کشف یک راز تاریخی؛ کدام حیوانات در کشتی نوح بودند؟

راز بقا: با توجه به سکوت کتاب مقدس در مورد گونه‌های حیوانی موجود در کشتی، این یک سوال پیچیده خواهد بود. فقط دو حیوان در داستان کشتی نوح ذکر شده اند؛ یک کبوتر و یک زاغ که نوح آن‌ها را فرستاد تا دریابد که آیا سیل فروکش کرده و زمین قابل سکونت است یا نه؟!

به گزارش راز بقا، اما این موضوع باعث نشد که هنرمندان و دانشمندان و ادیان مختلف حدس‌های زیادی در مورد حیواناتی که وارد کشتی شده‌اند بزنند. نظریه‌های آن‌ها در نهایت بیشتر از خود کشتی، در مورد دورانی که در آن زندگی می‌کردند و پیشرفت مداوم اکتشافات علمی در همان زمان به کار می‌آید. 

برداشت‌های قرون وسطایی از کشتی نوح

حدس و گمان در مورد حیوانات کشتی تقریباً به قدمت خود کتاب مقدس است و اولین و قدیمی‌ترین تصویر باقی مانده از این روایت کتاب مقدس بر روی یک سکه مربوط به دوران قرن سوم پس از میلاد نقش بسته شده و کشتی نوح را به تصویر می‌کشد. این سکه برنزی که در ترکیه کنونی ساخته شده، کشتی و دو پرنده را نشان می‌دهد که احتمالا اشاره به همان کبوتری است که نوح فرستاد تا بفهمد آیا زمین خشک شده است یا خیر. 

«الیزابت موریسون»، متصدی ارشد نسخه‌های خطی موزه «جی پل گتی» لس‌آنجلس و متصدی نمایشگاه‌های مختلف درباره تصاویر حیوانات قرون وسطی، می‌گوید: «ما طبیعتاً در باب روایت کشتی نوح به سمت داستان‌های حیوانات کشیده می‌شویم». 

ذهن‌های قرون وسطایی به‌ویژه مجذوب دنیای طبیعی بودند و در پی آن بودند که به هر جنبه‌ای از داستان نوح اهمیت مذهبی بدهند، از نمادگرایی کشتی کلیسا مانند گرفته تا تمایز فرضی نوح بین حیوانات پاک و ناپاک در کشتی‌اش. هنرمندان و دانشمندان قرون وسطی اغلب فهرست‌هایی از این حیوانات - و داستان‌های رنگارنگی که با روایت نوح مرتبط است - در کتاب‌هایی با پیام‌های اخلاقی و تصاویر فراوان جمع‌آوری می‌کردند.

موریسون می‌گوید: «داستان کشتی نوح چنین توصیفی دارد یک مزیت دیگر دارد. «مانند پایان جهان است - به جز اینکه باید حیوانات را نجات دهید». 

در نتیجه، متون نورانی و نقاشی‌های قرون وسطایی با تصاویری تخیلی از زندگی حیوانات دریا و خشکی که گمان می‌رود از طریق کشتی کتاب مقدس نجات یافته‌اند، موج می‌زنند. 

گاو و زرافه و ... تک شاخ؟

اما هنرمندان قرون وسطایی به طور خاص کدام حیوانات را به تصویر می‌کشیدند؟ هنرمندان اروپایی با دانش کمی از گستردگی حیات وحش جهانی، حیواناتی را به تصویر کشیدند که از زندگی روزمره آشنا بودند. به عنوان مثال، در شش کتاب اول نسخه انگلیسی قدیمی انجیل، که یک نسخه خطی آنگلوساکسون قرن یازدهم است، گاوها، بزها، و خوک‌ها - حیوانات اهلی رایج اروپایی - را نشان می‌دهد که کشتی را به صورت جفت ترک می‌کنند. 

با این حال، حیوانات عجیب و غریب بیشتری که در نسخه‌های خطی دیگر به تصویر کشیده شده، نشان‌دهنده تماس فزاینده اروپای قرون وسطی با سایر نقاط جهان، ابتدا از طریق تجارت و سپس از طریق اکتشافات بین‌المللی است. حکاکی‌های قرن پانزدهمی کلیسای جامع نوریچ انگلستان، نوح را نه تنها در کنار گاو و پرندگان، بلکه یک میمون را به تصویر می‌کشیدند - حیوانی که اگرچه بومی مناطق شمالی نبود، اما به‌خاطر پرورشگاه‌ها و سرگرمی‌های درباری آن زمان حیوانی آشنا بود. زرافه ها، طاووس‌ها و شیر‌ها نیز در تصاویر کشتی آن دوران به تصویر کشیده شده اند. 

موریسون می‌گوید: «مردم در قرون وسطی به ویکی پدیا یا هواپیما‌های جت یا حتی معنای سفر دسترسی نداشتند. آن‌ها واقعاً به اطلاعات دسترسی نداشتند». 

او می‌گوید با توجه به این وسعت دانش کم، مردم آن دوره می‌توانستند داستان‌های حیوانات ناشناخته را بر اساس تصورات خود تفسیر کنند. در نتیجه، جانورانی مانند اسب تکشاخ، گریفون، و موجودات اژدهامانند اغلب در کتاب‌های علوم طبیعه آن زمان و متون مقدس که کشتی را به تصویر می‌کشند در کنار حیوانات واقعی دیده می‌شوند. 

