ستاره بزرگی که سال ۲۰۰۹ گم شد کجا رفت؟

راز بقا: تلسکوپ فضایی جیمز وب به کشف راز مشاهده عجیب یک ستاره غول‌پیکر در سال ۲۰۰۹ کمک کرده است؛ ستاره‌ای با جرم تقریبا ۲۵ برابر خورشید که به نظر می‌رسید ناپدید شده باشد. ستاره‌شناسان در سال ۲۰۰۹ چیزی را مشاهده کردند که به باور آن‌ها یک ستاره غول‌پیکر حدود ۲۵ برابر جرم خورشید بود. این باعث می‌شد درخشندگی آن به میزان یک میلیون برابر خورشید بیشتر باشد و این طور به نظر می‌رسید که گویا در حال انفجار به یک ابرنواختر است، اما در ادامه به جای اینکه منفجر شود، محو و ناپدید شد.

به گزارش راز بقا؛ با این حال، رصد‌های بعدی با استفاده از تلسکوپ فضایی هابل و اسپیتزر و همچنین تلسکوپ بزرگ دوچشمی (ال‌بی‌تی) نتوانستند ستاره «ان۶۹۴۶-بی‌اچ۱» را که در آن زمان به عنوان یک ابرنواختر ناکام شناخته می‌شد، ردیابی کنند. ستاره‌شناسان به این مظنون بودند که این ستاره‌ــ در فاصله ۲۲ میلیون سال نوری‌ــ ممکن است به جای به راه انداختن یک ابرنواختر، رُمبش کرده و به سیاهچاله تبدیل شده باشد.

معمولا فرض بر این است که ستاره‌ها تنها پس از آنکه ابرنواختر شوند، سیاهچاله تشکیل می‌دهند، اما رصد «ان۶۹۴۶-بی‌اِچ۱» حاکی از آن بود که ستاره‌ها ممکن است نتوانند ابرنواختر شوند با این حال به سیاه‌چاله تبدیل می‌شوند. 

دانشمندان گفتند: «ان۶۹۴۶-بی‌اچ۱ نخستین گزینه قانع‌کننده و معقول برای یک ابرنواختر ناکام است؛ رویدادی عجیب که در جریان آن، یک ستاره عظیم بدون یک ابرنواختر پرنور موردانتظار ناپدید می‌شود، در عین حال که دچار فروپاشی شده است و به یک سیاهچاله رُمبش می‌کند.»

محققان مظنون بودند که این رصد‌ها ممکن است به توضیح اینکه چرا ما ابرنواختر‌های پرجرم‌ترین ستارگان را مشاهده نمی‌کنیم، کمک کند. هرچند مشاهدات جدید با استفاده از ابزار‌های روی تلسکوپ [جیمز]وب‌ــ که در نسخه پیش از چاپ ارسال‌شده به پایگاه آرکایو شرح داده شده است‌ــ از وجود منبع فروسرخ درخشانی حکایت دارد که احتمالا از بقایای پوسته غبار پیرامون ستاره اصلی است.

+ پیشنهاد: جهان با سرعت‌های متفاوتی در حال انبساط است

در حالی که این منبع ممکن است به‌دلیل موادی باشد که از ستاره پرتاب شده‌اند، محققان می‌گویند این رصد ممکن است ناشی از افتادن مواد به درون یک سیاهچاله نیز باشد. تحقیقاتی که هنوز بازبینی نشده‌اند، از وجود یک جرم باقی‌مانده در موقعیت ستاره حکایت ندارد، بلکه سه جرم را گزارش می‌کند که احتمال مدل ابرنواختر ناکام را کمتر می‌کند.

پژوهشگران اکنون گمان می‌کنند که رصد درخشان سال ۲۰۰۹ به احتمال زیاد ناشی از ادغام دو ستاره بوده است. روشنایی که آن‌ها می‌گویند، ممکن است به‌دلیل ادغام دو ستاره باشد که پس از آن ناپدید شدند. محققان می‌گویند که هنوز نمی‌توان مدل ابرنواختر ناکام را به طور کامل رد کرد.

دانشمندان در این مقاله می‌نویسند: «در حال حاضر، درک و شناخت ان۶۹۴۶-بی‌اچ۱ نامشخص است. مشاهدات با انتظارات از یک ادغام ستاره‌ای مطابقت دارند، اما ابهام نظری در فرضیه ابرنواختر ناکام رد کردن آن را دشوار می‌کند.»

با این حال، این یافته‌ها گواه ظرفیت تلسکوپ [جیمز]وب برای تشخیص چند منبع در فاصله میلیون‌ها سال نوری است.