راز بقا: اگر تاکنون کنار برکههای جنگلی یا مناطق مرطوب قدم زده باشید، احتمالاً با دوزیستهایی کوچک و دمدار برخورد کردهاید که ممکن است سمندر یا سمندرآبی باشند. اما تفاوت این دو چیست و چگونه میتوان آنها را از هم تشخیص داد؟
به گزارش راز بقا، همه سمندرآبیها زیرمجموعهای از سمندرها هستند، اما همه سمندرها را نمیتوان سمندرآبی نامید. سمندرها دوزیستهایی با دم هستند و در رده Caudata طبقهبندی میشوند که به معنای «دمدار» است. در این رده ۱۰ خانواده مختلف سمندر وجود دارد و سمندرآبیها یک زیرخانواده به نام Pleurodelinae از خانواده Salamandridae هستند.
یکی از ویژگیهای قابل تشخیص برخی سمندرآبیها، پوست خشن و زگیلدار آنهاست. در حالی که بیشتر سمندرها پوست نرم و لیزی دارند، پوست سمندرآبیها معمولاً زبرتر است. این ویژگی مرتبط با میزان سمی بودن آنهاست؛ بسیاری از سمندرآبیها غدد سمی در پوست خود دارند. برای مثال، سمندرآبی خشن (Taricha granulosa) در غرب آمریکای شمالی تتروتوتوکسین تولید میکند که بسیار خطرناک است و همان سمی است که در ماهی بادکنکی ژاپنی وجود دارد.

سمندرها معمولاً چرخه زندگی «دو مرحلهای» دارند: زندگی در آب در آغاز و سپس مهاجرت به خشکی. برخی سمندرآبیها چرخه زندگی «سه مرحلهای» دارند: ابتدا در آب زندگی میکنند، سپس به مرحله جوانی روی خشکی (Eft) میروند و در نهایت بزرگسالی را دوباره در آب سپری میکنند.
مثلاً سمندرآبی شرقی (Notophthalmus viridescens) در مرحله جوانی نارنجی روشن است و روی زمینهای جنگلی حرکت میکند. این مرحله حدود ۲ تا ۳ سال طول میکشد و پس از آن سمندرآبی به شکل بالغ آبزی تبدیل میشود. جالب است که برخی جمعیتها این مرحله را کاملاً رد میکنند و تمام زندگی خود را در زیر آب میگذرانند.
سمندرها تنوع فوقالعادهای دارند؛ از سمندرهای بدون ریه که مستقیماً داخل تخم رشد میکنند تا آکسولوتلها که هرگز از مرحله لاروی فراتر نمیروند. اندازه آنها از ۲.۵ سانتیمتر تا ۱.۸ متر متغیر است.

سمندرها و سمندرآبیها نقش مهمی در اکوسیستمها دارند. آنها با خوردن بیمهرگان، زنجیره غذایی را کامل میکنند و نشانگر سلامت محیط زیست و کیفیت آب هستند. سمندرآبیها تنها زیرمجموعه کوچکی از تنوع گسترده سمندرها هستند، اما ویژگیهای منحصربهفردشان آنها را جالب و ارزشمند میکند.
منبع: livescience