عقاب هاست؛ بزرگ‌ترین پرنده شکاری جهان مشهور به «ببر پرنده‌» که شکارچی پرندگان غول‌پیکر بود

راز بقا: در میان پرندگان شکاری که تاکنون زیسته‌اند، عقاب هاست (Haast’s Eagle) جایگاه ویژه‌ای دارد. این پرنده غول‌پیکر که روزگاری در نیوزیلند زندگی می‌کرد، به‌دلیل قدرت و رفتار منحصربه‌فردش، از آن با لقب «ببر پرنده» یاد می‌شود. پژوهش‌های جدید نشان داده‌اند که این عقاب برخلاف دیگر پرندگان شکاری، روش خاصی برای شکار داشت و همان‌قدر که شکارچی بود، رفتار‌هایی شبیه لاشخور‌ها نیز از خود نشان می‌داد.

شکارچی پرندگان غول‌پیکر

به گزارش راز بقا، عقاب هاست حدود ۱۵ کیلوگرم وزن داشت و با بال‌هایی به طول سه متر، یکی از بزرگ‌ترین پرندگان شکاری جهان به‌شمار می‌رفت. طعمه اصلی او، پرنده‌ای به‌نام موآ (Moa) بود؛ پرنده‌ای بی‌پرواز که گاهی تا چهار متر قد داشت و وزنش به بیش از ۲۵۰ کیلوگرم می‌رسید.

این عقاب توان پرواز با چنین طعمه بزرگی را نداشت، بنابراین روش شکار او متفاوت بود. بر اساس یافته‌های تازه، عقاب هاست با چنگال‌های بسیار قوی خود به موآ حمله کرده و پس از زمین‌گیر کردن آن، با نوک قدرتمندش ضربه نهایی را وارد می‌کرد. در ادامه نیز مثل لاشخور‌ها از درون طعمه تغذیه می‌کرد. این سبک تغذیه باعث شده بود برخی ویژگی‌های ظاهری‌اش شبیه لاشخور‌ها باشد؛ برای مثال، سر بدون پر که در نگاره‌های باستانی بومیان مائوری نیز دیده می‌شود.

جهش تکاملی در جزیره‌ای دورافتاده

برای سال‌ها، دانشمندان گمان می‌کردند این عقاب به «عقاب دم‌گوه‌ای» استرالیا نزدیک است، اما آزمایش‌های DNA خلاف آن را نشان دادند. عجیب‌تر اینکه مشخص شد اجداد عقاب هاست، از کوچک‌ترین عقاب‌های استرالیا بوده‌اند.

زیست‌شناسان این تغییر شگفت‌انگیز را به پدیده‌ای به‌نام «غول‌پیکری جزیره‌ای» نسبت می‌دهند. در این پدیده، گونه‌های کوچک که به جزیره‌ای دورافتاده مهاجرت می‌کنند، در غیاب شکارچیان و با وفور طعمه‌های بزرگ، به‌سرعت رشد کرده و به اندازه‌هایی بزرگ‌تر از نیاکان خود می‌رسند. عقاب هاست طی کمتر از دو میلیون سال این مسیر تکاملی را پیمود؛ سریع‌ترین رشد اندازه‌ای که تاکنون در میان مهره‌داران ثبت شده است.

برای مطالعه بیش‌تر بخوانید:

بَلوچی‌دَد؛ غول افسانه‌ای اهل بلوچستان که بزرگ‌ترین پستاندار خشکی تاریخ لقب گرفته است

نیاگاو؛ غول دو متری زاگرس که ۱۵۰۰ کیلو وزن داشت و ۴۰۰ سال پیش برای همیشه از بین رفت

کرگدن پوزه‌باریک؛ غول دشت‌های کرمانشاه با شاخ یک متری که دو متر قد و ۲۰۰۰ کیلو وزن داشت

ترکیبی از عقاب و لاشخور

مطالعات سه‌بعدی روی استخوان‌های این پرنده نشان می‌دهد که نوک آن از لاشخور‌های امروزی قوی‌تر، اما نسبت به عقاب‌ها کمتر برای تکه‌تکه کردن گوشت با تکان‌های شدید مناسب بوده است. بنابراین، عقاب هاست همان‌طور که طعمه را همچون یک عقاب شکار می‌کرد، اما مانند لاشخور‌ها از آن تغذیه می‌کرد.

به‌گفته پژوهشگران، این عقاب ابتدا با چنگال‌هایش ضربه زده و پرنده موآ را زمین‌گیر می‌کرد. به گزارش راز بقا سپس با نوک خود به ناحیه پشت گردن نقطه‌ای آسیب‌پذیر و دور از دست و پای موآ حمله کرده و آن را می‌کشت. از آن‌جا که امکان بردن طعمه وجود نداشت، عقاب در همان محل شکار، از اندام‌های داخلی موآ تغذیه می‌کرد.

نابودی توسط انسان

ورود انسان به نیوزیلند حدود ۷۵۰ سال پیش، آغاز پایان عقاب هاست بود. به گزارش راز بقا با ورود ساکنان پولینزیایی، جنگل‌ها تخریب شدند و موآ‌ها منبع غذایی اصلی این عقاب شکار و منقرض شدند. به‌نظر می‌رسد عقاب هاست گاه‌گاهی به انسان نیز حمله می‌کرده، و حتی در افسانه‌های شفاهی بومیان نیز روایت‌هایی از این حملات وجود دارد.

گرچه زمان دقیق انقراض این پرنده مشخص نیست، اما برخی گمانه‌زنی‌ها اشاره دارند که ممکن است آخرین نمونه‌ها تا قرن نوزدهم زنده بوده باشند.