اژد‌های ریشو؛ مارمولکی با ریش سیاه و چشم سوم که مانند دایناسور روی دوپا می‌دود و ترسناک‌ترین حیوان خانگی جهان است

راز بقا: اژد‌های ریشو (Bearded Dragon) که به جنس Pogona تعلق دارد، از محبوب‌ترین خزندگان خانگی در جهان به شمار می‌رود. این مارمولک‌های بومی استرالیا به دلیل ظاهر منحصر‌به‌فرد، خلق‌وخوی آرام و رفتار‌های جالب توجه‌شان، علاقه‌مندان بسیاری را به خود جذب کرده‌اند. 

به گزارش راز بقا، نام رایج آنها، «اژد‌های ریشو»، از کیسه گلوی‌شان گرفته شده که در شرایط هیجان، تهدید یا سلطه‌طلبی متورم و تیره می‌شود و شکلی شبیه ریش پیدا می‌کند. در حالی که آنها در بیابان‌ها، جنگل‌های خشک و بوته‌زار‌های استرالیا زندگی می‌کنند، در اسارت نیز به‌خوبی سازگار شده و به یکی از محبوب‌ترین خزندگان خانگی تبدیل شده‌اند.

خاستگاه و زیستگاه طبیعی

به گزارش راز بقا، اژدهایان ریشو بومی مناطق خشک و نیمه‌خشک استرالیا هستند و در بیابان‌ها، صخره‌ها، ساوانا‌ها و جنگل‌های خشک پراکنده‌اند. جنس Pogona چندین گونه شناخته‌شده دارد که رایج‌ترین آنها در تجارت حیوانات خانگی، اژد‌های ریشو مرکزی (Pogona vitticeps) است. 

زیستگاه طبیعی آنها با دمای بالا، نور شدید خورشید و پوشش گیاهی اندک مشخص می‌شود؛ شرایطی که به شکل‌گیری ویژگی‌های رفتاری و جسمانی‌شان کمک کرده است. 

این مارمولک‌ها خونسرد (اکتوتِرم) هستند و برای تنظیم دمای بدن به منابع حرارتی بیرونی وابسته‌اند. در طبیعت، برای گرم شدن روی صخره‌ها آفتاب می‌گیرند و هنگام افزایش بیش‌ازحد دما به سایه یا لانه‌های زیرزمینی پناه می‌برند. توانایی بالای آنها در بالا رفتن از شاخه‌ها و سنگ‌ها نیز به آنها اجازه می‌دهد محیط اطراف را زیر نظر داشته و از شکارچیان دوری کنند. 

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

تگو آرژانتینی سیاه و سفید؛ سگ دنیای خزندگان با چهره‌ای ترسناک که عاشق تعامل با انسان است!

مارمولک‌های شب‌زی؛ مارمولکی باهوش و ترسناک که از فاجعه‌ی انقراض دایناسور‌ها جان به در برد و هنوز هم زنده است!

ویژگی‌های ظاهری و رفتاری

به گزارش راز بقا، اژدهایان ریشو مارمولک‌هایی با اندازه متوسط هستند که معمولاً بین ۴۵ تا ۶۰ سانتی‌متر طول دارند و نر‌ها اغلب از ماده‌ها بزرگ‌ترند. بارزترین ویژگی آنها «ریش» است؛ بخشی از فلس‌های خاردار زیر گلو که می‌تواند به‌طور چشمگیری متورم و تیره شود. این نمایش بیشتر برای برقراری ارتباط، نشان دادن سلطه یا ترساندن شکارچیان به‌کار می‌رود.

بدن آنها پهن و نسبتاً تخت است و با ردیف‌هایی از فلس‌های خاردار پوشیده شده که هم ظاهر زره‌مانند به آنها می‌دهد و هم محافظت ایجاد می‌کند. رنگ بدن از قهوه‌ای شنی و زرد تا قرمز و نارنجی متغیر است و به‌خوبی با محیط بیابانی ترکیب می‌شود. پرورش انتخابی در اسارت نیز گونه‌هایی با رنگ‌ها و طرح‌های چشمگیرتر به وجود آورده است.

