انسان‌های اولیه چقدر عمر می‌کردند؟

راز بقا: تحقیقات درباره طول عمر انسان‌ها همیشه متفاوت بوده و نظریه‌پردازان این حوزه نتوانستند به یک نتیجه یکسان برسند. 

به گزارش راز بقا، تعیین طول عمر انسان‌های اولیه از آنجا که با ابزارها و روش‌های مختلفی انجام می‌شود همیشه نتایج متفاوتی در پی داشته و به همین دلیل هنوز نتایج قطعی در خصوص چرخه زندگی دوران قدیم منتشر نشده است. البته تحقیقات باستان‌شناسی زیادی در این راستا منتشر شده که حکایت از تعیین طول عمر انسان‌ها در دوران نخستین دارد. 

عمر انسان‌های اولیه 

طبق برخی از گزارش‌ها و تحقیقات نئاندرتال‌ها، نزدیک‌ترین خویشاوندان انسانی ما، حدود ۴۰۰۰۰ تا ۱۳۰۰۰۰ سال پیش در اروپا و آسیا زندگی می‌کردند، اگرچه شواهد وجود آن‌ها به بیش از ۴۰۰۰۰۰ سال قبل بازمی‌گردد. بر اساس آنچه باستان شناسان توانسته اند از تحقیقات تاریخی به دست آورند، قد نر‌ها به طور متوسط ۵ فوت و ۵ اینچ است، در حالی که ماده‌ها کوچک بودند، به طور متوسط ۵ فوت و ۱ اینچ.

قد و وزن به طور مداوم با هم افزایش نیافته اند. نئاندرتال‌های اولیه نسبت به کسانی که دیرتر آمدند قد بلندتر بودند، اما وزن آن‌ها ثابت بود. بدن کوتاه و چاق آن‌ها در آب و هوای سردتر مزیتی ویژه به آن‌ها می‌داد. استخوان‌های کوتاه ساق پا و بازو نیز ممکن است به نئاندرتال‌های اولیه در هنگام شکار مزیت داده باشد. 

کاوش‌های باستان‌شناسی در تپه «کولوبا» که قدمت آن به اولین عصر برنز در منطقه سید قاضی در استان اسکی‌شهیر آناتولی مرکزی برمی‌گردد، بیش از ۴۰ محل دفن از جمله زنان و کودکان را کشف کرده و تحقیقات نشان می‌دهد که مردم حدود ۵۰۰۰ سال پیش به طور متوسط تا ۴۰ سال در آنجا زندگی می‌کردند.

تا همین اواخر، اطلاعات کمی در مورد مدت زمان زندگی مردم ماقبل تاریخ وجود داشت. دسترسی به بقایای فسیل شده انسان بسیار اندک، تخمین جمعیت شناسی (ویژگی‌های آماری یک جمعیت) هر گروه خاص را برای مورخان دشوار کرده است. در سال ۲۰۰۶، دانشمندان دانشگاه مرکزی میشیگان و دانشگاه کالیفرنیا، ریورساید تصمیم گرفتند تا آنچه را که به عنوان «سن نسبی» اسکلت‌های فسیل شده در حفاری‌های باستان شناسی در سراسر آفریقا، اروپا و جا‌های دیگر یافت می‌شود، تجزیه و تحلیل کنند.

سن نسبی عبارت است از مقایسه یک فسیل با فسیل دیگر برای تعیین جوان یا بزرگسال بودن آن. دانشمندان می‌توانند با استفاده از کربن و تکنیک‌های دیگر تخمین بزنند که دو فردی که در یک دوره زمانی زندگی می‌کنند احتمالا چه مدت زنده بوده است. 

پس از مقایسه نسبت افرادی که در سنین پایین‌تر از دنیا رفته‌اند با افرادی که در سنین بالاتر از دنیا رفته‌اند، محققان به این نتیجه رسیدند که طول عمر تنها در حدود ۳۰۰۰۰ سال پیش شروع به افزایش قابل توجهی کرده و به محدوده ۳۰ سال و بیشتر رسیده است. 

تحقیقات اولیه منتشر شده در مجله انجمن پزشکی سلطنتی گزارش داد که بر اساس سوابق تاریخی، فیلسوفان و سیاستمداران یونان باستان به طور متوسط ۵۶.۲ سال (به اضافه یا منهای ۱۵.۵ سال) زندگی کردند و نقاشان ایتالیایی دوره رنسانس به طور متوسط ۶۲.۷ سال (به اضافه یا منهای ۱۷.۴ سال) زندگی کردند. در حالت کلی از دیدگاه جمعیتی به عنوان یک کل، امید به زندگی از حدود ۶۰۰۰ قبل از میلاد تا سال ۱۰۰ قبل از میلاد پایین بود.

