لاکون؛ گوسفند فرانسوی با بهترین شیر جهان که پنیر معروف «روکفور» از آن تهیه می‌شود

راز بقا: لاکون یک نژاد از گوسفندان اهلی است که منشا آن در نزدیکی «لاکون» در جنوب فرانسه است. منطقه بومی این گوسفندان در لاکون بخش «تارن» و «آویرون» و البته مناطق اطراف آن است. این منطقه در کل به عنوان «بخش روکفور» شناخته می‌شود که منطقه جمع آوری شیر است.

به گزارش راز بقا، لاکون با جمعیتی در حدود ۸۰۰۰۰۰ میش پرمصرف‌ترین نژاد گوسفند شیری در فرانسه است. قابل ذکر است که این نژاد غالب مورد استفاده در تولید پنیر «روکفور» در فرانسه است. 

تاریخچه لاکون

این گوسفندان برای اولین بار در حدود ۴۰۰۰ تا ۶۰۰۰ سال پیش به آن منطقه از فرانسه آمدند. زمین ناهموار و متروک بود، اما گوسفند‌ها می‌توانستند به خوبی با آن سازگار شوند. در اواسط قرن ۱۹، کشاورزان شروع به افزودن ژنتیک از سایر نژاد‌های محلی برای تولید یک نژاد گوسفند مقاوم کردند که شیر غنی و گوشت خوب تولید می‌کرد. این منجر به توسعه یک نژاد دو منظوره به نام «لاکون» شد. 

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

گوسفند افشاری؛ گوسفندی با ۱۰۰ کیلو وزن که گل سرسبد تمام گوسفندان ایران است

رفتار جنسی نامتعارف گوسفند نر؛ چرا برخی از قوچ‌ها همجنسگرا می‌شوند؟

لاکون برای مدت طولانی به عنوان یک گوسفند شیری در فرانسه مورد استفاده قرار گرفته، اما شیردهی ویژگی غالب این نژاد تا همین اواخر نبود. در اواخر دهه ۱۹۶۰، متوسط تولید شیر هر میش تنها حدود ۷۰ لیتر در طول دوره شیردهی (و بدون احتساب دوره شیردهی بره) در سال بود.

قابل توجه است که در اواخر دهه ۱۹۹۰ تولید شیر این گوسفند مشهور جهان چهار برابر شده و به ۲۸۰ لیتر در سال رسیده است. لاکون در حال حاضر یکی از نژاد‌های پر شیر در جهان است. این امر نتیجه یک برنامه گزینش گسترده و دقیق بود که توسط یک آژانس دولتی در فرانسه سازماندهی شد. 

این برنامه شامل تلقیح مصنوعی چندین میلیون میش در طول سال‌ها، مجموعه وسیعی از حمایت‌های دولتی برای ثبت عملکرد نتایج در بسیاری از مزارع با توجه به تولید شیر و ...، بهبود دانش مدیریت حیوانات و تغذیه برای تولید شیر گوسفند بود. 

ترکیب این عوامل و عوامل دیگر باعث بهبود ۶.۳ درصدی تولید شیر هر میش در در سال در طول دوره ۳۰ ساله شد. بهبود ۶.۳ درصدی قابل تجزیه به «افزایش فنوتیپی ۳.۹ درصدی (مدیریت و تغذیه بهتر) و افزایش ژنتیکی ۲.۴ درصدی است. از سال ۱۹۹۵ افزایش فنوتیپی تاکنون ناچیز بوده است. موفقیت برنامه اصلاح نژاد در مقیاس بزرگ منجر به انقراض لاکون‌های قبلی با تولید شیر کمتر نشده است.

خصوصیات لاکون

در مقایسه با گوسفند‌های شیری دیگر، لاکون نژاد بسیار سخت‌تری از گوسفندان شیری است. این نژاد کمتر مستعد ابتلا به بیماری است، اما برای کاهش میزان بروز بیماری در بره ها، افزایش قدرت هیبریدی از طریق تلاقی توصیه می‌شود. آن‌ها همچنین به اندازه سایر گوسفندان شیری نرخ تولد بالا ندارند و البته نسبت به سایر نژاد‌ها مانند فریزین شرقی شیر کمتری تولید می‌کنند، اما شیر آن‌ها دارای محتوای چربی و پروتئین بالاتری است که در هنگام تهیه پنیر عملکرد خوب خود را نشان می‌دهد.

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

گوسفند فریزین شرقی؛ اعجوبه‌ای که روزی ۳ لیتر شیر و سالی ۵ کیلو پشم می‌دهد

بولت؛ این گوسفند دورپر ایرانی‌الاصل ۴ میلیارد تومان قیمت‌گذاری شد!

این نژاد بدون شاخ است و می‌تواند در برابر نوسانات بسیار زیاد دما مقاومت کند. وزن آن‌ها بین ۷۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم است. لاکون با سُم‌های کوچک برای زمین‌های خشن مناسب است، زیرا می‌توانند به راحتی در دامنه تپه‌های سنگی حرکت کنند. 

تولید پشم در این نژاد نیز چندان برجسته نیست. بسیاری از گوسفندان لاکون پشم بسیار کمی دارند و سر، پاها، و گاهی تمام شکم آن‌ها برهنه است. یک لایه از پشم دولایه آن‌ها در تابستان می‌ریزد تا بتوانند خنک بمانند. گوسفند لاکون معمولا سفید رنگ است. سر آن‌ها کشیده و پوزه آن‌ها کمی گرد است. گوش‌های آن‌ها به سمت پایین شیب دارد و در مقایسه با نژاد‌های دیگر کمی شل است. این گوسفندان همچنین دارای خلق و خوی کاملاً جسور و درجه مطیع بودن کمتری نسبت به سایر نژاد‌های گوسفند شیری هستند. 

گوسفند لاکون هنگام شیردهی دارای اکسی توسین است که هنگام تحریک پستانک نسبت به سایر نژاد‌ها بیشتر است. این بدان معنی است که شیر در گوسفند لاکون نسبت به سایر نژاد‌های شیری گوسفند راحت‌تر تخلیه می‌شود. این نژاد همچنین به همین دلیل میانگین زمان کوتاه تری برای رسیدن به حداکثر سرعت جریان شیردهی دارد. زمان رسیدن به اوج جریان نیز در اواخر شیردهی کاهش می‌یابد.

لاکون نسبت به سایر نژاد‌های گوسفند شیری مانند فریزین شرقی ناحیه کوچکتری در مخزن غده پستان خود دارد. این بدان معنی است که بازده گوسفند لاکون به اندازه سایر نژاد‌ها بالا نیست. آن‌ها همچنین دارای بالاترین عمق پستان در بین تمام نژاد‌های گوسفند شیرده هستند که با بهره وری بالاتر آن‌ها مرتبط است.

شیر لاکون معمولاً سالم با محتوای چربی و پروتئین بالا و طعمی غنی توصیف می‌شود. محتوای چربی شیر آن را برای تولید انواع مختلف پنیر مفید می‌کند. کاربرد اصلی گوسفند لاکون برای تولید «پنیر راکوفور» است. شیر آن‌ها تنها شیری است که برای تولید پنیر استفاده می‌شود. روکفور نوعی پنیر آبی است که معمولا از شیر غیر پاستوریزه گوسفند لاکون تهیه می‌شود. پنیر نیمه نرم معمولاً بافتی کرمی و ترد دارد.