شبگرد طوقی؛ پرنده‌ای کاملا بی‌صدا و بی‌حرکت که در تاریکی مطلق حشرات را می‌بیند و هنگام پرواز یا بال زدن هیچ صدایی ندارد
شبگرد طوقی (Collared Nightjar) پرنده‌ای کمیاب و شب‌زی بومی ماداگاسکار است که با استتار بی‌نظیر و پرواز بی‌صدا، شکارچی‌ای مرموز در جنگل‌های بارانی جزیره به شمار می‌رود. این گونه تنها عضو سرده خود است و با ویژگی‌های منحصربه‌فردش، اهمیت حفاظت از زیستگاه‌های ماداگاسکار را نشان می‌دهد.
راز بقا: شبگرد طوقی (Collared Nightjar) یکی از مرموزترین و گریزان‌ترین پرندگان جهان است که تنها در جزیره ماداگاسکار یافت می‌شود. این گونه کمیاب که متعلق به خانواده Caprimulgidae است، نمونه‌ای شگفت‌انگیز از تکامل و سازگاری با محیط و استتار به شمار می‌آید.
به گزارش راز بقا، شبگرد طوقی اغلب با برگ‌های افتاده یا پوست درخت اشتباه گرفته می‌شود و روز‌ها تقریبا نامرئی است، اما با فرا رسیدن تاریکی، زنده می‌شود شکارچی بی‌صدا که پرواز نرم و آرامش، حیات را به جنگل‌های ماداگاسکار می‌بخشد.
زیستگاه و پراکندگی: ساکن مخفی جنگل‌های ماداگاسکار
به گزارش راز بقا، این گونه بومی ماداگاسکار است و عمدتاً در جنگل‌های بارانی شرقی و جنگل‌های همیشه‌سبز مرطوب جزیره زندگی می‌کند. مناطق شناخته‌شده آن شامل شبه‌جزیره ماسوالا، پارک ملی آنداسیبه - مانتادیا و جنگل‌های پست‌زمینی نزدیک تواماسینا است. برخلاف سایر شبگردها که در قاره‌های مختلف پراکنده‌اند، این گونه در انزوا و شرایط زیست‌محیطی ویژه ماداگاسکار تکامل یافته است.
این پرنده ترجیح می‌دهد در کف جنگل‌های متراکم و بکر، پوشیده از برگ‌های خشک و خزه، استراحت کند. محل استراحتش تصادفی انتخاب نمی‌شود؛ مناطقی را برمی‌گزیند که رنگ و بافت پرهایش را به‌طور کامل هماهنگ کند. در طول روز، روی زمین یا شاخه‌های کوتاه درختان بی‌حرکت می‌ماند و تنها به استتار خود تکیه دارد تا از شکارچیان در امان بماند. تنها با تاریک شدن شب، شخصیت واقعی خود را آشکار می‌سازد و در جستجوی حشرات، به آرامی در جنگل می‌لغزد.
وابستگی شدید به زیستگاه‌های جنگلی، شبگرد طوقی را در برابر تخریب جنگل‌ها بسیار آسیب‌پذیر می‌کند. نابودی جنگل‌های بارانی ماداگاسکار به دلیل کشاورزی، قطع درختان و توسعه انسانی، بزرگترین تهدید برای این گونه کمیاب است.
ویژگی‌های ظاهری و رفتار؛ هنر نامرئی بودن
شبگرد طوقی پرنده‌ای با اندازه متوسط است، طول بدن آن حدود ۲۸ تا ۳۰ سانتی‌متر و طول بال‌هایش تا ۶۰ سانتی‌متر می‌رسد. پرهایش شاهکاری از استتار است؛ ترکیبی از قهوه‌ای، خاکستری، کرم و مشکی که شبیه بقایای جنگلی به نظر می‌رسد. این گونه به دلیل یقه روشن یا سفیدرنگی که دور گردنش حلقه زده، نام‌گذاری شده است که به‌طور ظریف در مقابل پر‌های تیره آن خودنمایی می‌کند.
چشم‌های بزرگ و حساس آن برای بینایی شبانه کاملاً سازگار شده‌اند. مانند اکثر شبگردها، منقار کوچک ولی دهان وسیعی دارد که برای شکار حشرات پرنده در هوا طراحی شده است. پا‌های کوتاه و ضعیف این پرنده باعث می‌شود به‌ندرت راه برود یا بپرد؛ در عوض بیشتر وقت خود را روی زمین یا شاخه‌ها استراحت می‌کند.
شبگرد طوقی به لحاظ رفتاری تنها و مخفی‌کار است. پس از غروب، برای شکار شب‌پره‌ها، سوسک‌ها و سایر حشرات شب‌زی ظاهر می‌شود و از الگو‌های پرواز بی‌صدا و غیرقابل پیش‌بینی استفاده می‌کند. صدای آن یک «چورینگ» نرم و وهم‌آلود در سکوت شب است و در جنگل‌های ماداگاسکار طنین‌انداز می‌شود.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
شبگرد شبحی؛ پرنده‌ای غارنشین و نیمه پستاندار که از بدنش روغن پخت و پز استخراج می‌شود!
