پتیکودوس؛ کوسه غول‌پیکر ماقبل تاریخ چه شکلی بود؟

راز بقا: کارشناسان فسیل می‌گویند پس از یافتن اسکلت‌های کامل این موجودات، به بینش بی‌سابقه‌ای در مورد نوعی کوسه عظیم ماقبل تاریخ دست یافته‌اند.

به گزارش راز بقا، این نمونه‌ها که در دهه گذشته در معادن کوچک در شمال شرقی مکزیک کشف شدند، متعلق به “Ptychodus” هستند؛ موجودی که از حدود ۱۰۵ تا ۷۵ میلیون سال پیش در دریا‌ها پرسه می‌زد.

فسیل‌های پتیکودوس قبلاً پیدا شده بود، اما استخوان‌های آن از غضروف ساخته شده بود که به خوبی معدنی نمی‌شود، دندان بسیاری از دندان‌های آن‌ها جدا شده بودند که بزرگ و غیرعادی جلوه می‌کردند.

در نتیجه، تعیین دقیق ظاهر پتیکودوس و جایگاهش روی شجره خانوادگی تکاملی دشوار بود.

دکتر رومن ولو، نویسنده اول این تحقیق از دانشگاه رن می‌گوید: «ظاهر کلی این کوسه به دلیل فقدان مواد کامل‌تر در طول تقریباً دو قرن یک راز باقی مانده است. کشف نمونه‌های جدید، اما آناتومی این کوسه را آشکار می‌کند و معما حل می‌شود.»

+ پیشنهاد مطالعه: کوسه سرچکشی، چکش خود را از کجا آورد؟

ولو و همکارانش در مجله “Proceedings of the Royal Society B” گزارش دادند که چگونه شش نمونه پتیکودوس را مطالعه کردند که مربوط به حدود ۹۳ میلیون سال پیش است.

در میان آن‌ها یک نمونه کامل بود که نمای جانبی این کوسه را نشان می‌داد، که نه تنها شامل تقریباً تمام عناصر اسکلتی آن، بلکه همچنین دندان ها، بقایای عضلانی حفظ‌شده و یک طرح کلی بدن با تمام باله‌های آن بود.

نتایج نشان می‌دهد که این نوعی کوسه‌ماهی، خال مخالی بوده است؛ گروهی که شامل مگالودون کوسه غول پیکر منقرض‎شده و کوسه سفید بزرگی است که امروزه در اقیانوس‌ها زندگی می‌کند.

محققان افزودند که علاوه بر شکل کلی بدن و تناسبات آن، تعدادی از ویژگی‌های پتیکودوس از جمله اندازه، شکل و موقعیت باله‌های آن و همچنین ستون مهره‌های ضخیمش، نشان می‌دهد که این جانور با وجودی‌که عظیم بود، سریع شنا می‌کرد. دندان‌های تیزش نیز نشان داد که از موجودات پوسته‌دار تغذیه می‌کرد.

در مجموع، تیم تحقیقاتی معتقد است که وعده‌های غذایی آن احتمالاً شامل لاک‌پشت‌های دریایی و آمونیت‌ها می‌شود تا موجوداتی مانند صدف‌هایی که در کف دریا زندگی می‌کنند.

ولو می‌گوید: «به طور کلی تصور می‌شد که پتیکودوس از نظر مورفولوژیکی شبیه به کوسه‌های اعماق دریا مانند کوسه پرستار مدرن است، اما اکنون می‌دانیم که شبیه کوسه‌های دریایی موجود است که سریع شنا می‌کنند.»

در حالی که این کوسه احتمالاً بزرگترین کوسه‌ای بوده که با چنین رژیمی زندگی می‌کرده است، فسیل‌های جدید نشان می‌دهد که حداکثر طول آن حدود ۹.۷ متر است؛ بزرگتر از کوسه سفید بزرگ امروزی، اما کوچکتر از تخمین‌های قبلی که نشان می‌داد می‌توانست به بیش از ۱۰ متر برسد.

این مطالعه همچنین نکاتی در مورد مرگ پتیکودوس ارائه می‌دهد. رقابت با سایر موجودات، مانند خزندگان آبزی بزرگ که از طعمه‌های مشابه تغذیه می‌کنند، به احتمال زیاد دلیل مرگ این کوسه غول‌پیکر است.

پاتریک ال جمبورا، متخصص ماهی‌های فسیلی در دانشگاه وین، می‌گوید که نحوه انقراض کوسه غول‌پیکر کهن بسیار مهم است، چراکه بیش از یک سوم کوسه‌ها و آبزیان بزرگ دریاییِ امروزی (مانند کوسه راس سفید) در معرض خطر انقراض هستند.