مینای بالی؛ یکی از نایاب‌ترین و زیباترین پرندگان جهان که ۴ میلیارد قیمت دارد و متخصص فرار از قفس است!

راز بقا: مینای بالی (Bali Myna) که با نام‌های مینای بالی، مینای روتشیلد یا «ستاره‌ی بالی» نیز شناخته می‌شود، یکی از نایاب‌ترین و درخشان‌ترین پرندگان جهان است. این پرنده که تنها در جزیره‌ی بالی اندونزی یافت می‌شود، نه تنها گنجینه‌ای ملی برای اندونزی، بلکه نمادی جهانی برای تلاش‌های حفاظتی به‌شمار می‌رود. 

به گزارش راز بقا، پر‌های سفید برفی، پوست آبی اطراف چشم و تاجی ابریشمی و برافراشته، این پرنده را به یکی از چشم‌نوازترین موجودات طبیعت بدل کرده‌اند. اما زیبایی تنها ویژگی برجسته‌ی این پرنده نیست؛ مینای بالی از دیدگاه زیست‌شناسی، بوم‌شناسی و حفاظت، نمونه‌ای شگفت‌انگیز و بی‌نظیر به‌شمار می‌آید. 

ویژگی‌های ظاهری و رفتارشناسی

به گزارش راز بقا، مینای بالی حدود ۲۵ سانتی‌متر طول دارد و وزن آن بین ۸۵ تا ۱۱۵ گرم است. این پرنده تقریباً تماماً سفید است، به‌جز نوک بال‌ها و دم که سیاه‌رنگ هستند. پوست آبی روشن اطراف چشم، نوک زردرنگ و تاج پرمانند روی سر از مهم‌ترین ویژگی‌های ظاهری آن است. نر و ماده این پرنده تفاوت ظاهری خاصی ندارند و تشخیص آنها دشوار است. 

مینا‌های بالی همه‌چیزخوار هستند؛ از حشرات، دانه‌ها، میوه‌ها و بی‌مهرگان کوچک تغذیه می‌کنند. آنها پرندگانی روزگرد، اجتماعی و معمولاً در جفت یا گروه‌های کوچک دیده می‌شوند. صدای آنها شامل سوت‌ها و نعره‌های خش‌دار است که برای ارتباط یا دفاع از قلمرو به کار می‌رود. 

زیستگاه، پراکندگی و تولیدمثل

به گزارش راز بقا، زیستگاه طبیعی مینای بالی جنگل‌های فصلی شمال‌غربی جزیره‌ی بالی است، به‌ویژه در پارک ملی بالی بارات. با این حال، به‌دلیل تخریب شدید زیستگاه و شکار غیرقانونی، جمعیت این پرنده در طبیعت به‌شدت کاهش یافته است. آنها مکان‌هایی با پوشش باز، منابع آبی و حفره‌هایی درختی برای لانه‌سازی را ترجیح می‌دهند. 

فصل تولیدمثل معمولاً از اکتبر تا آوریل، هم‌زمان با فصل بارانی آغاز می‌شود. مینا‌های بالی درون حفره‌های طبیعی درختان یا لانه‌های مصنوعی تخم‌گذاری می‌کنند. در هر بار تخم‌گذاری ۲ تا ۳ تخم گذاشته می‌شود. دوره‌ی خوابیدن روی تخم حدود ۱۴ تا ۱۵ روز طول می‌کشد و هر دو والد در تغذیه جوجه‌ها مشارکت دارند. جوجه‌ها تقریباً پس از سه هفته لانه را ترک می‌کنند. 

وضعیت حفاظتی و تهدید‌ها

به گزارش راز بقا، مینای بالی نخستین بار در سال ۱۹۱۲ شناسایی شد و از اوایل دهه‌ی ۱۹۹۰ در فهرست گونه‌های به‌شدت در خطر انقراض قرار گرفت. در برهه‌ای، جمعیت این پرنده در طبیعت به کمتر از ۱۰ عدد رسید. تهدیدات اصلی شامل تخریب زیستگاه، شکار برای بازار سیاه پرندگان زینتی و کاهش تنوع ژنتیکی است. 

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

بوچانگای دم‌چنگالی؛ پرنده مشهور به چوپان دروغگو که استاد فریبکاری‌ست و صدای همه حیوانات را تقلید می‌کند!

