گوسفند «راکا»؛ گوسفندی مجارستانی که عجیب‌ترین شاخ جهان را دارد

راز بقا: گوسفند «راکا» یا «گوسفند راکای هورتوباگی» نژادی از گوسفند است که به دلیل شاخ‌های مارپیچی شکل غیر معمول خود شناخته شده است. این گوسفند همچنین نام‌های دیگری نیز دارد مثلا «زاکل» مجارستانی و در زبان رومانیایی به این گوسفند «راتکا» می‌گویند. این زائده‌های منحصربه‌فرد بر خلاف سایر شاخ‌های گوسفند اهلی هستند و ممکن است تا ۶۰ سانتیمتر طول داشته باشند. کوچکترین طول استاندارد برای قوچ‌ها ۵۱ سانتی متر و برای میش‌ها ۳۰ تا ۳۸ سانتی متر است.

+ درباره گوسفند بیشتر بخوانید

به گزارش راز بقا، این نژاد قرن‌ها توسط مجار‌ها نگهداری می‌شد و زمانی رایج‌ترین گونه در مجارستان بود. بزرگترین تعداد این گوسفند در استپ‌های «هورتوباگی» Hortobágy مجارستان و به میزان کمتر در Caras Severin، رومانی یافت می‌شود. به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد این گوسفند، تعداد فزاینده‌ای از این نژاد به بریتانیا، ایالات متحده و فرانسه صادر شده و این در حالیست که علاقه به پرورش خانگی آن محدود است. این یک نژاد مقاوم و چند منظوره است که برای شیردوشی، پشم و گوشت پرورش پیدا می‌کند. پشم آن‌ها دراز و درشت است و در دو نوع کلی ظاهر می‌شود. نوع اول: پشم کرم با صورت و پا‌های قهوه‌ای روشن و نوع دوم: واریاسیون سیاه. وزن میش‌های بالغ به طور متوسط ۴۰ کیلوگرم و قوچ‌ها ۶۰ کیلوگرم است. 

ظاهر منحصر به فرد و خلق و خوی آرام این نژاد آن را به حیوانی مطلوب برای علاقمندان به پرورش گوسفند تبدیل کرده است.

مشخصات ظاهری و رفتاری گوسفند راکا

هر دو جنس این نژاد دارای شاخ‌های مارپیچی بلندی است که تقریباً مستقیماً از بالای سر به سمت بالا بیرون زده است. الگوی شاخ‌های این گوسفند که شکل و شمایلی خاص به آن می‌دهد احتمالا مهمترین ویژگی این گوسفند است که آن را به گوسفندی خاص و متفاوت تبدیل کرده است. 

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

گوسفند «عواسی»؛ گوسفند مشهور عراقی که بزرگترین گوسفند «شیرده» خاورمیانه است

گوسفند دشت مغان؛ گوسفند اردبیلی که جهانی شده است!

گوسفند «دم‌دراز»؛ گوسفندی عجیبی که چند سال پیش ایران را به هم ریخت!

گوسفند کُردی؛ گوسفند «تک‌شاخ» ایرانی که بهترین نوع گوشت را دارد!

گوسفند سنجابی؛ گوسفندی که فقط در کرمانشاه پیدا می‌شود و قطری‌ها عاشق گوشت آن هستند!

دو الگوی رنگی اصلی برای» راکا» وجود دارد. متداول‌ترین رنگ پشم قهوه‌ای است که سر و پا‌ها را می‌پوشاند با الیافی که رنگ آن از قهوه‌ای تیره تا قهوه‌ای روشن و سفید متغیر است. برخی از این گوسفندان همچنین می‌توانند سیاه یک دست باشند. پشم گوسفند سیاه رنگ با قرار گرفتن در معرض نور خورشید به رنگ سیاه مایل به قرمز تبدیل می‌شود و با افزایش سن، الیاف خاکستری می‌شوند. 