در مقاله‌ای در سال ۲۰۱۰ که در مجموعه مقالات آکادمی ملی علوم منتشر شد، زیست‌شناس تکاملی «کالب فینچ» میانگین طول عمر یونانیان و رومیان باستان را بین ۲۰ تا ۳۵ سال توصیف کرد. با این وجود، فینچ نتایج را «غیرمعمول» اعلام کرد، زیرا آن‌ها صرفاً بر اساس سنگ‌نبش‌ها و نمونه‌های قبرستان هستند.

والتر شیدل، مورخ دانشگاه استنفورد که جمعیت‌شناسی امپراتوری روم را مطالعه می‌کند، می‌گوید در حالی که در گذشته گزارش‌هایی از زندگی برخی انسان‌ها تا ۱۵۰ سال وجود دارد، اکثر این موارد احتمالاً اغراق آمیز است. تحقیق در مورد طول عمر انسان‌های باستانی دشوار است، زیرا ما بقایای کافی را با هم پیدا نکرده‌ایم تا بتوانیم نتیجه‌گیری محکمی بگیریم. اما برخی تحقیقات نشان می‌دهد که امید به زندگی بین نئاندرتال‌ها و انسان‌های اولیه که در غرب اوراسیا یافت شده‌اند، تفاوت چندانی نداشته است.

تحقیقات دیگر نشان می‌دهد که طول عمر انسان‌های خردمند ممکن است از پارینه سنگی میانه به پارینه سنگی متأخر تغییر کرده باشد، زیرا نسبت بقایای پیر به جوان‌تر افزایش می‌یابد. همین تحقیقات نشان می‌دهد که با شروع حدود ۳۰۰۰۰ سال پیش در دوران آغاز پارینه سنگی، میانگین طول عمر از ۳۰ سال گذشته است.

تغییر بزرگ دیگر تقریباً مصادف با دوره‌ای است که بین ۱۰ هزار سال پیش، انسان‌ها شروع به اتخاذ سبک زندگی بی تحرک کردند و به مراکز شهری مانند «چاتال هویوک» در ترکیه رفتند. سبک زندگی عشایری نسبتا سالم‌تر از زندگی در شهر‌های متراکم در آن زمان بود، زیرا مناطق شهری فاقد سیستم فاضلاب و بهداشت مناسب بودند. از آنجایی که مردم در مجاورت یکدیگر و دام‌های خود زندگی می‌کردند، بیماری می‌توانست راحت‌تر بین انسان و حیوانات اهلی منتقل شود. برخی از تحقیقات در «چاتال هویوک» نشان می‌دهد که با متراکم‌تر شدن شهر، افراد از سلامت کمتری برخوردار بودند که همین احتمالاً منجر به کاهش میانگین امید به زندگی شده است. 

متوسط عمر در دوران پیش از صنعتی شدن

در یک تحلیل تاریخی دیگر، فینچ و سایر دانشمندان تکاملی با استفاده از منحنی گومپرتز، میانگین طول عمر افرادی که در سوئد پیش از صنعتی شدن زندگی می‌کردند را برآورد کردند. این یک مدل ریاضی است که توسط دانشمندان برای توصیف سرعت و رشد موجودات زنده، از باکتری گرفته تا انسان، استفاده شده است. با انجام این کار، فینچ و همکارانش توانستند «مرگ زودرس» و «مرگ دیررس» را در این جمعیت تعریف کنند و بیشترین علل هر دو را شناسایی کنند. به گفته فینچ، امید به زندگی در سوئد پیش از صنعتی شدن حدود ۳۵ سال بود که مرگ نوزادان و مرگ زودهنگام ناشی از سوء تغذیه یا بیماری را در نظر گرفت. 

امید به زندگی در عصر جدید

همانطور که در گذشته بوده امید به زندگی در دوران کنونی به طور مساوی توزیع نمی‌شود. بر اساس گزارش «وورلد مستر» هنگ کنگ دارای بالاترین میانگین امید به زندگی با ۸۵.۳ سال است. بر اساس تحقیقات اخیر، جمهوری آفریقای مرکزی به دلیل ترکیبی از عواملی که شامل مرگ و میر ناشی از کووید-۱۹ و سایر بیماری‌ها و درگیری‌های داخلی مداوم می‌شود، با ۵۴.۴ سال کمترین میزان امید به زندگی را دارد.

امید به زندگی کلی انسان‌های امروزی ۷۳.۲ سال است: ۷۵.۶ سال برای زنان و ۷۰.۸ سال برای مردان. این امر تا حدی به دلیل پیشرفت در پزشکی تنها در چند دهه افزایش یافته است. داده‌ها نشان می‌دهد که در سال ۱۹۵۰، میانگین امید به زندگی ۴۷ سال بود.

کیریازیس محقق سلامت و طول عمر می‌گوید که این پیشرفت‌ها در امید به زندگی منجر به تمرکز جدیدی شده است. زمانی انسان‌ها برای زنده ماندن متمایل به داشتن فرزندان بیشتر بودند، اما اکنون بسیاری از مردم فرزندان کمتری دارند و بیشتر بر بقای شخصی تمرکز می‌کنند.