ابزار پیچیده و شگفت‌آوری که نئاندرتال‌ها اختراع کردند و امروز هم استفاده می‌شود!

راز بقا: باستان شناسان قدیمی‌ترین ابزار تخصصی استخوانی را که تا به حال در اروپا پیدا شده است، در مکان‌هایی که نئاندرتال‌ها بیش از ۴۰۰۰۰ سال پیش در آن زندگی می‌کردند، کشف کردند.

به گزارش راز بقا، ابزار‌های باریک و منحنی به نام لیسوآر (lissoir) از دنده‌های آهو شکل گرفته و احتمالاً برای کار با پوست حیوانات استفاده می‌شده تا آن‌ها را نرم‌تر، محکم‌تر و ضد آب کند.

این ابزار‌ها قابل توجه هستند، چراکه به نظر می‌رسد که قدمت‌شان قبل از ورود انسان‌های مدرن به اروپا است و نشان می‌دهد که نئاندرتال‌ها آن‌ها را اختراع کرده‌اند و نه کپی و بازسازی.

ابزار‌های مشابه، که در دسته ابزار‌های لغزنده یا برش‌گر جا می‌گیرد، امروزه هنوز توسط کارگران چرم مورد استفاده قرار می‌گیرند. به این معنی که این ابزار ممکن است تنها نمونه شناخته شده ابزار مدرنی باشد که وجود خود را مدیون خویشاوندان نئاندرتال باستانی ماست.

پژوهشگران انسان‌شناسی گفته‌اند که این تنها باری است که نئاندرتال‌ها از استخوان به گونه‌ای استفاده کرده‌اند که از خواص منحصر به فردش استفاده می‌کند.

به گفته آن‌ها این ابزار‌ها «تخصصی» هستند، زیرا از ویژگی‌های خاص استخوان مانند انعطاف پذیری‌اش بهره می‌برند.

«لیسوآر» را نمی‌توان از مواد سخت و شکننده، مانند سنگ، درست کرد، به این دلیل که به چرم آسیب می‌رساند و خطر شکستن آن در دست، کاربر را تهدید می‌کند. اما این ابزار که از استخوان ساخته شده، هنگامی که روی پوست فشار داده می‌شده است، خم می‌شد.

محققانِ دانشگاه لیدن، اولین قطعه بزرگ لیسوآر را در غاری به نام “Pech-de-l'Azé I” در جنوب غربی فرانسه پیدا کردند. جمجمه یک کودک نئاندرتال، خاکسترِ یک آتش‌دان و سایر بقایای نئاندرتال در همان محل پیدا شد، اما هیچ نشانه‌ای از زندگی انسان در آن وجود ندارد. قدمت این مکان به حدود ۵۱۰۰۰ سال پیش می‌رسد.

چهار نما از کامل‌ترین لیسوآر که در حفاری در غار فرانسه یافت شد

گروه دوم از یافته‌ها زیر صخره‌ای کم عمق در “Abri Peyrony” کشف کردند. قدمت کربن نشان داد که استخوان موجود در این مکان بین ۴۱۰۰۰ تا ۴۸۰۰۰ سال قدمت دارد.

محققان درباره لیسوآر یافت‌شده نوشتند که این ابزار احتمالاً از دنده گوزن قرمز یا گوزن شمالی ساخته شده است. نوک هر ابزار مخروطی، آسیاب و گرد شده بود و یک طرف آن صیقل داده می‌شد تا براق شود. طرف دیگر استخوان تازه و اصلاح نشده بود.

هر ابزار نیز احتمالا چیزی باید ۲۰ تا ۴۰ سانتی متر طول داشته است. زیر میکروسکوپ، نوک بزرگترین ابزار نشانه‌های سایش ناشی از استفاده را نشان می‌داد.

سایر ابزار‌های استخوانی ساخته‌شده توسط نئاندرتال‌ها قبلاً یافت شده بود، اما گمان می‌رود که لیسوآر‌ها اولین ابزاری باشند که برای بهره‌برداری از خواص ویژه استخوان نیاز به یک جهش فناوری داشتند.

این ابزار چطور درست می‌شد؟

نئاندرتال‌ها یک دنده را می‌گرفتند و احتمالاً انتهای آن را می‌کوبیدند یا برش می‌دادند، سپس نوک آن را به شکل قوس صاف در می‌آوردند. بعد نوک آن را به داخل پوست فشار می‌دادند. این فرآیند اعمال فشار محکم بر پوست باعث می‌شود نرمی بیشتر شود؛ انعطاف‌پذیرتر و مقاوم‌تر در برابر آب. آن‌ها هیچ استخوان قدیمی را انتخاب نکردند، دنده‌هایی را انتخاب کردند که در دست خم می‌شد و چرم را چروک نمی‌کند بلکه آن را جلا می‌دهد.

منشاء این ابزار پیشرفته کجاست؟

دانشمندان چندین سناریو را برای توضیح منشأ ابزار‌ها ارائه کردند:

۱/ شواهد فسیلی حاکی از آن است که اولین موج انسان مدرن در حدود ۴۳۰۰۰ سال پیش با ابزار‌های سنگی و استخوانی به اروپا رسید. اما شاید آن‌ها خیلی زودتر به آن‌جا رسیده‌اند و نئاندرتال‌ها مهارت‌های ابزار استخوان را از آن‌ها آموختند.

۲/ احتمال دیگر این است که این فناوری از انسان‌های مدرنی که قبلاً در خاورمیانه بودند به نئاندرتال‌های اروپا سرایت کرده باشد.

۳/ مورد سوم این است که نئاندرتال‌ها ابزار‌ها را اختراع کردند و انسان‌های مدرن اولیه وقتی وارد شدند آن‌ها را پذیرفتند.

سورسی از محققان این ابزار گفته: «نئاندرتال‌ها توانستند این ابزار‌ها را تولید کنند که طراحی بسیار عالی دارند، طوری‌که ما هنوز از آن‌ها استفاده می‌کنیم. چیزی که من را شگفت زده می‌کند داشتن چیزی است که ۵۰۰۰۰ سال تقریباً بدون هیچ تغییری دوام آورده است و به خوبی با این کار سازگار شده است.»

کریس استرینگر محقق و رئیس بخش انسان نیز معتقد است که این ابزار به شواهدی می‌افزاید که نشان‌دهنده توسعه فرهنگی است که توسط نئاندرتال‌ها انجام می‌شد.

به گفته این محقق، به نظر می‌رسد که برای ساخت این ابزار، انسان‌های مدرنی در کنار نئاندرتال‌ها وجود نداشته‌اند که این نوع فناوری را منتقل کنند. اما انسان‌های مدرن در این زمان خود را به خاورمیانه رسانده بودند و با نئاندرتال‌ها در آنجا زاد و ولد کردند، بنابراین شاید تبادل اطلاعات وجود داشته باشد، که سپس به سمت غرب گسترش یافته باشد.

استرینگر اعتراف می‌کند که نئاندرتال‌ها ممکن است خود این ابزار را اختراع کرده باشند، چراکه «آن‌ها مغز‌های بزرگ، جوامع پیچیده و ابزارسازان ماهری داشتند و در شرایط سخت برای دوره‌های طولانی زنده ماندند.»