گوسفند خیوس؛ گوسفند یونانی با ظاهری متفاوت که سلطان «پنیر فتا» است

راز بقا: یونان یکی از کشور‌های اروپایی از تاریخ دور و درازی در پرورش انواع مختلف دام‌ها به خصوص گوسفند داشته است و بسیاری از مردم این کشور هنوز هم به سنت‌های گذشته پرورش دام نیز مشغولند. یکی از گوسفندانی که در این کشور و سایر نقاتط جهان شهرت ویژه‌ای دارد گوسفند «خیوس» است که یک نژاد گوسفند شیری است. 

تاریخچه گوسفند خیوس

به گزارش راز بقا، گوسفند «خیوس» (Chios Sheep) یک نژاد ارزشمند بومی جزیره «خیوس» در دریای اژه است که جزو یونان به حساب می‌آید. این نژاد باستانی تاریخ طولانی از سازگاری با شرایط آب و هوای مدیترانه‌ای دارد و به شدت در سنت‌های کشاورزی و دامداری این جزیره ریشه دوانده است. 

گوسفند خیوس یکی از مهم‌ترین نژاد‌های شیری در یونان به شمار می‌رود و برای قرن‌ها جزء ارکان کشاورزی محلی بوده است. این گوسفند برای تولید شیر پرورش داده می‌شود، به ویژه برای تهیه پنیر‌های با کیفیت بالایی مانند «فتا» که جزو غذا‌های اصلی یونانی به شمار می‌آید. 

گوسفند خیوس برای اولین بار در متون باستانی ذکر شده که اهمیت آن را در جامعه باستانی یونان یا همان دولت‌شهر‌ها نشان می‌دهد. گفته می‌شود که این نژاد توسط یونانیان باستان به جزیره خیوس وارد شده و تحت انتخاب طبیعی برای سازگاری با شرایط سخت مدیترانه‌ای، از جمله تابستان‌های خشک و گرم و زمستان‌های ملایم، تکامل یافته است. به گزارش راز بقا گوسفندان خیوس به طور سنتی توسط چوپانان محلی در گله‌های کوچک و خانوادگی پرورش می‌یافتند و شیر آن‌ها برای تولید پنیر و دیگر محصولات لبنی ضروری بود. به نوعی می‌توان گفت که این گوسفندان منبع اصلی غذایی خانوار‌های روستایی یونانی بوده‌اند. 

این نژاد به دلیل تولید شیر عالی و کیفیت بالای آن، به ویژه محتوای چربی و پروتئین غنی در جهان شهرت پیدا کرد. شیر این نژاد به عنوان یکی از بهترین شیر‌ها در منطقه مدیترانه شناخته شده و تولیدکنندگان لبنی، به ویژه کسانی که پنیر‌های سنتی تولید می‌کنند، به شدت از شیر این گوسفند استقبال می‌کنند. 

اگرچه ریشه این نژاد شیری هنوز کاملا مشخص نشده، اما بر اساس نشانه‌های به دست آمده گفته می‌شود ترکیبی از گوسفندان بومی یونان و برخی تأثیرات از دیگر نژاد‌های مدیترانه‌ای است. ترکیب گوسفندان بومی یونان و سایر گوسفند‌های مدیترانه‌ای باعث خلق نژاد «خیوس» شده است. 

خصوصیات گوسفند خیوس

«گوسفند خیوس» حیوانی با اندازه متوسط است که ظاهری کاملا متمایز دارد. این گوسفندان معمولاً «سفید رنگ» هستند با چند لکه سیاه یا تیره روی صورت یا پاها. این نژاد به خاطر «پشم بلند و نرم» خود شناخته می‌شود، اما باید گفت پشم آن به اندازه برخی نژاد‌های دیگر به لحاظ کیفی ارزشمند نیست. 

گوسفندان خیوس دارای «چشمان بزرگ و صورت کوتاه و مستقیم هستند. قوچ‌های این نژاد دارای شاخ‌هایی کمی خمیده می‌باشد.

یکی از ویژگی‌های کلیدی نژاد خیوس تولید بالای شیر است. گوسفندان خیوس می‌توانند به طور متوسط بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ لیتر شیر در هر دوره شیردهی تولید کنند که می‌تواند تا ۱۵۰ روز ادامه یابد. شیر این گوسفندان غنی از چربی و پروتئین است و برای تهیه پنیر بسیار مناسب است.

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

گوسفند زندی؛ گوسفند ایرانی جان سختی که یکی از بهترین گوسفند‌ها برای نگهداری است

گوسفند باند؛ گوسفند پشمی که ۱۵۰ کیلو وزن دارد و سالی ۷ کیلو پشم می‌دهد

محتوای چربی شیر گوسفند خیوس معمولاً بین ۶ تا ۸ درصد است و میزان پروتئین‌اش نیز بالاست. همین ویژگی باعث شده که پنیر‌های باکیفیتی مانند «فتا» و «مانوری» از این شیر تولید شو و به تولید انبوه نیز برسد. 

یکی دیگر از ویژگی‌های گوسفندان خیوس سخت جان بودن آنهاست و قادرند در شرایط آب و هوای داغ و خشک مدیترانه‌ای به خوبی رشد کنند و دوام بیاورند. 

آن‌ها به خوبی به چرا در مناطق تپه‌ای و کم‌عیار و کم آب و علف سازگار شده و حتی در محیط‌های چالش‌برانگیز نیز می‌توانند سلامتی خود را تا حد زیادی حفظ کنند. این نژاد به عنوان یک نژاد بارور شناخته می‌شود و اغلب گوسفندان ماده دوقلوزایی دارند و دوره زایمان آن‌ها نیز نسبتا کوتاه است که به حفظ تولید پیوسته شیر و به تبع آن پنیر کمک می‌کند.