گورستان شهر یئری اردبیل؛ مخوف‌ترین گورستان ایران با ۹۰۰۰ سال قدمت که مجسمه‌هایی انسان‌نما و بدون دهان دارد
قبرستان اسرارآمیز شهر یئری در مشگین‌شهر اردبیل، با قدمتی بیش از ۹۰۰۰ سال، یکی از مرموزترین محوطه‌های باستانی ایران است. وجود بیش از ۳۰۰ سنگ‌افراشته انسان‌نما بدون دهان و گور‌های جنینی‌شکل، این مکان را به محلی رازآلود برای آیینهای تدفین و پرستش نیاکان تبدیل کرده است.
راز بقا: در شمال غرب ایران، در منطقه‌ای کوهستانی و خنک در نزدیکی مشگین‌شهر استان اردبیل، یکی از اسرارآمیزترین محوطه‌های باستانی کشور قرار دارد: قبرستان شهر یئری. این قبرستان در شمال غربی روستای پیرازمیان و در ۳۱ کیلومتری شرق مشگین شهر قرار دارد. جایی در کنار رود قره سو که وسعت آن به ۴۰۰ هکتار می‌رسد و از سه قسمت دژ نظامی، معبد و قوشا تپه تشکیل می‌شود. قدمت قلعه و معبد به ۱۴۵۰ پیش از میلاد و قوشا تپه به هزاره‌ی هفتم پیش از میلاد می‌رسد.
به گزارش راز بقا، این گورستان که به عقیده برخی باستان‌شناسان قدمت آن به بیش از ۹ هزار سال پیش بازمی‌گردد و معتقدند که سنگ تراشه‌هایی که از اشکال انسان در اینجا قرار دارند، مربوط به ۷ هزار سال قبل از میلاد مسیح هستند، نه تنها از لحاظ تاریخی اهمیت فراوانی دارد، بلکه از نظر نمادشناسی و مردم‌شناسی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. شهر یئری با بیش از ۳۰۰ سنگ‌افراشته مرموز، گور‌های انسان‌نما و نشانه‌هایی از تمدن‌های پیشاتاریخی، به نمادی از راز‌های ناشناخته تاریخ ایران تبدیل شده است.
مجسمه‌هایی با چهره انسانی و دهانِ غایب
به گزارش راز بقا، برجسته‌ترین و عجیب‌ترین بخش این محوطه، مجموعه‌ای از سنگ‌افراشته‌هاست که در حدود ۳۰۰ عدد تخمین زده می‌شوند. این سنگ‌ها اغلب به شکل انسان‌هایی با چشمان درشت و گرد، بینی مشخص و بدن‌های ساده‌سازی‌شده تراش خورده‌اند، اما نکته حیرت‌انگیز این است که هیچ‌کدام از این پیکره‌ها دهان ندارند.
نبود دهان، توجه بسیاری از پژوهشگران باستان‌شناسی و اسطوره‌پژوهان را به خود جلب کرده است. برخی این ویژگی را نشانه‌ای از سکوت اجباری یا آیینی خاص می‌دانند که ممکن است به باور‌های روحی، اجتماعی یا مذهبی ساکنان آن دوران مرتبط باشد.
ارتفاع این سنگ‌افراشته‌ها بین ۷۰ تا ۲۵۰ سانتی‌متر است و اغلب آنها به صورت ایستاده در زمین قرار داده شده‌اند. کارشناسان معتقدند که این سنگ‌ها به گونه‌ای چیده شده‌اند که هم جنبه‌ی نمادین دارند و هم ممکن است کاربرد آیینی یا تدفینی داشته‌اند. احتمالاً این سنگ‌ها بخشی از یک آیین خاکسپاری پیچیده‌تر یا حتی مراسم عبادی مرتبط با خدایان یا ارواح نیاکان بوده‌اند.
