گنج جوبجی؛ کشف اتفاقی تابوت دو زن جوان و ۵۰۰ شی طلا و نقره در رامهرمز که جنجالی شد!

راز بقا: در دل خاک گرم خوزستان، گنجینه‌ای شگفت‌انگیز در سال ۱۳۸۶ در روستای جوبجی از توابع رامهرمز کشف شد؛ مجموعه‌ای بی‌نظیر از اشیای زرین و تاریخی که روایت‌گر فرهنگ و تمدنی باستانی است. 

به گزارش راز بقا، این گنجینه در جریان خاک‌برداری پروژه شرکت آب‌وفاضلاب و به‌صورت کاملاً تصادفی کشف شد، اما خیلی زود اهمیت آن روشن شد و به یکی از مهم‌ترین اکتشافات باستان‌شناسی ایران تبدیل شد. این محوطه با کشف دو تابوت ایلامی سر زبان‌ها افتاد. کشف تابوت‌های سه هزار ساله جوبَجی نتیجه عملیات آبرسانی بود. بیل مکانیکی کارگر‌ها به دو تابوت «ایلامی» خورد و تاریخی ناشناخته با ۵۰۰ شیء طلایی و مفرغی پیش چشم همه گشوده شد. تابوت‌ها متعلق به دو زن جوان بود. 

گنجینه جوبجی نه‌تنها نماد شکوه دوران عیلامی است، بلکه گواهی است بر دقت، هنر و پیشرفت صنعتی مردم این سرزمین در حدود ۲۵۰۰ سال پیش. 

کشف اتفاقی؛ شروع یک ماجرای باستان‌شناسی

به گزارش راز بقا، در جریان عملیات خاک‌برداری توسط شرکت پیمانکاری «وشاق»، بقایای طلا و سفال توسط یکی از مسئولان شرکت گزارش داده شد. علی‌رغم توقف اولیه کار توسط اداره میراث‌فرهنگی، فعالیت‌ها دوباره آغاز شد و به کشف حدود ۵۰۰ شیء ارزشمند از طلا، مفرغ، مرمر و سفال منجر شد. این کشف باعث هجوم مردم به منطقه و آغاز بررسی‌های رسمی شد. 

مجموعه‌ای طلایی؛ نگاهی به اشیاء گنجینه

به گزارش راز بقا، از برجسته‌ترین اشیای این گنجینه می‌توان به حلقه‌های موسوم به «قدرت» اشاره کرد؛ حلقه‌هایی که برخی دارای خط میخی و وزن‌های مختلفی، چون ۵۵ تا ۱۷۵ گرم هستند. همچنین دستبند‌هایی با تزئینات سر آهو، نقش‌مایه‌های گیاهی، نگین‌های قیمتی و کتیبه‌هایی به خط میخی کشف شده‌اند. 

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

گنج ارجان؛ بزرگترین گنج ایلام که دنیا را شگفت‌زده کرد و راز‌های تمدن ایران باستان را فاش ساخت

از تابوت طلایی تا سنگ رشید؛ گران‌ترین گنجینه دنیا چیست؟ چطور کشف شد و چقدر قیمت دارد؟

منار کونبرنجی؛ مناره‌ای فراموش‌شده در اصفهان که پاتوق زنان بیوه و دختران دم بخت بود!

از دیگر اشیاء می‌توان به بازوبند‌های طلایی با نقوش گل و حیوانات، دکمه‌های طلایی زینتی (۱۵۵ عدد)، آویز‌ها و مهره‌های طلایی (مجموعاً بیش از ۳۷۰۰ گرم)، زنجیر‌های گردن، انگشتر، عصا و سنجاق‌های تزئینی، مجسمه‌های مفرغی و ظروف سنگی، سفالی و فلزی اشاره کرد. 

اشیای تزئینی طلایی به شکل‌های متنوع (حلقه، پلاک، سنجاق، مهره) نیز در این مجموعه دیده می‌شوند که برخی از آنها دارای نگین، نقوش برجسته و فرم حیوانات‌اند. کارشناسان احتمال داده‌اند که یکی از قطعات طلایی به‌دست‌آمده، دسته خنجری باشد با تزئیناتی مارپیچ.

