ماهومت یا کبوتر دمشقی؛ کبوتر زیبای ۳ هزار ساله‌ای که با حضرت محمد سخن گفته است!

راز بقا: کبوتر دمشقی از نژاد کبوتر‌های فانتزی اهلی است. تصور می‌شود که منشاء آن در دمشق، سوریه باشد و این نژاد به دلیل محل منشاء آن به این نام نامگذاری شده است. این نژاد در واقع طی چندین سال پرورش انتخابی توسعه یافت. این نژاد و انواع دیگر کبوتر‌های اهلی، همگی از نوادگان کبوتر کوهی وحشی هستند. 

به گزارش راز بقا، این نژاد یک نژاد قدیمی است که در برخی از قدیمی‌ترین ادبیات در مورد کبوتر‌های اهلی ذکر شده است. کبوتر دمشقی دو نام دیگر نیز دارد و گا‌ها به آن نام‌ها نیز شناخته می‌شود: «کبوتر استانبولو» و «کبوتر ماهومِت». گفته می‌شود که نژاد کبوتر دمشقی حدود ۳۰۰۰ سال قدمت دارد.

منشاء و تاریخچه کبوتر دمشقی

کبوتر دمشقی یکی از نژاد‌های کبوتر اهلی است که اعتقاد بر این است منشا آن سوریه به ویژه شهر دمشق است و نام خود را از آنجا گرفته است. این نژاد به نام پری دمشقی نیز شناخته می‌شود. دمشق سابقه طولانی در پرورش و تجارت کبوتر دارد و به احتمال زیاد کبوتر دمشقی با انتخاب دقیق و جفت‌گیری انواع مختلف کبوتر محلی در آنجا توسعه یافته است. این نژاد به دلیل طرح‌های زیبای پر و ظرافت کلی آن مورد توجه است.

نام این کبوتر حتی در رول‌های پاپیروس مصری و حکاکی‌های سنگی نیز ذکر شده است. اگرچه عموماً اعتقاد بر این است که از دمشق سوریه (از این رو نام آن دمشق است)، نشأت گرفته، اما نشانه‌هایی وجود دارد که این نژاد احتمالا در ترکیه یا ایران (فارس) توسعه یافته باشد. «فرانسیس ویلوبی» ریاضیدان و جانورشناس قرن هفدم، حتی در آن زمان این نژاد را به عنوان یک نژاد قدیمی توصیف کرد. به گزارش راز بقا او چشمان تیره و زیبای بزرگ ماهومت‌ها را با «چشم‌های درشت و تیره» مردم کشور‌های خاورمیانه مقایسه می‌کند. رنگ چشم آلویی تیره و چشمان پر جنب و جوش یکی از دو ویژگی اصلی است که این نژاد را بسیار جذاب کرده است.

حدود دویست سال بعد در رساله‌ای به نام «رساله کبوتران اهلی» ذکر شده که آن‌ها را به دلیل ارتباط با پیامبر اسلام، حضرت محمد (ص)، «ماهومت» نامیده شده‌اند. در آنجا داستانی ارائه می‌شود که یک ماهومت (یا همان کبوتر دمشقی) در گوش حضرت محمد حرف زده است. این پرنده، روح القدس، فرمان خداوند متعال را به محمد (ص) ابلاغ کرد و از آن روز به بعد ماهومِت نام گرفت دست کم حداقل تا زمانی که اروپایی‌ها آن را دمشقی نامیدند. اولین کبوتر‌های دمشقی یا ماهومت در سال ۱۸۶۸ به انگلستان وارد شدند. این کبوتر‌ها از قسطنطنیه (استانبول) وارد شدند و به جیمز والاس از گلاسکو فروخته شدند. هنگامی که والاس آن‌ها را در سال ۱۸۷۹ دریافت کرد، آن‌ها را دمشقی نامید. 

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

کبوتر برونر پوتر؛ کبوتری از جمهوری چک که گردن ندارد!

کابالِرو؛ کبوتر هلندی که رکورد تاریخی سرعت را شکست

سوابق نشان می‌دهد که واردات دمشقی از افغانستان به اروپا تا اواخر سال ۱۹۱۴ ادامه یافت. بنابراین، بدیهی است که این نژاد نسبتاً در سراسر خاورمیانه گسترده شده است. اما این نژاد به دلیل جنگ‌های بین المللی در اروپا وضعیت خوبی نداشت و در واقع تا پایان جنگ جهانی دوم در اروپا از بین رفت. خوشبختانه، آن‌ها از آن زمان دوباره معرفی شدند و اکنون در سراسر اروپا و آمریکای شمالی یافت می‌شوند.

اگر چه کبوتر دمشقی اکنون به عنوان یک نژاد نمایشگاهی در نظر گرفته می‌شود، ترک‌ها تا اواخر سال ۱۹۵۴ از دمشقی برای پرواز و مسابقه استفاده می‌کردند. رنگ‌های سفید و یخی آن‌ها منظره‌ای است که می‌توان در پس‌زمینه آسمان آبی تماشا کرد و با پرواز دلپذیرشان، در هوا می‌چرخند و شیرجه می‌زنند. آن‌ها پرنده‌هایی چابک و پرانرژی هستند و واقعاً هیچ خطری برای دور شدن آن‌ها از گنجه محل نگهداری وجود ندارد. درست مانند ما انسان ها، به نظر می‌رسد کبوتر‌های دیگر آن‌ها را نسبتاً جذاب می‌دانند. دمشقی‌ها برای یافتن جفت مشکلی ندارند و وقتی شروع به صدا زدن می‌کنند، همیشه مخاطب جذب می‌شود.

