بافنده اجتماعی؛ پرندهای با بزرگترین لانه جهان که ۷ متر طول و ۱۰۰۰ کیلو وزن دارد!
راز بقا: بافنده اجتماعی (sociable weaver) پرندهای کوچک بومی ساواناهای خشک جنوب آفریقا بهویژه در نامیبیا، بوتسوانا و آفریقای جنوبی است. با وجود اندازه کوچک (تقریباً ۱۴ سانتیمتر طول و حدود ۲۶ گرم وزن)، این گونه بهخاطر توانایی فوقالعادهاش در ساخت آشیانههای عظیم شناخته میشود. آشیانههایی که این پرنده میسازد بزرگترین آشیانههای جهان در بین پرندگان محسوب میشود.
ویژگیهای فیزیکی بافنده اجتماعی
به گزارش راز بقا، بافندههای اجتماعی بدنی به رنگ قهوهای روشن با صورت سیاه و الگوی فلسمانند متمایز روی سینه دارند. منقار آنها کوتاه و مخروطی شکل است که برای رژیم غذایی آنها که عمدتاً بر پایه دانهها و گاهی حشرات برای تأمین پروتئین است، مناسب است.
بافندههای اجتماعی پرندگانی بسیار اجتماعی هستند و در کلونیهای تعاونی و مشترک زندگی میکنند. آنها بهطور گروهی آشیانهها را ساخته و نگهداری میکنند و اعضای کلونی در مراقبت از جوجهها همکاری میکنند.
این پرندگان با اقلیمهای خشک سازگار شدهاند و از زندگی اجتماعی و حفاظت از منابع برای بقا بهره میبرند. آشیانههای آنها اقلیمهای کوچکی ایجاد میکند که آنها را از گرمای شدید روز و سرمای شبانه بیابان محافظت میکند.
با وجود اینکه این پرندههای شگفتانگیز در معرض خطر انقراض نیستند، اما وابستگی آنها به درختان خاص برای لانهسازی و تخریب زیستگاه، چالشهایی برای بقای طولانیمدت آنها ایجاد کرده است. این پرندگان نمونهای از قدرت همکاری در دنیای حیوانات هستند.
رفتار آشیانهسازی
آشیانههای این پرنده سازههای عظیم و اشتراکی هستند که اغلب به تودههای بزرگ تپههای کاه شباهت دارند. این آشیانهها روی درختان آکاسیا یا تیرهای برق ساخته میشوند و میتوانند دهها سال دوام بیاورند.
نکته عجیب اینجاست که آشیانههای این پرندگان صرفا آشیانههای ساده نیستند بلکه هر لانه شامل چندین اتاقک است که بعضی از آنها تا ۳۰۰ پرنده از نسلهای مختلف را در خود جای میدهند. اتاقکها بهصورت جداگانه برای مقاصد مختلف، مانند تولیدمثل، خواب و محافظت در برابر شکارچیان یا شرایط سخت آب و هوایی، استفاده میشوند. پوشش بیرونی آشیانه از چوبهای خاردار است که برای دفاع کارکرد دارد و فضای داخلی با مواد نرم مانند علف برای عایقبندی پوشیده شده است.
آشیانههای بافندههای اجتماعی (Philetairus socius) به دلیل اندازه و ساختار شگفتانگیز خود بسیار برجسته هستند و به عنوان بزرگترین آشیانههای ساختهشده توسط پرندگان شناخته میشوند.
ویژگیهای آشیانههای بافندههای اجتماعی
این آشیانهها معمولاً بین ۱ تا ۲ متر ارتفاع دارند، بسته به درخت یا ساختاری که بر روی آن ساخته میشوند. در مواردی که بر روی درختان بلند یا تیرهای برق قرار دارند، ارتفاع کلی ممکن است به دلیل سازهی نگهدارنده بیشتر به نظر برسد.
طول این آشیانهها میتواند بین ۴ تا ۷ متر باشد و شبیه تودههای بزرگ کاه به نظر میرسند. اندازه آنها به تعداد پرندگان کلونی و مدت زمان استفاده و نگهداری از آشیانه بستگی دارد.
برخی از این آشیانهها میتوانند بیش از ۱۰۰۰ کیلوگرم وزن داشته باشند، بهویژه آنهایی که دههها مورد استفاده قرار گرفتهاند. یک آشیانه میتواند تا ۳۰۰ پرنده را در خود جای دهد و دارای اتاقکهای جداگانه برای هر خانواده یا هدف مشخص باشد.
این آشیانههای عظیم به عنوان زیستگاههای کوچک عمل میکنند و عایقی در برابر دمای شدید و حفاظی در برابر شکارچیان فراهم میکنند و نمونهای شگفتانگیز از رفتار اجتماعی در دنیای حیوانات هستند.