












راز بقا: کرمها همیشه موجوداتی بیآزار به نظر میرسند، اما در دل جنگلهای مرطوب جزیره اوآهو در هاوایی، گونهای ناشناخته و حیرتانگیز زندگی میکند که تصویر ذهنی ما از کرمها را زیر و رو میکند. «کرم استخوانجمعکن» (Bone Collector Caterpillar) نهتنها گوشتخوار است، بلکه برای پنهان ماندن از شکارچیان، بقایای قربانیان خود را به پیلهاش میچسباند!
به گزارش راز بقا، گچپاین کرم تنها در ناحیهای کوچک به وسعت ۱۵ کیلومتر مربع در رشتهکوه «وایانای» جزیره اوآهو یافت میشود. برخلاف بیشتر کرمها، این گونه زندگیاش را در تارهای عنکبوتی میگذراند در شکاف درختان، کندههای پوسیده و حفرههای سنگی. منبع اصلی غذای او، حشرات مرده یا در حال مرگی هستند که در تار عنکبوت گیر افتادهاند، از جمله مگسها، مورچهها، سوسکهای پوستخوار و بینیبلند.
آنچه این کرم را منحصربهفرد میکند، توانایی شگفتانگیز او در فریب دادن عنکبوت میزبان است. به گزارش راز بقا پس از تغذیه، کرم با تکههایی از بدن قربانیانش ثل بالها، سرها و پاها پیلهاش را تزئین میکند. این استتار باعث میشود عنکبوت فکر کند چیزی که روی تارش حرکت میکند، بخشی از غذایی فاسد است، نه یک مزاحم زنده. تا به امروز هیچ نمونهای از این کرم توسط عنکبوت شکار یا در تار پیچیده نشده که نشاندهنده موفقیت کامل این ترفند است.
کرم استخوانجمعکن متعلق به سرده Hyposmocoma است؛ گروهی از بیدهای بومی هاوایی که به ساخت پیلههای ابریشمی معروفاند. اغلب گونههای این خانواده، پیلههایشان را با ذرات گیاهی یا خزهها استتار میکنند، اما هیچکدام مانند این کرم، از اجزای بدن حشرات مرده برای استتار استفاده نمیکنند. محققان باور دارند این رفتار نوعی تکامل دفاعی خاص و بسیار نادر است.
طبق پژوهشها، این گونه دستکم شش میلیون سال پیش تکامل یافته؛ یعنی حتی پیش از شکلگیری جزیره اوآهو. این موضوع نشان میدهد اجداد این کرم احتمالاً از جزایر قدیمیتر هاوایی که اکنون زیر دریا رفتهاند، به اوآهو مهاجرت کردهاند. به گزارش راز بقا چنین قدمت طولانی نشان از سازگاری فوقالعاده این گونه با شرایط محیطی دارد.
کرمهای گوشتخوار در بین پروانهها و بیدها بسیار نادرند و تنها ۰/۱۳٪ از گونهها را شامل میشوند. اما کرم استخوانجمعکن از همه نادرتر است—در بیش از بیست سال تحقیق میدانی، فقط ۶۲ نمونه از آن مشاهده شدهاند. علاوه بر این، این کرمها رفتارهای تهاجمی دارند و تنها یک کرم در هر تار زندگی میکند، زیرا در صورت برخورد با همنوع خود، او را میکشد و میخورد.
خوشبختانه این کرمها تنها ۵ میلیمتر طول دارند. با این حال، دکتر دنیل روبیناف، حشرهشناس دانشگاه هاوایی، با لحنی طنز، اما هشدارآمیز میگوید: «اگر ما هماندازهشان بودیم، شک ندارم ما را هم میخوردند!»
کرم استخوانجمعکن نمونهای کمنظیر از هوش طبیعی، تطابق با محیط و بقای غریزی در دنیای حشرات است. به گزارش راز بقا گرچه این موجود ترسناک به نظر میرسد، اما بهخوبی نشان میدهد که طبیعت چقدر میتواند خلاق، بیرحم و در عین حال شگفتانگیز باشد.