علم در حال ظهور نظریه‌های کشتی نوح را شکل می‌دهد

مردم قرون وسطی احتمالا تصور می‌کردند که موجوداتی مانند تک شاخ و اژد‌ها وجود دارند و آن‌ها را پذیرش کردند. اما داستان کشتی نوح تا حد زیادی به صورت نمادین تفسیر شد تا اینکه پس از جنبش اصلاح اوایل قرن شانزدهم، محققان شروع به درگیر شدن با آن به عنوان یک رویداد واقعی تاریخی کردند. 

این موضوع چالش‌های واقعی را برای روشنفکرانی به وجود آورد که وظیفه داشتند جزئیات داستان را با مفاهیم علمی نوظهور و تنوع شگفت‌انگیز حیواناتی که در فرآیند دریانوردی و اکتشافات اروپایی کشف شدند، ترکیب کنند. این امر منجر به چیزی شد که «روث هیل»، مورخ علمی، «اصلی‌ترین و مناقشه برانگیزترین منشأ بحث گونه‌ها قبل از چارلز داروین» و موجی از تئوری‌های رقیب در مورد حیوانات کشتی نوح می‌نامد. 

به عنوان مثال، «ژان بورل»، ریاضیدان فرانسوی که با نام «یوهانس بوتئو» نیز شناخته می‌شود، ادعا کرد که تنها ۹۳ نوع پستاندار در کشتی بوده و بقیه، به گفته او، خود به خود از گل و لای بیرون آمده و بنابراین نیازی به نجات نداشتند. «بنیتو پریرا» یسوعی اسپانیایی به طور مشابه این نظریه را مطرح کرد که بسیاری از حشرات مانند مگس‌ها نیازی به اسکله در کشتی ندارند، زیرا این حشرات از اجسادی که از آن‌ها تغذیه می‌کردند به وجود آمده‌اند. کاوشگر بریتانیایی «سر والتر رالی» این فرضیه را مطرح کرد که گونه‌های ترکیبی مانند قاطر‌ها در کشتی نبودند، زیرا در آن زمان وجود نداشتند.

جنون ترکیبی - و تولد مفهوم «گونه»

در قرن هفدهم، تطبیق اکتشافات علمی جدید با داستان‌های کتاب مقدس مانند داستان نوح دشوارتر می‌شد. یکی از این محققین، دانشمند یسوعی آلمانی «آتاناسیوس کِرشر»، تلاش کرد دقیقاً این کار را در کتابش «کشتی نوح» انجام دهد. این کتاب که در سال ۱۶۷۵ منتشر شد تمام جنبه‌های انتخاب، مراقبت و قرار دادن همه آن حیوانات در کشتی را بررسی کرد.

ایده‌های «کرشر» درباره زندگی در کشتی به‌ویژه خاطره‌انگیز بودند - به‌ویژه به این دلیل که او ایده «هیبریدسازی» را که دانشمندانی مانند رالی و دیگر ذهن‌های علمی را سرگرم می‌کرد تا حدی پوچ و بی‌معنی توسعه داد. او استدلال می‌کرد که بسیاری از گونه‌های خشکی در واقع هیبرید هستند و می‌توان با خیال راحت از کشتی نوح کنار گذاشت: این گونه‌ها شامل زرافه‌ها، هیبرید شتر - پلنگ و آرمادیلو به عنوان محصول جفت‌گیری لاک‌پشت - خارپشت بودند (هیچکدام از این نظریه‌ها درست نبود). 

به دلیل امکاناتی که این به اصطلاح «هیبریدها» ارائه می‌کنند، کرشر تصور می‌کرد که نوح فقط به ۱۳۰ نوع پستاندار چهارپا، ۳۰ گونه مار و ۱۵۰ گونه پرنده برای سکونت مجدد در زمین پس از سیل نیاز داشت. وی این ایده را تا جایی که می‌توانست پیش برد تا حدی که به مرز فروپاشی رسید.

اما در واقع، ایده‌هایی که توسط کرشر، بوتئو و دیگران به وجود آمد، در واقع به شکل‌گیری «مفهوم» گونه‌های زیستی در آغاز قرن شانزدهم ختم شد. این مفاهیم قبل از این آزمایش‌های ذهنی با کشتی نوح و حیواناتش ناشناخته بود. کشتی نوح دانشمندانی مانند بوتئو و کرشر را وادار کرد تا حیوانات را طبقه‌بندی و رتبه‌بندی کنند. 

مفهوم گونه دقیقاً همان موقع پدیدار شد. همانطور که «هیل» اشاره می‌کند، این ایده که همه حیوانات می‌توانستند مسافران کشتی باشند به سرعت تبدیل به یک نظریه «کاملا غیر قابل قبول» شد. پس از قرن‌ها تفکر گاه خیالی و گاه تحلیلی به حیوانات کتاب مقدس، دانشمندان و هنرمندان به کار خود ادامه دادند و ناخواسته پله‌های اساسی در درک ما از جهان طبیعی را پشت سر گذاشتند.