












راز بقا: «سمور نیلگیری» (Nilgiri marten) پستانداری نادر و مرموز است که تنها در کوههای گات غربی در جنوب هند یافت میشود. این گوشتخوار درختزی، تنها گونهی مارتن یا به تعبیری سمور در شبهقاره هند به شمار میرود و بهدلیل ظاهر براق و رفتار پنهانکارانهاش شهرت دارد.
به گزارش راز بقا، با وجود کشف آن در قرن نوزدهم، اطلاعات از زیستشناسی و رفتار آن هنوز بسیار محدود است. این حیوان نایاب نقش مهمی در حفظ توازن اکولوژیکی جنگلهای انبوه و بارانی منطقه ایفا میکند و به عنوان گونهای شاخص در حفاظت از تنوع زیستی شناخته میشود.
به گزارش راز بقا، سمور نیلگیری نخستینبار در سال ۱۸۵۱ توسط توماس هورسفیلد توصیف علمی شد و نامش برگرفته از کشیش جی. گاتکین، یکی از نخستین جمعآورندگان نمونه، است. اما به دلیل زیستگاه دورافتاده و زندگی مخفیکارانهاش، تا مدتها دیده نمیشد و در بسیاری از قرن بیستم، تصور میشد منقرض شده یا نزدیک به انقراض است.
در اواخر قرن بیستم و اوایل قرن بیستویکم، دوباره گزارشهایی از مشاهدهی آن در ایالتهای کرالا، تامیل نادو و کارناتاکا منتشر شد، اما همچنان یکی از کممطالعهترین گوشتخواران هند باقی مانده است.
به گزارش راز بقا، سمور نیلگیری حیوانی بسیار زیبا و چشمنواز است با پوشش تیره و براق قهوهای تا سیاه، لکهی زرد و درخشانی روی گلو و دمی بلند و پشمالو. بدن آن حدود ۵۵ سانتیمتر طول دارد و دم آن تقریباً به همان اندازه است. این حیوان بسیار چابک است و بیشتر عمرش را در درختان میگذراند و در جنگلهای مرطوب و همیشهسبز، در ارتفاعات ۳۰۰ تا ۲۲۰۰ متری دیده میشود.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
سمور دریایی؛ حیوانی که کُلفتترین و گرانترین پوشش دنیا را دارد و هنگام خواب دست همدیگر را میگیرند
بر خلاف بسیاری از گونههای سمور، این سمور روزگرد است و از رژیمی متنوع شامل میوهها، پستانداران کوچک، پرندگان، خزندگان و حشرات تغذیه میکند. فکهای قوی و دندانهای تیزش به او امکان میدهند هم شکارچی باشد و هم لاشهخوار. صدای خاصی ندارد و بیشتر رفتارهای ارتباطیاش هنوز ناشناخته باقی ماندهاند.
به گزارش راز بقا، زیستگاه این گونه محدود به جنگلهای کوهستانی بارانی گات غربی است و بهشدت به بکر بودن و پیوستگی زیستگاهها وابسته است. جنگلزدایی، خرد شدن زیستگاه و توسعه انسانی از جمله تهدیدهای جدی برای آن هستند. در فهرست قرمز IUCN به عنوان آسیبپذیر (Vulnerable) ثبت شده و در قانون حمایت از حیاتوحش هند نیز تحت جدول دوم محافظت میشود.
با این حال، به دلیل رفتار پنهانکارانهاش، جمعیت آن دقیقاً مشخص نیست و در بسیاری از برنامههای حفاظتی مناطق حفاظتشده نیز نادیده گرفته شده است.
فعالان محیط زیست خواهان انجام پایشهای میدانی، مطالعات رفتاری، و افزایش آگاهی عمومی برای نجات این گونه نادر هستند. حفاظت از مارتن نیلگیری به معنای حفاظت از کل اکوسیستم گات غربی است که زیستگاه گونههای متعددی از گیاهان و جانوران منحصربهفرد دیگر نیز میباشد.
به گزارش راز بقا، با اینکه ظاهرش باوقار و زیباست، اما سمور نیلگیری ویژگیهای عجیب و جالبی دارد که آن را از سایر گوشتخواران متمایز میکند:
عاشق میوههاست: برخلاف بسیاری از گونههای سمور که گوشتخوارند، این حیوان علاقه شدیدی به میوههای جنگلی، انجیر و توت دارد و مانند میمونها به دنبال آنها در جنگل میگردد.
راه رفتن عجیب: نوع حرکتش جهشی و پرشمانند است، به همین دلیل در برخی زبانهای محلی به آن «سگ دزد» میگویند، چون حرکتهای غیرقابلپیشبینی دارد.
سکوت شگفتآور: این گونه سمور صدایی ندارد! برخلاف سایر گوشتخواران، این حیوان تقریباً هیچوقت صدا تولید نمیکند و این ویژگی آن را مرموزتر کرده است.
چابکی در درختان: مهارتش در پریدن از شاخهای به شاخهی دیگر شبیه به میمونهاست و حتی میتواند در میان درختان از پرندگان نیز شکار کند.
روح جنگل: در افسانههای محلی، به عنوان حیوانی روحمانند و خوشیمن شناخته میشود؛ برخی مردم باور دارند که دیدنش نشانهی خوششانسی است.
سمور نیلگیری تنها یک گونه زیستی نیست؛ بلکه نمادی از طبیعت بکر، پررمز و راز و در عین حال شکنندهی کوهستانهای جنوب هند است.