباً ۷۵ تا ۸۵ سانتیمتر تا شانه ارتفاع دارند، اما میش‌ها کمی کوتاه‌تر هستند و معمولاً ۷۰ تا ۸۰ سانتیمتر هستند. این گوسفندان بدنی خوب و توسعه‌یافته، سینه‌ای عمیق، پشت پهن و پا‌های قوی دارند که به آن‌ها اجازه می‌دهد مسافت‌های طولانی را برای چرا طی کنند. 

پشم گوسفند ادیل‌بای ضخیم است و عمدتاً برای ساخت پارچه‌های بسیار مقاوم استفاده می‌شود. گوشت گوسفند ادیل‌بای به‌خاطر لطافت و طعم عالی‌اش بسیار ارزشمند است و منبع مهمی از غذا برای مردم آسیای مرکزی محسوب می‌شود. 

گوسفند ادیل‌بای نماد میراث دامداری منطقه است که برای سخت‌جانی، تولیدمثل و توانایی آن در زنده ماندن در یکی از سخت‌ترین محیط‌های زمین شناخته می‌شود. 

فکت‌های عجیب گوسفند ادیل‌بای

به گزارش راز بقا، یکی از عجیب‌ترین ویژگی‌های گوسفند ادیل‌بای، دنبه فوق‌العاده بزرگ آن است که ویژگی برجسته‌ای در بسیاری از نژاد‌های گوسفند آسیای مرکزی است. دنبه این گوسفند گا‌ها می‌تواند تا ۳۰ درصد از وزن کل بدن گوسفند را تشکیل دهد. این دم به عنوان یک منبع ذخیره چربی عمل می‌کند که به گوسفند کمک می‌کند در دوران کمبود غذا یا شرایط سخت آب‌وهوایی زنده بماند. 

آنچه این ویژگی را به‌ویژه جالب یا عجیب می‌کند، این است که مقدار زیادی چربی فقط در ناحیه دم ذخیره می‌شود، برخلاف دیگر حیوانات که چربی را در تمام بدن خود توزیع می‌کنند. دنبه چاق همچنین نقش مهمی در بقا و سازگاری این گوسفند در مناطق خشک و کوهستانی آسیای مرکزی ایفا می‌کند و آن را به یک ویژگی نمادین از سازگاری این نژاد با محیط‌های سخت تبدیل می‌کند. 

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

گوسفند دِکَنی؛ گوسفند هندی که سخت‌جان‌ترین گوسفند دنیاست

گوسفند حمدانی؛ گوسفند ۱۰۰ کیلویی متخصص زندگی در خاورمیانه است و دنبه‌اش مشهور است

این دنبه غیرعادی به قدری مهم است که اغلب اولین ویژگی‌ای است که کسانی که با این نژاد آشنا نیستند، به آن توجه می‌کنند و به ظاهر متمایز و عجیب گوسفند ادیل‌بای افزوده می‌شود. 

یک ویژگی عجیب‌تر در مورد گوسفند ادیل‌بای این است که علاوه بر دنبه بسیار چاق، میش‌ها گاهی اوقات تعداد بسیار زیادی بره در یک زایمان به دنیا می‌آورند. در حالی که اکثر گوسفندان معمولاً یک یا دو بره به دنیا می‌آورند، در برخی موارد مشاهده شده که گوسفند‌های ادیل‌بای سه یا حتی چهار بره به دنیا می‌آورند. 

این امر بسیار غیرعادی است، زیرا اکثر نژاد‌های گوسفند، به ویژه آن‌هایی که در چنین محیط‌های سختی زندگی می‌کنند، معمولاً بره‌های کمتری به دنیا می‌آورند تا انرژی خود را حفظ کنند و بقای نسل خود را تضمین کنند.

توانایی گوسفندان ادیل‌بای در تولید چندین بره در یک زایمان یک ویژگی نادر و عجیب است که به خصوصیات منحصر به فرد این نژاد افزوده است. 

یکی دیگر از ویژگی‌های عجیب گوسفند نژاد ادیل‌بای این است که شیر آن‌ها دارای محتوای چربی بسیار بالاتری نسبت به بیشتر نژاد‌های دیگر گوسفند است. در حالی که شیر بسیاری از گوسفندان معمولاً حدود ۶ تا ۷ درصد چربی دارد، شیر گوسفند‌های ادیل‌بای می‌تواند ۹ تا ۱۲ درصد چربی داشته باشد، که آن را بسیار غنی‌تر می‌کند. 

این محتوای چربی بالا شیر را برای تهیه پنیر‌های غنی و دیگر محصولات لبنی ایده‌آل می‌سازد، اما نکته جالب این است که این شیر چرب به‌طور طبیعی برای شرایط آب‌وهوایی شدید آسیای مرکزی مناسب است، جایی که برای بره‌ها و انسان‌هایی که در چنین محیط‌های سختی زندگی می‌کنند، انرژی و تغذیه اضافی فراهم می‌کند. این ویژگی نه تنها نادر است بلکه به منحصربه‌فرد بودن و اهمیت این نژاد در منطقه افزوده است.