گوسفند آتابای؛ گوسفند معروف به دالاق و «نیمدنبه» که محبوبترین گوسفند ترکمنهاست
راز بقا: گوسفند نژاد اتابای یک گوسفند مختص استان گلستان است که به «دالاق» یا «دالاک» معروف است. یکی دیگر از نامهای نزاد اتابای «نیمدنبه ترکمنی» است. این گوسفند به دلیل وزنگیری خوب به شدت برای پرواربندی مناسب است و جزء دسته گوسفندان گوشتی محسوب میشود. این گوسفند به دلیل دنبه کوچک بسیار شبیه گوسفند زل مازندران است، اما جثهاش بزرگتر است
به گزارش راز بقا، این گوسفند یک گوسفند گوشتی است و بومی منطقه ترکمن استان گلستان است و طبق آخرین آمارها حدود ۱۰۰ هزار رأس از این نژاد در این استان وجود دارد. این گوسفند به دلیل اینکه روزانه حدود ۱۴۰ گرم اضافه وزن دارد محبوبیت زیادی در بین دامپروران برای کسب سود دارد.
ویژگیهای ظاهری گوسفند اتابای
گوسفند اتابای یک نژاد مشهور ایرانی است که در بدو تولد به رنگ سیاه یا قهوهای وجود دارد و با رسیدن به بلوغ به سمت رنگ نخودی میرود. این گوسفند دارای بدن کشیده و دست و پاهای بلند است. گوشهای دراز، برجستگی روی پیشانی گوسفند و قوس روی بینی باعث شده که این نزاد به راحتی از سایر نژادهای دیگر تفکیک و متمایز شود.
به گزارش راز بقا، گوسفند اتابای یا دالاق در مناطق کوهستانی زندگی میکند و با توجه به اینکه شمال، شمال شرق و غرب کشور دارای بارندگی خوب و پوشش گیاهی خوب است این گوسفند در آنجا به راحتی سازگار است. شرایط آب و هوایی استان گلستان باعث شده که این گوسفند و همچنین گوسفند نژاد زل در آنجا به راحتی پرورش پیدا کنند.
گوسفند دالاق بر اساس گزارشهای موجود حدود ۸ درصد نرخ دوقلوزایی دارد و همین امر یک دلیل دیگر است که نشان میدهد این گوسفند برای پرواربندی عالیست.
گوسفند اتابای یا دالاق حدود ۱۴۰ روزانه افزایش وزن دارد و درصد بازدهی خوراک آن نزدیک به ۱۱ درصد است. البته در صورت ایجاد شرایط خوب تغذیهای حتی توان بازدهی و افزایشی وزن بیشتر نیز دارد، اما به طور متوسط ارقام بالاست. درصد لاشه این گوسفند نسبت به کل بدن حدود ۴۵.۷ درصد است و جزء نژادهای خوب گوشتی در ایران است.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
گوسفند دمانی؛ گوسفندی که فقط مردم فقیر دره اسماعیل خان آن را پرورش میدهند!
گوسفند کاتادین؛ گوسفند عضلانی و قدرتمند که بهترین نژاد گوسفند در آمریکاست
اطلاعات وزنی یک گوسفند اتابای نشان میدهد که وزن بره نر این گوسفند در هنگام تولد ۴.۸ کیلو و وزن ماده ۳.۸ کیلوگرم است و این در حالیست که در سه ماهگی وزن بره نر به ۳۱ کیلوگرم و وزن ماده به ۲۸ کیلوگرم میرسد. همچنین وزن شش ماهگی گوسفند نر دالاق ۴۴ کیلوگرم و وزن ماده ۴۰ کیلو است و یک گوسفند بالغ نر اتابای در سن یک سالگی به ۵۱ کیلوگرم و وزن ماده به ۴۵ کیلوگرم میرسد.
به گزارش راز بقا وضعیت شیردهی این گوسفند با توجه به اینکه یک نژاد گوشتی محسوب میشود نسبتا خوب است به طوری که میزان شیردهی گوسفند روزانه ۳۸۵ گرم و طول دوران شیردهی نیز حدود ۵ یا شش ماه است. این میزان شیر زیاد نیست و احتمالا تنها کفاف برهها را میدهد. اما در کل میزان شیر این گوسفند به اندازهای نیست که بتوان آن را برای تولید شیر پرورش داد چرا که یک گوسفند شیری دست کم باید بالای ۵۰۰ گرم در روز شیر بدهد. اگرچه به عنوان یک نژاد گوشتی اتابای شیر زیادی تولید نمیکند، اما در عوض پشم خوب و به میزان مناسبی ارائه میدهد.
بر اساس آمارها هر رأس گوسفند اتابای در سال بین ۶۰۰ گرم تا ۲.۵ کیلوگرم پشم میدهد و قطر پشم این گوسفند حدود ۳۰ میکرون است. همچنین طول دست پشم ۱۴ سانتیمتر و میزان درصد پشم حقیقی با گرفتن ناخالصیها حدود ۴۵.۵ درصد است. بادزهی پشم این گوسفند نیز حدود ۳۰ درصد است.
نکته دیگر درباره گوسفند نژاد اتابای یا دالاق فرآیند اصلاح نژادیاش با گوسفند رومانوف روس است. گوسفند رومانوف به چندقلوزایی معروف است و شهرت جهانی دارد و در تمام دنیا از این گوسفند برای اصلاح نژادی و درراستای افزایش نرخ باروری مورد استفاده قرار میگیرد.
بر اساس آمارها از سال ۱۳۹۱ استان گلستان در طرح اصلاح نژاد گوسفند دالاق از طریق ترکیب با رومانوف موفق بوده و باعث افزای نرخ باروری گوسفندان بومی شده است.
بره متولد شده حاصل از ترکیب نژادی رومانوف و دالاق، دنبه کمتر و گوشت بیشتری خواهد داشت و علاوه بر این نرخ باروری نیز افزاییش خواهد یافت.