گل صدتومانی؛ گلی معروف به «پادشاه گل‌ها» که ۱۰۰ سال عمر می‌کند و تنها در مریوان به صورت طبیعی وجود دارد

راز بقا: گل صدتومانی (Peony) یکی از محبوب‌ترین گل‌های زینتی در سراسر جهان است که به‌خاطر شکوفه‌های پرپَر، معطر و خیره‌کننده‌اش شهرت دارد. این گل بومی آسیا، اروپا و آمریکای شمالی است و به‌ویژه در چین و ژاپن جایگاه فرهنگی برجسته‌ای دارد. این بوته گل، اغلب گل‌های معطر و بزرگ دارند و که اواخر بهار و اوایل تابستان شکفته می‌شوند. تنها رویشگاه این گل در ایران مریوان و شاه سلطان برزکوه طالشدولاب است.

به گزارش راز بقا، گل صدتومانی در طول قرن‌ها نمادی از عشق، احترام، ثروت و زیبایی بوده و از باغ‌های سلطنتی راه خود را به حیاط خانه‌ها و دسته‌گل‌های امروزی باز کرده است. 

ریشه‌های تاریخی و اهمیت فرهنگی

به گزارش راز بقا، گل صدتومانی بیش از دو هزار سال است که در چین پرورش می‌یابد. در گذشته‌های دور، نه‌تنها به‌عنوان گیاه زینتی بلکه به‌عنوان گیاهی دارویی نیز شناخته می‌شد. امپراتوران چینی این گل را «پادشاه گل‌ها» می‌نامیدند و آن را در باغ‌های سلطنتی می‌کاشتند. صدتومانی نماد اشرافیت، زیبایی زنانه و ثروت بوده و هنوز هم در شعرها، نقاشی‌ها و اسطوره‌های چینی جایگاه ویژه‌ای دارد. 

در ژاپن، این گل در قرن هشتم میلادی از چین وارد شد و به‌سرعت در معابد بودایی و میان اشراف‌زادگان محبوب گشت. در اروپا، در قرون وسطی به‌عنوان گیاه دارویی و تزئینی استفاده می‌شد. واژه‌ی Peony برگرفته از Paeon در اساطیر یونان است؛ پزشکی که گفته می‌شود با این گیاه زخم خدایان را درمان می‌کرد. 

ویژگی‌های گیاه‌شناسی و نحوه رشد

به گزارش راز بقا، گل صدتومانی به سرده‌ی Paeonia تعلق دارد و حدود ۳۰ تا ۴۰ گونه‌ی شناخته‌شده دارد؛ بیشتر آنها گیاهان علفی چندساله هستند، هرچند گونه‌های درختی و هیبریدی نیز وجود دارند. این گل‌ها در آب‌وهوای معتدل رشد بهتری دارند و عمر طولانی‌شان یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فردشان است. برخی تا ۵۰ سال یا بیشتر بدون نیاز به مراقبت زیاد شکوفا می‌شوند. 

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

«رز سیاه»؛ کمیاب‌ترین و زیباترین گل رز جهان که فقط در یک شهر مرزی ترکیه می‌روید

میدلمیست قرمز؛ کمیاب‌ترین و گران‌ترین گل جهان که تنها دو نمونه از آن وجود دارد و اکسیر جوانی‌ست

رنگ گل‌ها متنوع است: سفید، صورتی، قرمز، زرشکی و زرد. نوع شکوفه نیز متفاوت است: ساده، نیمه‌پر یا کاملاً پرپر. برگ‌ها نیز جذابند و در پاییز رنگی مایل به قرمز یا برنز پیدا می‌کنند. شکوفایی آنها معمولاً در اواخر بهار تا اوایل تابستان است و در خاک‌های زه‌کشی‌شده و نور کامل آفتاب بهترین رشد را دارند. 

نمادگرایی و محبوبیت در دوران معاصر

به گزارش راز بقا، امروزه گل صدتومانی یکی از پرکاربردترین گل‌ها در عروسی‌ها، دسته‌گل‌های لوکس و طراحی فضای سبز است. این گل، نماد عشق، احترام، ثروت و حتی حجب و حیا است. در بسیاری فرهنگ‌ها هدیه دادن آن نشان‌دهنده‌ی آرزوی خوشبختی و تحسین است.

در سراسر جهان جشنواره‌هایی به نام این گل برگزار می‌شود؛ مانند جشنواره گل صدتومانی در لُویانگ چین و ایالت ایندیانا در آمریکا. همچنین، گل ملی ایالت ایندیانا نیز هست و در طراحی‌های هنری و دکوراتیو جایگاه ویژه‌ای دارد. 

عجیب‌ترین ویژگی‌های گل صدتومانی

به گزارش راز بقا، با وجود ظاهر لطیف و دلربایش، گل صدتومانی ویژگی‌های عجیب و خاصی دارد. یکی از جالب‌ترین نکات، وابستگی گل‌های آن به مورچه‌ها است. غنچه‌های این گل شیره‌ی شیرینی ترشح می‌کنند که مورچه‌ها را جذب می‌کند. مورچه‌ها نیز در مقابل از غنچه‌ها در برابر آفات محافظت می‌کنند. اگرچه این گل بدون مورچه‌ها هم شکوفا می‌شود، ولی این رابطه همزیستی توجه گیاه‌شناسان را جلب کرده است.

یکی دیگر از ویژگی‌های عجیب، طول عمر بسیار بالای آنهاست. برخی گونه‌ها حتی بیش از ۱۰۰ سال در زمین باقی مانده و هر سال شکوفه می‌دهند، حتی در شرایط سخت اقلیمی. 

در افسانه‌های کهن، گفته می‌شد که گل صدتومانی اشک‌های الهه ماه را در خود دارد و اگر کسی ریشه‌ی آن را بی‌دلیل بکند، بدشانسی خواهد آورد. در طب سنتی نیز از ریشه‌ی آن برای درمان بیماری‌هایی مثل صرع یا کابوس استفاده می‌شده است.

برخی از انواع آن هنگام شکفتن، حالتی منفجرشونده دارند و با سرعتی عجیب باز می‌شوند؛ صحنه‌ای زیبا و در عین حال غیرمنتظره. افزون بر این، این گل دارای ترکیب شیمیایی خاصی به نام پائونول است که مصرف زیاد آن می‌تواند سمی باشد، هرچند به‌عنوان گیاه دارویی هم شناخته می‌شود.