در این میان برخی از خبر‌ها حکایت از وجود مومیایی در این تابوت‌ها داشت، اما سرپرست هیئت کاوش نجات بخشی محوطه تاریخی جوبجی وجود مومیایی را از اساس تکذیب کرد و گفت: آنچه که در این منطقه کشف شده مومیایی نیست؛ چراکه اساسا سنت مومیایی در ایران وجود نداشته و بررسی‌ها و تحقیقات ما نیز نشان می‌دهد این تابوت‌ها مومیایی نیستند. 

او گفت: بافت این محوطه تاریخی گورستان است و در این گورستان به طور حتم تعداد زیادی تابوت کشف خواهد شد، اما بررسی‌های ما در تابوت‌هایی که تا کنون کشف شده نشان دهنده این است که این‌ها مومیایی نیستند و شرایط مطلوب آب و هوایی و بافت خاک منطقه باعث شده تا اسکلت‌های درون تابوت سالم بماند. 

به گزارش راز بقا، وی همچنین در ادامه گفت نمونه کشف اسکلت‌های سالم را در شهر سوخته زابل نیز داشته‌ایم که به‌لحاظ شرایط جغرافیایی و آب و هوا، اسکلت‌های سالم کشف شده است، اما هیچ وقت موضوع مومیایی اثبات نشده است. 

به گزارش راز بقا، سرپرست هیئت کاوش نجات‌بخشی جوبجی در ادامه صبحت‌های خود به تشریح آنچه در جوبجی کشف شده می‌پردازد و می‌گوید: «کاوش منطقه جوبجی از پاییز سال ۹۷ آغاز شده و در این مدت اشیای کشف شده برای مرمت و مطالعه بیشتر به اماکن امن منتقل شده‌اند. در لابه لای کاوش‌های انجام شده به سه تابوت برخوردیم که البته یک تابوت نیز از قبل کشف شده بوده که آسیب دیده بود و نجات بخشی و مرمت آن آغاز شد. 

او همچنین گفت: به محض کشف این تابوت‌ها به دلیل اهمیت موضوع، عملیات کاوش در منطقه جوبجی را متوقف کردیم و مطالعه و مرمت این تابوت‌ها در دستور کار قرار گرفت. از همان روز اول کشف، استخوان شناس و مرمت‌گر همراه ما بودند و مطالعه این تابوت‌ها به طور دقیق آغاز شد. 

نماد‌های فرهنگی؛ مجسمه‌های اسطوره‌ای

به گزارش راز بقا، از شاخص‌ترین آثار هنری گنجینه جوبجی، مجسمه‌ای فلزی از الهه‌ای عیلامی موسوم به «الهه ماهی» است. مجسمه الهه ماهی، زنی را نشان می‌دهد که به‌شکل ارباب انواع ایلامی دامن چین‌دار بر تن دارد. بدن ماهی‌شکل آن افقی‌ست که با بدن زن زاویه‌ای تشکیل می‌دهد که آن‌را به‌کمک پیچ‌هایی که یکی‌ازآن‌ها در بدنه ماهی باقی‌ست، به سر‌دسته صندلی نصب می‌کردند، این الهه دست‌های خود را برای نشان‌دادن شیء، دراز کرده است. 

این تندیس مربوط به دوره «سوکل مخ» و متعلق به قرن هفدهم و هجدهم پیش از میلاد است و نمونه‌ای از آن در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود. مجسمه‌هایی با نقش زنان نیایش‌گر، بدن‌های ماهی‌مانند و لباس‌های چین‌دار از دیگر کشفیات منحصر‌به‌فرد هستند.

ادامه پژوهش‌ها؛ نگاه به آینده

تیمی از باستان‌شناسان به سرپرستی دکتر شیشه‌گر در حال مرمت، تحلیل و مستندسازی این آثار هستند. بخشی از این اشیاء در موزه ملی ایران به نمایش گذاشته شده و بخشی دیگر قرار است به موزه رامهرمز منتقل شود. این گنجینه نه‌تنها نماینده تمدن ایلامی، بلکه گواهی زنده از شکوه، هنر و معنویت مردمان کهن سرزمین ماست.