به گزارش راز بقا، کبوتر دمشقی ساختار بدنی جسور و نیرومند دارد. نر‌ها به طور متوسط یک یا دو اونس از ماده‌ها سنگین‌تر هستند. کبوتر جغد انگلیسی ساختار سر و منقار مشابهی دارد و بسیاری بر این باورند که از دمشقی در توسعه جغد انگلیسی استفاده شده است. دو نکته متمایز، که مخصوص این پرندگان است، دمشقی را از سایر نژاد‌های کبوتر متمایز می‌کند: یکی چشمان درشت روشن که اطراف آن‌ها با رنگ‌های بنفش/ آبی رنگ احاطه شده است. دوم رنگ پر‌های آن‌ها که شیری شفاف یا نقره‌ای مات است و پس زمینه متضاد کاملی را در برابر نوار‌های سیاه راه راه روی بال‌ها فراهم می‌کند. اگرچه پر‌های این پرندگان در سطح بیرونی بسیار صاف و سبک است، اما رنگ زیر هر پر، به خصوص پر‌های گردن، تیره است. پوست، منقار، ناخن‌ها و پا‌ها نیز سیاه یا تقریباً سیاه هستند.

متأسفانه، تنها تعداد کمی از علاقه‌مندان این پرنده عجیب و غریب و فوق العاده زیبا را پرورش می‌دهند. هنوز هم یک نژاد جدید است و یک نژاد کمیاب در ایالات متحده محسوب می‌شود. اگرچه این یک نژاد کمیاب است، اما به طور گسترده پراکنده است و بدون تلاش زیاد می‌توان آن را پیدا کرد. 

امروزه کبوتر دمشقی یک نژاد محبوب در بین کبوتربازان در سراسر جهان است و توسط سازمان‌های مختلف استاندارد نژاد از جمله انجمن ملی کبوتر ایالات متحده و انجمن کبوتربازان بریتانیا در انگلستان به رسمیت شناخته شده است.

خصوصیات کبوتر دمشقی

کبوتر دمشقی پرنده‌ای با جثه متوسط و ظاهری بسیار زیباست. دو ویژگی بارز این پرندگان زیبا، چشمان تیره آلویی و چشمان روشن است. سر آن‌ها نسبتاً بزرگ و تا حدودی گرد با یک توقف‌گاه نرم روی غبغب است. چشمان آن‌ها بسیار روشن است و سر‌ها به رنگ آلو است. منقار ان‌ها صاف است و رنگ تیره و تنومندی دارد. عرض منقار تقریباً به اندازه طول است. سینه آن‌ها پهن، برجسته و به جلو بیرون زده است.

بال‌های کبوتر دمشقی محکم در برابر بدن قرار می‌گیرند و قشنگ روی دم کفتر سوار می‌شوند و نوک بال و دم فقط با هم تماس پیدا می‌کنند. پا‌ها و مچ پا‌های این پرندگان به رنگ قرمز تیره با ناخن‌های مشکی پا است. میانگین وزن زنده بدن کبوتر بالغ دمشقی بین ۳۷۰ تا ۴۲۵ گرم است.

تولید مثل کبوتر دمشقی

کبوتر‌های دمشقی معمولاً در هر کلاچ دو تخم می‌گذارند و تخم‌ها پس از حدود ۱۷-۱۹ روز جوجه کشی از تخم خارج می‌شوند. والدین به نوبت تخم‌ها را جوجه کشی می‌کنند و والد نر و ماده پس از خروج جوجه‌ها به مراقبت از جوجه‌ها خواهند پرداخت. همانطور که جوجه‌ها رشد می‌کنند، آن‌ها نیز شروع به خوردن مقدار کمی غذای جامد می‌کنند. 

کاربرد کبوتر دمشقی

کبوتر دمشقی یک نژاد نمایشی در ایالات متحده است و به عنوان یک پرنده مفید در اروپا بزرگ شده است. آن‌ها عمدتاً برای اهداف نمایشگاهی و به عنوان حیوانات خانگی نگهداری می‌شوند تا برای اهداف سودمند مانند تولید تخم مرغ یا گوشت.

کبوتر دمشقی پرنده‌ای بسیار قوی و مقاوم است. بسیار باهوش است و از تمرین پرواز لذت می‌برد. اگرچه این یک پرنده نمایشی است نه مسابقه‌ای یا جهت‌یاب، اما پرندگان هنوز ارزش دیدن در هنگام پرواز را دارند.

این پرندگان می‌توانند مستقیماً از ارتفاع ۱۰۰ فوتی یا بیشتر به داخل انبار بیفتند. کبوتر‌های دمشقی همچنین به والدین خوب بودن شهرت دارند و نسبت به بسیاری از نژاد‌های دیگر کبوتر خانگی از بچه‌های خود بیشتر مراقبت می‌کنند. آن‌ها پرندگانی هستند که عمر طولانی دارند و میانگین عمر آن‌ها حدود ۱۰ سال است.