گور‌های باستانی و نظام تدفین رمزآلود
به گزارش راز بقا، در محوطه شهر یئری، ده‌ها گور باستانی کشف شده که ساختار آنها با گور‌های معمول دوران تاریخی ایران تفاوت دارد. این گورها اغلب شامل سنگ‌چین‌های منظم هستند و اجساد به صورت جنینی در آنها دفن شده‌اند.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
کشف جسد سربازان ساسانی در مازندران؛ راز پنهان جنگاوران کوهستان هزارجریب فاش شد
کشف بی‌سابقه در کرمانشاه؛ مهمانی بزرگی که ۱۱۰۰۰ سال پیش با حضور گراز‌های وحشی برگزار شد
این نوع تدفین، نشانه‌ای از باور به زندگی پس از مرگ و نوعی بازگشت به زهدان مادر طبیعت تلقی می‌شود. در برخی از این گورها، اشیای تدفینی، چون ابزار سنگی، سفال‌های ابتدایی و زیورآلات نیز کشف شده که حاکی از تمدنی نسبتاً پیشرفته در آن دوره است.
وجود این نوع گورها و همراهی آنها با سنگ‌افراشته‌ها نشان‌دهنده‌ی نظام باور‌های پیچیده‌ای در میان مردمان این منطقه بوده است. برخی فرضیه‌ها حاکی از آن است که این مکان نه فقط گورستان، بلکه نوعی معبد یا مکان آیینی با کارکرد‌های چندگانه نیز بوده است.
سکوتی هزارساله در دل طبیعت اردبیل
به گزارش راز بقا، محوطه شهر یئری در منطقه‌ای کوهپایه‌ای در جنوب غربی مشگین‌شهر و در نزدیکی رود قره‌سو واقع شده است. این منطقه امروزه با چشم‌انداز طبیعی فوق‌العاده و آب‌وهوای مطبوع، یکی از مقاصد گردشگری تاریخی استان اردبیل محسوب می‌شود.
با این حال، به‌رغم اهمیت بالای تاریخی و فرهنگی این مکان، پژوهش‌های میدانی نسبتاً محدودی در مورد آن صورت گرفته و هنوز بسیاری از راز‌های شهر یئری در سایه ابهام باقی مانده‌اند.
در دهه‌های اخیر، تیم‌هایی از باستان‌شناسان ایرانی و خارجی مطالعاتی در این منطقه انجام داده‌اند، اما به دلیل فقدان کتیبه و نوشته، تاریخ‌گذاری دقیق و تحلیل معانی نماد‌ها با دشواری همراه بوده است. به نظر می‌رسد شهر یئری متعلق به اواخر دوره نوسنگی تا اوایل عصر مفرغ باشد، اما اطلاعات دقیق‌تر نیازمند حفاری‌های علمی و مطالعات تطبیقی گسترده‌تری است.
به گزارش راز بقا، قبرستان باستانی شهر یئری نه تنها بازتابی از تمدن‌های پیشاتاریخی در فلات ایران است، بلکه آیینهای از ذهن و فرهنگ مردمانی است که هزاران سال پیش در دل کوهستان‌های اردبیل زیسته‌اند. سکوت سنگ‌های بی‌دهان و گور‌های جنینی‌شکل، ما را به تفکر در باب مرگ، زندگی، آیین و راز‌های از یاد رفته‌ی انسان باستانی دعوت می‌کند. این محوطه همچنان یکی از مرموزترین و ناشناخته‌ترین گنجینه‌های باستان‌شناسی ایران به‌شمار می‌آید.
لینک کپی شد
خواندنی‌ها
اسرار استخوانهای انسان؛ کشف ۱۱ اسکلت هخامنشی در کانالهای زیر تخت جمشید که اسرار یک پرونده مرموز را باز کرد
شمشیر طلای هخامنشی: شمشیر باستانی و کاملا طلای ایرانی که در همدان کشف شد و نماد عظمت هخاممنشیان است
اسب سیاه؛ موجودی مرگبار در افسانههای مناطق غرب ایران که نشانه بدشانسی و مرگ است
اعدام با خاکستر؛ هخامنشیان، مجرمان و دشمنان را چگونه شکنجه و اعدام میکردند؟
ارسال نظر
