زالو؛ موجودی خون‌خوار و دوجنسه با ۳۲ مغز، ۱۰ معده و ۹ جفت بیضه که پیچیده‌ترین جفت‌گیری را دارد

راز بقا: زالو (Leech) یکی از شگفت‌انگیزترین مخلوقات طبیعت است که از دیرباز در طب سنتی و حتی در پزشکی نوین نیز مورد استفاده قرار گرفته است. این موجود نرم‌تن، ظاهری ساده دارد، اما اگر نگاهی دقیق‌تر به درون بدن آن بیندازیم، با دنیایی عجیب و خارق‌العاده روبه‌رو می‌شویم. آیا می‌دانستید زالو ۳۲ مغز دارد؟ یا اینکه معده‌اش ۱۰ بخش دارد؟ بیایید با هم نگاهی دقیق‌تر به ساختار بدنی این جانور شگفت‌انگیز بیندازیم.

زالو چیست؟

به گزارش راز بقا، زالو (Leech) نوعی کرم حلقوی است که به خانواده‌ی Hirudinea تعلق دارد. بیش از ۶۰۰ گونه زالو در دنیا شناسایی شده‌اند که بیشتر آنها در آب‌های شیرین زندگی می‌کنند، اما برخی گونه‌ها در آب شور و حتی روی خشکی نیز یافت می‌شوند.

اکثر ما زالو را با خاصیت مکیدن خون می‌شناسیم. در طب سنتی ایران، از زالو برای زالودرمانی یا همان بیرون کشیدن خون‌های ناسالم از بدن استفاده می‌شود. اما فارغ از کاربرد‌های درمانی، ساختار بدنی زالو خودش یک شاهکار خلقت است.

زالو چند مغز دارد؟

یکی از عجیب‌ترین ویژگی‌های زالو، داشتن ۳۲ مغز است. البته منظور از مغز در اینجا ساختاری شبیه مغز انسان نیست. بدن زالو به ۳۲ قطعه تقسیم شده است که هر قطعه دارای یک گانگلیون عصبی است.

گانگلیون‌ها گره‌هایی از سلول‌های عصبی هستند که عملکردی مشابه با مغز دارند. این گره‌های عصبی در کنار هم، کنترل حرکات، واکنش‌ها و عملکرد‌های حیاتی بدن زالو را بر عهده دارند. به همین دلیل گفته می‌شود که زالو ۳۲ مغز دارد. این ساختار عصبی پیشرفته باعث شده زالو حتی بدون مرکز عصبی واحد، رفتاری هماهنگ و پیچیده از خود نشان دهد.

آیا زالو ۱۰ معده دارد؟

بله! دستگاه گوارشی زالو نیز مانند سایر اندام‌هایش عجیب و خارق‌العاده است. زالو دارای ۱۰ بخش گوارشی در امتداد بدن خود است که به آنها "کیسه‌های ذخیره‌ای" یا در اصطلاح علمی، crop caeca گفته می‌شود.

زمانی که زالو خون مکیده شده را در بدن خود ذخیره می‌کند، این ۱۰ کیسه نقش کلیدی در نگهداری خون دارند. به گزارش راز بقا زالو می‌تواند پس از یک وعده مکیدن خون، آن را تا ۶ ماه یا حتی بیشتر در بدن خود نگه دارد، بدون اینکه نیازی به تغذیه مجدد داشته باشد. آنزیم‌های موجود در بزاق زالو نیز فرآیند فاسد شدن خون را کند می‌کنند.

۹ جفت بیضه؛ راز تولیدمثل زالو

زالو‌ها موجوداتی هرمافرودیت (دو جنسه) هستند، یعنی هر فرد هم اندام نر دارد هم ماده. اما برای تولیدمثل، باز هم نیاز به جفت‌گیری دارند.

هر زالو دارای ۹ جفت بیضه است که در بدنش قرار دارد. این بیضه‌ها وظیفه تولید اسپرم را برعهده دارند. به گزارش راز بقا در فرآیند جفت‌گیری، زالو اسپرم خود را به بدن زالوی دیگر منتقل می‌کند و پس از لقاح، تخم‌ها در داخل پیله‌ای مخصوص رشد می‌کنند. این فرآیند نیز بسیار جالب و منحصر‌به‌فرد است.

دیگر ویژگی‌های عجیب زالو

به جز مغز‌های متعدد، معده‌های لایه‌ای و دستگاه تولیدمثل خاص، زالو‌ها ویژگی‌های عجیب دیگری هم دارند:

سه آرواره با صد‌ها دندان ریز برای بریدن پوست میزبان.

بزاق ضد انعقاد که مانع لخته شدن خون می‌شود.

توانایی بی‌نظیر برای ترمیم زخم و زنده‌ماندن در شرایط سخت.

بدن انعطاف‌پذیر و بدون اسکلت که به راحتی می‌تواند در فضا‌های تنگ حرکت کند.

زالو در طب سنتی و پزشکی نوین

زالودرمانی در طب سنتی ایران و دیگر فرهنگ‌های کهن (مثل هند و مصر) سابقه‌ای طولانی دارد. اما در سال‌های اخیر، پزشکی مدرن نیز به خواص درمانی زالو پی برده است. امروزه از زالو در جراحی‌های پیوند اعضا، درمان واریس، بهبود گردش خون، کاهش فشار خون موضعی و حتی در طب زیبایی استفاده می‌شود.

برای مطالعه بیش‌تر بخوانید:

کرم قطبی آنتارکتیک؛ کشف عجیب‌ترین موجود زنده روی زمین که شبیه موجودات فضایی است

کرم کاترپیلار؛ کرم شگفت‌انگیزی با سری شبیه به اژد‌ها که استاد استتار است

کرم روبانی؛ عجیب‌ترین کرم جهان که ۳۰ متر طول دارد و با زبانی شبیه خنجر شکار را فلج می‌کند

آنزیم‌های بزاق زالو (مثل هیالورونیداز، آپیراز و هیرودین) اثرات ضدالتهابی، ضد انعقادی و بهبود دهنده‌ی زخم دارند و همین ویژگی‌ها آن را به یک درمانگر طبیعی تبدیل کرده‌اند.

زالو موجودی است که با ظاهر ساده‌اش شاید در نگاه اول چندان جذاب به نظر نرسد، اما وقتی به ساختار بدنی، عملکرد‌های زیستی و توانایی‌های درمانی‌اش نگاه می‌کنیم، درمی‌یابیم که با یکی از حیرت‌انگیزترین مخلوقات طبیعت روبه‌رو هستیم. به گزارش راز بقا موجودی با ۳۲ مغز، ۱۰ معده و ۹ جفت بیضه که هم در دل طبیعت نقش خود را دارد و هم در طب سنتی و پزشکی مدرن، جایگاه خاصی پیدا کرده است.