تولیدمثل این گونه هنوز به‌خوبی مطالعه نشده، اما مشاهدات نشان می‌دهند که ماده یک تخم را مستقیماً روی زمین می‌گذارد، بدون ساخت لانه. هر دو والد در دوران جوجه‌کشی و دفاع از تخم شرکت می‌کنند و از نمایش‌های حواس‌پرتی برای فریب شکارچیان استفاده می‌کنند.
اهمیت تکاملی و حفاظت
به گزارش راز بقا، شبگرد طوقی فقط یک پرنده شب‌زی معمولی نیست تنها عضو سرده‌ی Gactornis است و نمایانگر یک شاخه تکاملی منحصر‌به‌فرد است. مطالعات ژنتیکی نشان می‌دهد که این گونه زودتر از سایر شبگردها از هم جدا شده و پس از جدا شدن ماداگاسکار از آفریقا تکامل یافته است. وجود آن، تنوع زیستی فوق‌العاده جزیره و اهمیت حفاظت از زیستگاه‌هایش را نشان می‌دهد.
به دلیل کمیابی و محدوده پراکندگی محدود، IUCN این گونه را در رده «در معرض خطر» یا «در آستانه تهدید» قرار داده است. تخمین‌ها نشان می‌دهند که تنها چند هزار پرنده بالغ در طبیعت باقی مانده‌اند. برنامه‌های حفاظتی ماداگاسکار بر حفاظت از زیستگاه‌های کلیدی، ترویج اکوتوریسم و انجام مطالعات جمعیتی دقیق تمرکز دارند.
بقای این پرنده به حفظ جنگل‌های پست‌زمینی ماداگاسکار وابسته است. با از دست رفتن پوشش سبز جزیره، شبگرد طوقی نمادی از شکنندگی باقی می‌ماند؛ یادآور زنده‌ای از این‌که انزوا و سازگاری می‌توانند زیبایی ایجاد کنند، اما آسیب‌پذیری هم به همراه دارند.
عجیب‌ترین و شگفت‌انگیزترین ویژگی‌های شبگرد طوقی
به گزارش راز بقا، شبگرد طوقی پر از اسرار عجیب و شگفت‌انگیز است. برای مثال، استتار آن آن‌قدر کامل است که حتی پرنده‌شناسان حرفه‌ای گاهی بدون آن‌که بدانند روی آن قدم گذاشته‌اند. هنگام تهدید، مکانیزم دفاعی شگفت‌انگیزی دارد: کاملاً بی‌حرکت می‌ماند تا لحظه آخر، سپس ناگهان پرواز می‌کند و شکارچیان را در تاریکی گیج می‌کند.
چشم‌های آن زیر نور چراغ‌قوه نور قرمز یا نارنجی درخشان منعکس می‌کنند و ظاهری مرموز و غیرزمینی به آن می‌بخشند. برخلاف اکثر پرندگان، شبگرد طوقی لانه نمی‌سازد و تخم خود را مستقیماً روی برگ‌های خشک می‌گذارد و تنها به استتار تکیه می‌کند.
بینایی شبانه آن چنان پیشرفته است که می‌تواند حشرات را در تاریکی مطلق ببیند. برخی مطالعات حتی پیشنهاد می‌کنند که از نور ماه برای حرکت در جنگل‌های انبوه ماداگاسکار استفاده می‌کند.
شاید عجیب‌ترین ویژگی آن، سکوت پروازش باشد. این پرنده تقریباً بدون صدا پرواز می‌کند. پر‌های نرم و حاشیه‌دارش جریان هوا را کاهش داده و صدای معمول بال‌زدن را از بین می‌برد، و به او اجازه می‌دهد با دقت و ناپیدا، شکار خود را غافلگیر کند.
شبگرد طوقی همچنان یکی از کم‌درک‌ترین پرندگان جهان است؛ نجواگر تکامل که در سایه‌های ماداگاسکار پنهان مانده است.
لینک کپی شد
از میان خبرها
خواندنی‌ها
گربهخوان سرسیاه؛ پرنده‌ای مرموز با صدایی شبیه گربه که استاد موسیقیست و می‌تواند صدای همه پرندگان را تقلید کند!
شبگرد معمولی؛ پرنده‌ای مرموز با چشمان جادویی و پرواز بی‌صدا که قدرت استتار فوق‌العاده زیادی دارد
مرغ بهشتی شاهی؛ پرنده‌ای زیبا و رنگارنگ معروف به «فرزند خورشید» و «پادشاه کوچک» که چارلز داروین عاشق آن بود
شبگرد هندی؛ پرنده‌ای مشهور به «بزمک» که مردم اعتقاد داشتند شیر بز میخورد!
«پوتو» یا «پرنده ارواح»؛ پرنده عجیب و ترسناکی که خندههایی شیطانی دارد!
شبگرد شیطانی؛ ترسناکترین پرنده جهان که دهانی قرمز و بزرگ دارد و آوازی هولناک سر می‌دهد
شبگرد بلوچی؛ عجیب‌ترین پرنده ایران با رفتار مرموز و غیرعادی که شبها شکار می‌کند و استاد استتار است
شبگرد مصری؛ پرنده‌ای شبح‌وار با چشم‌های نقرهای که در گرمترین مناطق ایران زندگی می‌کند و سلطان استتار است
ارسال نظر
ویدیوهای برگزیده
دنیای گیاهان
علم و کیهان