قطر الیاف در این نژاد متفاوت است و به طور کلی بین ۱۲ تا ۴۰ میکرومتر با بازدهی ۳۸ تا ۶۵ درصد است. طول الیاف تقریباً ۳۰ سانتی متر است. وزن پشم گوسفند باید حداقل ۳ کیلوگرم برای یک قوچ باشد. نرمی و چین خوردگی پشم باعث می‌شود که ریسنده‌های دستی علاقه خاصی به آن داشته باشند. 

حداقل وزن قابل قبول بدن بالغ برای میش ۴۰ کیلوگرم و برای قوچ ۶۰ کیلوگرم است. قد قوچ‌ها به طور متوسط ۷۲ سانتی متر است. گوسفند‌های راکا به طور سنتی هم برای شیر و هم برای گوشت نگهداری می‌شدند. پشم گوسفند نیز از نوع درشت است. 

به گزارش راز بقا؛ «گوسفند‌های راکا» عموماً حیواناتی آرام و مطیع هستند، اما می‌توانند مراقب غریبه‌ها باشند. آن‌ها حیوانات اجتماعی هستند که ترجیح می‌دهند در گله زندگی کنند و غریزه جمعی قوی دارند. آن‌ها تمایل دارند از یک رهبر مسلط در گله پیروی کنند. این گوسفند‌ها حیوانات باهوشی هستند و به راحتی می‌توانند روال‌های جدید را یاد بگیرند و به تکنیک‌های آموزشی تقویتی مثبت به خوبی پاسخ دهند.

شرایط پرورش راکا

گوسفند راکا حیوانی سرسخت است که برای زندگی در محیط‌های خشن بسیار مناسب است. این گوسفند می‌تواند در شرایط سرد و برفی رشد کند و نسبت به بسیاری از بیماری‌های رایج گوسفند مقاوم است. این نژاد همچنین قادر به چرای گیاهان سخت و فیبری هست که سایر نژاد‌های گوسفند ممکن است در برابر آن‌ها مقاومت کنند. 

گوسفند راکا معمولاً هم برای گوشت و هم برای پشم پرورش داده می‌شود. گوشت گوسفند راکا مرغوب و با طعم ملایم و چربی کم است و به همین دلیل طرفدار دارد. پشم نیز به دلیل ظاهر منحصر به فرد و بافت نرم آن بسیار ارزشمند است.

وضعیت حفاظتی راکا

گوسفند راکا با وجود ویژگی‌های منحصر به فرد خود، در حال حاضر توسط سازمان‌های حفاظتی مانند «انجمن حفاظت از نژاد‌های دام آمریکا» به عنوان یک نژاد «نادر» طبقه‌بندی می‌شود. این امر به دلیل کاهش تعداد گوسفندان راکا در مجارستان طی سال‌های اخیر است.

تلاش برای حفظ این نژاد و افزایش تعداد آن‌ها البته در حال انجام است. برخی از کشاورزان برای ترویج استفاده از پشم راکا در محصولات تجاری تلاش می‌کنند که این موضوع به ایجاد تقاضا برای پشم و افزایش آگاهی در مورد این نژاد کمک کرده است. علاوه بر این، سازمان‌هایی مانند «انجمن گوسفندان راکای مجارستان» برای حفاظت از گوسفند راکا و ترویج برنامه‌های پرورشی تشکیل شده است.

گوسفند راکا یک گوسفند چند مظوره است که هم برای گوشت و هم برای شیر و حتی برای پشم نیز پرورش می‌یابد. هر قوچ راکا سالانه ۳ کیلوگرم پشم تولید می‌کند که این امر برای یک گوسفند گوشتی بی‌نظیر است. از طرف دیگر یکی دیگر از ویژگی‌های گوسفند راکا استفاده از ان برای اصلاح نژادی سایر گوسفندان است چرا که این گوسفند ویژگی‌های بی‌نظیری دارد که می‌تواند آن‌ها را به سایر گوسفندان نژاد‌های دیگر منتقل کند.