اکیدنا یا مورچه‌خورک پوزه‌کوتاه؛ پستاندار عجیبی که تخم‌گذار است و زبانی بلندتر از بدنش دارد!

راز بقا: اکیدنا (Tachyglossus aculeatus) که به نام مورچه‌خورک پوزه‌کوتاه نیز شناخته می‌شود یکی از شگفت‌انگیزترین و قدیمی‌ترین پستانداران جهان است که دانشمندان و علاقه‌مندان به طبیعت را مجذوب خود کرده است.

به گزارش راز بقا، این موجود که به گروه تک‌لانه‌ای‌ها تعلق دارد، و شامل پنج گونه (اکیدنا و پلاتیپوس) است و ویژگی‌های زیستی و سبک زندگی آن، این پستاندار را از دیگر پستانداران متمایز می‌کند. در این مقاله از راز بقا، به ویژگی‌ها، رفتار، زیستگاه اکیدنا می‌پردازیم و تاریخچه تکاملی شگفت‌انگیز آن و چالش‌هایی که امروزه با آن مواجه است را بررسی می‌کنیم.

ویژگی‌های ظاهری اکیدنا

اکیدنا پستانداری کوچک و خارپوش با ظاهری خاص است که به دلیل تیغ‌های تیز و سختی که بدنش را می‌پوشاند، به راحتی قابل شناسایی است. این تیغ‌ها به عنوان یک مکانیسم دفاعی در برابر شکارچیان عمل می‌کنند. زیر این تیغ‌ها، پوستی ضخیم و چرمی وجود دارد که بخش‌های حساس بدن را محافظت می‌کند.

اکیدنا‌های بالغ معمولاً بین ۳۰ تا ۴۵ سانتی‌متر طول دارند و وزن آن‌ها بین ۲ تا ۷ کیلوگرم است که بسته به گونه متغیر است. به گزارش راز بقا این حیوان پا‌های کوتاه و عضلانی و یک پوزه بلند دارد که برای حفاری و یافتن غذا استفاده می‌شود. پنجه‌های قوی آن نیز برای کندن زمین و یافتن مورچه‌ها، موریانه‌ها و دیگر بی‌مهرگان که غذای اصلی آن‌ها را تشکیل می‌دهند، بسیار مناسب است.

رفتار و رژیم غذایی اکیدنا

اکیدنا‌ها عمدتاً شب‌زی و تنهازی هستند. آن‌ها بیشتر زندگی خود را در لانه‌ها سپری می‌کنند و فقط شب‌ها برای جستجوی غذا از لانه خارج می‌شوند. به گزارش راز بقا رژیم غذایی آن‌ها شامل مورچه‌ها، موریانه‌ها و دیگر حشرات است که با استفاده از زبان بلند و چسبنده‌شان شکار می‌کنند. زبان اکیدنا می‌تواند به اندازه‌ای بلند شود که از بدنش طولانی‌تر باشد و به او اجازه می‌دهد تا حشرات را از لانه‌ها یا زیر خاک بیرون بکشد.

برای مطالعه بیش‌تر بخوانید:

آردوارک یا خوک خاکی؛ حیوانی که با گوش بو می‌کشد و هر وعده ۵۰ هزار مورچه می‌خورد

مورچه‌خوار غول‌پیکر؛ حیوانی که پتو دارد و غذا را با معده‌اش می‌جود!

یکی از جالب‌ترین جنبه‌های رفتار اکیدنا روش تغذیه آن است. زبان این حیوان دارای خار‌های خاصی است که به گرفتن حشرات کمک می‌کند. زبان به‌طور مداوم از دهان بیرون می‌آید و دوباره به داخل کشیده می‌شود، و اکیدنا می‌تواند در مدت کوتاهی مقدار زیادی حشره شکار کند.

تولیدمثل و چرخه زندگی اکیدنا

اکیدنا یکی از معدود پستانداران تخم‌گذار است که این ویژگی آن را از اکثر پستانداران متمایز می‌کند. ماده‌ها یک تخم می‌گذارند که درون کیسه‌ای موقتی روی شکم مادر قرار می‌گیرد. این تخم پس از حدود ۱۰ روز باز می‌شود و نوزاد کوچک و نارس که «پاگل» نامیده می‌شود، داخل کیسه مادر به رشد خود ادامه می‌دهد.

مادر پاگل را با شیری که از غدد شیری خود ترشح می‌کند تغذیه می‌کند. جالب اینجاست که اکیدنا‌ها نوک پستان ندارند؛ بلکه شیر از طریق منافذ پوست ترشح می‌شود و پاگل آن را مستقیماً می‌مکد. پس از حدود دو تا سه ماه، پاگل شروع به رشد تیغ می‌کند و مادر به تدریج آن را از شیر می‌گیرد. هنگامی که نوزاد اکیدنا به اندازه کافی رشد کرد، کیسه مادر را ترک کرده و شروع به کشف دنیای اطراف می‌کند.

زیستگاه و پراکندگی اکیدنا

اکیدنا‌ها در زیستگاه‌های متنوعی در استرالیا، تاسمانی و گینه‌نو یافت می‌شوند. آن‌ها مناطق خشک یا نیمه‌خشک را ترجیح می‌دهند، اما در جنگل‌ها و مناطق مرطوب نیز دیده می‌شوند. اگرچه با محیط‌های مختلف سازگار هستند، اما معمولاً در مناطقی که مورچه‌ها و موریانه‌ها در آنجا فراوان باشند بیش‌تر دیده‌می‌شوند، زیرا این حشرات بخش عمده رژیم غذایی آن‌ها را تشکیل می‌دهند.

وضعیت حفاظت اکیدنا

اگرچه اکیدنا‌ها در برخی مناطق پراکندگی خود نسبتاً فراوان هستند، با تهدیداتی همچون تخریب زیستگاه و تغییرات ناشی از فعالیت‌های انسانی مواجه‌اند. به ویژه پاک‌سازی زمین برای کشاورزی و شهرسازی موجب کاهش دسترسی به زیستگاه‌های مناسب برای آن‌ها شده است. علاوه بر این، شکارچیان مهاجم مانند روباه‌ها و گربه‌ها نیز تهدیدی جدی برای جمعیت آن‌ها به شمار می‌روند.