زُباد نخلی آسیایی؛ گربه‌ای که با مدفوعش گران‌ترین قهوه دنیا تولید می‌شود، هر کیلو ۸۰ میلیون تومان!

راز بقا: «زباد نخلی آسیایی» (Asian palm civet) که به آن زباد نخلی معمولی، گربه تادی و موسانگ نیز می‌گویند، یک گونه از گونه‌های ویورین بومی آسیای جنوبی و جنوب شرقی است. از سال ۲۰۰۸، این حیوان در فهرست قرمز IUCN در طبقه‌بندی کمترین نگرانی قرار گرفته، زیرا طیف وسیعی از زیستگاه‌ها را پوشش می‌دهد. 

به گزارش راز بقا، گربه زباد با جمعیت‌های زیادی پراکنده شده است که در سال ۲۰۰۸ تصور می‌شد احتمال کاهش آن کم است. اما گربه زباد با شکار غیرقانونی در راستای تجارت غیرقانونی در معرض تهدید قرار گرفته است. 

ویژگی‌های گربه زباد آسیایی

بدن دراز و چاق زباد نخلی آسیایی پوشیده از مو‌های درشت و پشمالو است که معمولاً به رنگ خاکستری است. دارای یک نوار سفید در سراسر پیشانی، یک لکه سفید کوچک در زیر هر چشم، یک نقطه سفید در هر طرف سوراخ‌های بینی و یک خط تیره باریک بین چشم‌ها است. پوزه، گوش ها، ساق پا‌ها و نیمه انتهایی دم سیاه هستند و سه ردیف علامت سیاه روی بدن وجود دارد. طول از سر تا انتهای بدن حدود ۵۳ سانتی متر و دم این جانور مستقیم ۴۸ سانتی متر است. وزن گربه زباد ۲ تا ۵ کیلوگرم است. غدد رایحه مقعدی آن ترشحات تهوع آوری را به عنوان یک مکانیسم دفاعی شیمیایی در هنگام تهدید یا ناراحتی منتشر می‌کنند.

زیستگاه

به گزارش راز بقا؛ زباد نخلی آسیایی به طور گسترده در آسیای جنوبی و جنوب شرقی پراکنده شده است، از هند، نپال، بنگلادش، بوتان، میانمار، سریلانکا تا تایلند، سنگاپور، شبه جزیره مالزی، صباح، ساراواک، برونئی دارالسلام، لائوس، کامبوج، ویتنام، چین، فیلیپین و جزایر اندونزیایی سوماترا، جاوه، کالیمانتان، باوئان و سیبروت. معمولاً در جنگل‌های اولیه زندگی می‌کند، اما در تراکم‌های پایین‌تر در جنگل‌های ثانویه و انتخاب‌شده نیز به زییست خود ادامه می‌دهد. این حیوان به ایریان جایا، جزایر سوندای کوچک، مالوکو و سولاسی معرفی شد. حضور آن در پاپوآ گینه نو نامشخص است.

رفتارشناسی

تصور می‌شود که زباد نخلی آسیایی به جز دوره‌های کوتاهی در طول جفت‌گیری، سبک زندگی انفرادی را دنبال می‌کند. این حیوان هم زمینی و هم درختی است و یک الگوی فعالیت شبانه از اواخر عصر تا بعد از نیمه شب را نشان می‌دهد.

معمولاً بین سپیده دم تا ۴ صبح فعال است، اما در شب‌هایی که ماه درخشان‌تر است، فعالیت کمتری دارد. رفتار مبتنی بر بو و پاسخ بویایی به دفع‌های مختلف مانند ادرار، مدفوع و ترشح غده پرینه در نر‌ها و ماده‌ها متفاوت است. علامت‌هایی بویایی با کشیدن غده پرینه و باقی گذاشتن ترشحات روی مکان، در حیوانات هر دو جنس مشاهده شد. مدت زمان پاسخ بویایی متفاوت بود و به جنس و نوع دفع بستگی داشت. زُباد نخلی می‌تواند گونه‌های حیوانی، جنس، آشنا‌ها و ناآشنا‌ها را از طریق رایحه ترشح غدد پرینه تشخیص دهد.

تغذیه و رژیم غذایی

گربه زباد نخلی آسیایی یک حیوان همه چیزخوار است که بیشتر از میوه‌هایی مانند توت‌ها و میوه‌های خمیری تغذیه می‌کند؛ بنابراین به حفظ اکوسیستم‌های جنگل‌های استوایی از طریق پراکندگی بذر کمک می‌کند. چیکو، انبه و رامبوتان و همچنین پستانداران کوچک و حشرات را می‌خورد. 