از نظر رفتاری، آنها روزفعال (دیورنال) هستند؛ یعنی در طول روز فعالیت دارند. حرکات بدنی متنوعی نشان می‌دهند؛ مانند تکان سریع سر (نشانه سلطه)، تکان آرام دست (علامت تسلیم) و بالا و پایین رفتن مداوم در قفس که به «گلس سرفینگ» معروف است. 

خلق‌وخوی آرام و سازگاری بالای آنها باعث شده به‌عنوان حیوان خانگی مناسب باشند و در مقایسه با بسیاری از خزندگان، تعامل بیشتری با انسان‌ها داشته باشند.

مراقبت، تغذیه و نقش به‌عنوان حیوان خانگی

به گزارش راز بقا، به دلیل اندازه‌ی مناسب، رفتار تعاملی و نیاز‌های نسبتاً ساده، اژدهایان ریشو بسیار محبوب شده‌اند. در اسارت، به محفظه‌ای با دمای کنترل‌شده نیاز دارند که شامل نقاط گرم برای آفتاب گرفتن و بخش‌های خنک‌تر برای استراحت باشد. تأمین نور UVB ضروری است، زیرا به سنتز ویتامین D۳ کمک می‌کند و از بروز بیماری متابولیک استخوان جلوگیری می‌نماید. 

رژیم غذایی آنها همه‌چیزخوار است و شامل حشرات، بی‌مهرگان کوچک، سبزیجات و گیاهان می‌شود. نوزادان بیشتر پروتئین حیوانی مصرف می‌کنند، در حالی که بزرگسالان سهم بیشتری از گیاهان را می‌خورند. تأمین غذای متنوع و آب تازه برای سلامتی‌شان حیاتی است.

به‌عنوان حیوان خانگی، آنها نه‌تنها به دلیل ظاهر زیبا بلکه به خاطر شخصیت کنجکاو و تعامل‌شان با انسان‌ها ارزشمند هستند. اغلب صاحبان خود را می‌شناسند، می‌توانند از دست غذا بگیرند و نسبت به محیط اطرافشان واکنش نشان دهند. زبان بدنی پیچیده‌شان نیز برای علاقه‌مندان به خزندگان بسیار جذاب است. 

عجیب‌ترین ویژگی‌های اژد‌های ریشو

به گزارش راز بقا، اژد‌های ریشو در نگاه اول خزنده‌ای آرام و بیابانی به نظر می‌رسد، اما توانایی‌ها و ویژگی‌های شگفت‌انگیزی دارد که او را از بسیاری مارمولک‌های دیگر متمایز می‌کند. یکی از عجیب‌ترین آنها توانایی دویدن روی دو پا است. هنگام دویدن سریع، پا‌های جلویی را از زمین بلند می‌کند و مانند دایناسور‌های کوچک روی دو پا می‌دود.

ویژگی عجیب دیگر چشم سوم آنهاست که در بالای سر قرار دارد. این اندام به نام «چشم جداری» (parietal eye) شناخته می‌شود و قادر به دیدن تصاویر نیست، اما تغییرات نور و سایه را تشخیص می‌دهد و به مارمولک کمک می‌کند شکارچیان را از بالا حس کند. 

اژدهایان ریشو همچنین رفتار خاصی دارند که به آن تکان دادن دست گفته می‌شود؛ حرکتی آرام و دایره‌ای با دست‌ها که نشانه تسلیم یا پذیرش سلطه‌ی یک فرد یا اژد‌های دیگر است. این حرکت در میان خزندگان بسیار نادر است. 

ویژگی عجیب دیگر تغییر رنگ ریش و بدن است که برای تنظیم دما یا نشان دادن هیجان و استرس به‌کار می‌رود. نر‌ها هنگام رقابت یا جلب توجه ماده‌ها، ریش خود را کاملاً سیاه می‌کنند. 

جالب‌تر این‌که برخلاف بسیاری از خزندگان، اژدهایان ریشو نوعی خواب شبیه REM (خواب با حرکت سریع چشم یعنی بدن در حالت خواب عمیق است، اما مغز بیدار است) دارند که نشان می‌دهد شاید حتی رؤیا ببینند؛ که در نوع خود پدیده‌ای بسیار عجیب و پیشرفته برای یک مارمولک محسوب می‌شود.