گوسفند افشاری؛ گوسفندی با ۱۰۰ کیلو وزن که گل سرسبد تمام گوسفندان ایران است

راز بقا: گوسفند افشاری یکی از انواع نژاد‌های گوسفند است که به دلیل ویژگی‌هایی که دارد و همچنین محبوبیتش در ایران می‌توان آن را گل سرسبد گوسفندان ایرانی نامید. نژاد افشاری اصالتا متعلق به استان زنجان است و البته در سایر استان‌های آذری زبان مانند آذربایجان شرقی و غربی و حتی در کردستان نیز زندگی می‌کند و پرورش داده می‌شود. 

به گزارش راز بقا، با توجه به اینکه پرواربندی این نژاد بسیار سودآور است بسیاری از شهر‌های دیگر از جمله همدان و کرمانشاه و البرز و تهران نیز اقدام به پرورش این نژاد کرده‌اند. 

ویژگی‌های نژاد افشاری 

گوسفند نژاد افشاری هم مانند هر نژاد دامی دیگری، به لحاظ ظاهری، دارای خصوصیات و ویژگی‌هایی بوده که سبب تمایز آن از انواع دیگر گوسفندان می‌شوند. این خصوصیات و ویژگی‌ها به شرح زیر هستند: 

رنگ پشم از جمله مولفه‌های ظاهری برای تفکیک و تشخیص انواع دام است. در رابطه با نژاد گوسفندان افشاری هم این مسئله صدق می‌کند. رنگ پشم گوسفند افشاری، عموما قهوه‌ای روشن، تا تیره است و به ندرت در رنگ سفید مشاهده می‌شود. 

با توجه به اینکه اصالت گوسفند افشاری به زنجان و مناطق کوهستانی باز می‌گردد، به وضوح می‌توان دریافت که این گونه از گوسفندان قدرت حرکتی بالا و از دست‌وپا‌های قوی با فرم خاص برخوردار است تا بتواند مسیر‌های کوهستانی را طی کند. همچنین باید افزود که گوسفند افشاری به نسبت نژاد‌های دیگر از قد بلندی برخوردار است.

از دیگر فاکتور‌ها و مولفه‌های مربوط به ظاهر گوسفند افشاری، می‌توان به فرم گوش آن‌ها اشاره کرد. این دسته از گوسفندان، معمولا گوش‌های بزرگ و افتاده دارند که گونه‌های نیم گوش و بدون گوش هم در میان آن‌ها رویت می‌شود. 

از آنجایی که گوسفند نژاد افشاری از دنبه سنگینی برخوردار است، دارای دنبه دولپی و پهنی بوده که حالت افتادگی دارد. به علاوه باید افزود که سطح دنبه این حیوان، مانند بخش‌های دیگری، چون سطح پشت، گردن و دنبالچه، از پشم پوشیده شده است. 

هر یک از خصوصیاتی که تا اینجا در رابطه با فنوتیپ و ساختار ظاهری گوسفند افشاری مطرح شد، به نحوی می‌تواند در شناسایی این نژاد و تفکیک آن از دیگر نژاد‌های گوسفندان ایرانی، موثر واقع شود. به علاوه خصوصیات دیگری هم قابل بررسی هستند که ویژگی‌های منفعتی این نژاد را بیان می‌کنند. 

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

گوسفند فریزین شرقی؛ اعجوبه‌ای که روزی ۳ لیتر شیر و سالی ۵ کیلو پشم می‌دهد

امپراتور؛ دومین گوسفند گران‌قیمت دنیا که ۷ میلیارد تومان قیمت دارد!

بولت؛ این گوسفند دورپر ایرانی‌الاصل ۴ میلیارد تومان قیمت‌گذاری شد!

گوسفند افشاری اگر چه در دسته‌بندی نژاد‌های گوشتی به شمار می‌رود، اما در کل به عنوان یک نژاد سه‌منظوره است و هم گوشت و هم پشم و هم شیر این گوسفند از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است. به گزارش راز بقا از طرف دیگر با توجه به اینکه توان سازگاری با آب و هوای سرد را دارد هزینه زیادی ندارد و به همین دلیل برای دامداران سود بسیار بالایی به لحاظ اقتصادی دارد. مقاومت این نژاد در برابر بیماری‌ها نیز یکی از دلایل محبوبیت این گوسفندان به شمار می‌رود. 

نکته مهم دیگر درباره نژاد افشاری چندقلوزا بودن آن است که به جذابیت پرورش این گوسفند و کسب کمک بسیاری کرده است. همچنین بهترین گوسفند برای پرواربندی به شمار می‌رود چرا که این گوسفند روزانه ۲۸۰ گرم اضافه وزن دارد که حتی در جهان نیز کم نظیر است. 

تمامی عوامل بالا یعنی مقاومت در برابر سرما، مقادمت در برابر انگل، چندقلوزایی، افزاییش وزن روزانه و سه منظوره بودن باعث شده که این نژاد برای دامداران ایرانی جایگاه خاصی داشته باشد و محبوبیت زیادی پیدا کند. افزایش وزن روزانه ۲۸۰ گرم باعث می‌شود که نژاد افشاری حتی در سطح جهانی هم حرفی برای گفتن داشته باشد. 

هر دو جنس این نوع گوسفند، بدون شاخ هستند. اما در جنس نر یا همان قوچ، یک انحنا در قسمت بینی وجود دارد. جنس ماده یا میش آن فاقد انحنا بوده یا انحنای آن اندک است. از طرفی گردن قوچ‌ها ضخامت بیشتری نسبت به گردن میش‌ها دارد. مازاد بر این گردن میش‌ها عموماً درازتر است.

عموماً دنبه گوسفند‌های افشاری دولپی بوده و ساختاری پهن دارد. این دنبه از بخش پشتی به‌صورت آویزان قرار گرفته و عموماً تا بالای مفصل خرگوشی می‌آید. البته در واریته قزل افشار، به پایین مفصل خرگوشی هم می‌رسد. لازم به ذکر است که این نژاد جزو گونه‌های بزرگ دنبه بوده و دنبه آن‌ها نسبت به نمونه‌های هم رده، وزن بالایی دارد. 

از لحاظ پشم هم می‌توان گفت که بخش اعظمی از بدن حیوان به‌وسیله پشم پوشیده شده است. البته ناحیه دست‌وپا، سر، زیر گردن و زیر شکم حیوان فاقد پشم است. این نواحی به‌وسیله مو‌های ضخیمی پوشیده شده که رنگی تیره‌تر از سایر نواحی بدن او دارد.

بره‌های این نژاد در زمان تولد وزنی معادل ۵ کیلوگرم دارند. اما بعد از سه ماه ۲۸ کیلوگرم و در ۶ ماهگی به ۴۲ کیلوگرم می‌رسند. این حیوان در سن یک‌سالگی می‌تواند قریب به ۵۰ الی ۶۰ کیلوگرم وزن داشته باشد. افزون بر این موارد، وزن آن‌ها در ۵ساله دوم زندگی‌شان تا نزدیک ۱۰۰ کیلوگرم هم افزایش پیدا می‌کند. همین عامل باعث شده تا این نژاد یکی از بهترین گونه‌ها برای تولید گوشت قرمز باشد.