تولید مثل و جفت‌گیری

به دلیل عادات انفرادی و شبانه آن، اطلاعات کمی در مورد فرآیند‌های تولیدمثلی و رفتار آن وجود دارد. در مارس ۲۰۱۰، یک جفت گربه نخلی هنگام تلاش برای جفت گیری مشاهده شد. این جفت حدود پنج دقیقه روی شاخه درخت جفت‌گیری کردند. در آن دوره، نر ۴ تا ۵ بار روی ماده سوار شد. پس از هر بار جفت‌گیری، برای چند لحظه از هم جدا شدند و دوباره همان روش را تکرار کردند.

پس از اتمام جفت گیری، جفت برای مدتی در اطراف چرخید و از شاخه‌ای به شاخه دیگر روی درخت حرکت کرد. حیوانات پس از حدود شش دقیقه از هم جدا شدند و به شاخه‌های مختلف رفتند و در آنجا استراحت کردند. 

«کوپی لوواک»؛ گران‌ترین قهوه دنیا

اما شهرت این گربه زباد آسیایی به خاطر قهوه‌ای است که از مدفوع این حیوان تولید می‌شود که به نوعی گران‌ترین قهوه دنیا به شمار می‌رود. «کوپی لووک» (Kopi luwak) که به «قهوه سیوه» (civet coffee) نیز معروف است، قهوه‌ای است که از دانه‌های قهوه نیمه هضم شده تولید می‌شود که توسط زباد نخل آسیایی خورده و دفع شده است. دانه‌ها هنگام عبور از روده گربه زباد تخمیر می‌شوند و پس از اجابت مزاج با سایر مواد مدفوع، بیرون می‌روند. گربه نخل آسیایی به طور فزاینده‌ای در طبیعت صید می‌شود و برای این منظور معامله و تجارت می‌شود.

کوپی لوواک عمدتاً در جزایر اندونزیایی سوماترا، جاوه، بالی، سولاسی و در تیمور شرقی تولید می‌شود. همچنین به طور گسترده در جنگل جمع آوری می‌شود یا در مزارع جزایر فیلیپین تولید می‌شود. 

به گزارش راز بقا؛ کوپی لوواک در دره لانگوگان پالاوان نیز تولید می‌شود. دانه‌های حاصل از فضولات گربه نخل آسیایی از کف جنگل جمع آوری شده و تمیز می‌شوند. تولیدکنندگان دانه‌های قهوه استدلال می‌کنند که این فرآیند ممکن است قهوه را از طریق دو مکانیسم بهبود بخشد: اول انتخاب، جایی که گربه‌های زُباد فقط دانه‌های خاصی را می‌خورند و دوم هضم که در آن مکانیسم‌های بیولوژیکی یا شیمیایی در دستگاه گوارش گربه‌ها، ترکیب دانه قهوه را تغییر می‌دهد.

روش سنتی جمع‌آوری مدفوع زباد‌های وحشی آسیایی، جای خود را به روش کشاورزی فشرده داده که در آن زباد‌های نخلی در قفس‌ها نگهداری می‌شوند و به اجبار دانه‌های قهوه را می‌خورند. این روش تولید نگرانی‌های اخلاقی را در مورد درمان شیوه‌ها و شرایطی که در آن زندگی می‌کنند، ایجاد کرده است، که شامل انزوا، رژیم غذایی نامناسب، قفس‌های کوچک و میزان مرگ و میر بالا می‌شود. 

اگرچه کوپی لوواک نوعی فرآوری قهوه است و نه یک نوع قهوه، اما یکی از گران‌ترین قهوه‌های جهان است و قیمت خرده‌فروشی آن به ۱۰۰ دلار در هر کیلو برای دانه‌های پرورشی و ۱۳۰۰ دلار برای هر کیلو دانه‌های وحشی است. به این نوع قهوه لقب «جام مقدس قهوه‌ها» داده شده است. 

منشاء «کوپی لوواک» ارتباط نزدیکی با تاریخ تولید قهوه در اندونزی دارد. استعمارگران هلندی مزارع قهوه در اندونزی ایجاد کردند و دانه‌های آن را از یمن وارد کردند. در قرن نوزدهم، کشاورزان در جاوه مرکزی شروع به دم کردن و نوشیدن قهوه از دانه‌های دفع شده جمع آوری شده در مزارع خود کردند.