تارمیگان یا باقرقره پَرپا: کبکی مرموز که در زمستان کاملا سفید می‌شود و هرگز نمی‌توان آن را در میان برف‌ها تشخیص داد

برنامه‌های گسترده‌ی پرورش در اسارت در سراسر جهان آغاز شده‌اند؛ از جمله مؤسسه‌ی «بگاوان» که نقش مهمی در بازگردانی این پرنده به طبیعت ایفا کرده است. اگرچه صد‌ها پرنده تاکنون رهاسازی شده‌اند، اما چالش‌هایی، چون قاچاق، آموزش ناکافی و ضعف قوانین حفاظتی همچنان وجود دارد. 

مینای بالی نه تنها گونه‌ای حفاظت‌شده در اندونزی است، بلکه پرنده‌ی رسمی جزیره‌ی بالی نیز به‌شمار می‌رود. تلاش‌ها برای آموزش بومیان، نظارت بر جمعیت‌های آزاد و حمایت از زیستگاه‌های طبیعی همچنان ادامه دارد.

قیمت و ارزش مینای بالی 

مینای بالی به دلیل نایابی شدید و زیبایی خیره‌کننده‌اش، متأسفانه به یکی از گران‌قیمت‌ترین پرندگان در بازار سیاه تجارت غیرقانونی حیات‌وحش تبدیل شده است. قیمت این پرنده بسته به قانونی یا غیرقانونی بودن منبع، بازار هدف و شرایط نگهداری، بسیار متفاوت است. 

نمونه‌های پرورش‌یافته به‌صورت قانونی (با مجوز رسمی) معمولاً بین ۱۵۰۰ تا ۳۰۰۰ دلار آمریکا (۱۵۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان) به فروش می‌رسند. این پرندگان توسط مراکز مجاز و در راستای برنامه‌های حفاظتی فروخته می‌شوند. اما در بازار سیاه، قیمت این پرنده می‌تواند به شدت بالا برود، به‌ویژه به دلیل کمیابی، تقاضای بالا و ریسک قاچاق.

در اواخر دهه ۱۹۹۰ و اوایل ۲۰۰۰ میلادی، گزارش‌هایی از فروش مینای بالی با قیمت‌های بین ۱۰ هزار تا ۲۵ هزار دلار آمریکا در بازار‌های غیرقانونی، به‌ویژه در بخش‌هایی از آسیای جنوب شرقی و خاورمیانه، منتشر شد. 

مجموعه‌داران خصوصی در کشور‌های حاشیه خلیج فارس و شرق آسیا، که علاقه‌مند به نمایش پرندگان خاص و کمیاب در آویاریوم‌های شخصی هستند، گاهی تا ۳۰ هزار دلار تا ۴۵ هزار دلار یا بیشتر (نزدیک ۳ تا ۴ میلیارد تومان) برای هر پرنده پرداخت کرده‌اند، به‌خصوص اگر پرنده از طبیعت شکار شده و نادر باشد. 

این ارقام بر اساس گزارش‌های سازمان‌های حفاظتی، گروه‌های محیط‌زیستی و نهاد‌های بین‌المللی نظارت بر تجارت حیات وحش (مانند TRAFFIC و کنوانسیون CITES) ارائه شده‌اند. با توجه به ماهیت پنهانی معاملات بازار سیاه، تأیید دقیق این قیمت‌ها دشوار است. 

عجیب‌ترین واقعیت‌ها درباره مینای بالی

پرنده‌ای گران‌تر از طلا: مینا بالی به‌حدی نایاب و مورد تقاضاست که گاهی در بازار سیاه، قیمتی بیش از وزنش در طلا پیدا می‌کند. این موضوع باعث شده این پرنده طعمه‌ی اصلی قاچاقچیان حیات‌وحش باشد. 

تشخیص چهره انسان‌ها: در اسارت، این پرنده توانایی عجیبی در تشخیص چهره‌ی مراقبان خود دارد و نسبت به افرادی که به‌طور منظم با آنها تعامل دارند، واکنش‌های متفاوتی نشان می‌دهد. 

فرار‌های حیرت‌انگیز: مینا‌های بالی در شرایط اسارت استعداد زیادی در فرار دارند. مواردی گزارش شده که آنها باهوشانه قفل قفس را باز کرده یا نقاط ضعیف حفاظ‌ها را پیدا کرده‌اند. 

گلوگاه ژنتیکی: اکثر مینا‌های بالی امروزی از چند فرد محدود باقی‌مانده در طبیعت زاده شده‌اند، و این موضوع آنها را در برابر بیماری‌های ژنتیکی و ضعف تنوع ژنی آسیب‌پذیر کرده است. 

دو بار کشف مجدد: این پرنده دو بار در طبیعت ناپدید و سپس کشف شد؛ یک بار در سال ۲۰۰۱ و بار دیگر در ۲۰۰۵، که نشانه‌ای از مقاومت این گونه در برابر انقراض است.