پیوند زدن پسته؛ راز طلای سبز ایران چیست و چطور می‌توان درخت پسته‌ای با بیشترین باردهی داشت؟
پیوند زدن پسته یکی از کلیدی‌ترین مراحل در پسته‌کاری حرفه‌ای است. در این مقاله از راز بقا با بهترین زمان، روش‌ها، انتخاب پایه و پیوندک مناسب برای تولید پسته باکیفیت در ایران آشنا می‌شوید. راز طلای سبز را اینجا بخوانید
راز بقا: درخت پسته از جمله ارزشمندترین و بومی‌ترین درختان ایران است؛ نماد تاب‌آوری در برابر کم‌آبی و گرمای طاقت‌فرسا. اما آنچه این درخت را به گنجینه‌ای واقعی برای کشاورز تبدیل می‌کند، چیزی فراتر از بذر و خاک است؛ یعنی «پیوند» درست و علمی.
در این مقاله از راز بقا قصد داریم به زبان ساده و کاربردی توضیح دهیم: چرا پیوند زدن درخت پسته اهمیت دارد؟ چه زمانی باید آن را انجام داد؟ کدام پایه و پیوندک مناسب‌تر است؟ و چگونه می‌توان با یک پیوند اصولی، پسته‌ای باکیفیت‌تر و با باردهی بیشتر تولید کرد؟
چرا درخت پسته باید پیوند زده شود؟
به گزارش راز بقا، در طبیعت، پسته معمولاً از طریق بذر رشد می‌کند. اما پسته بذری، ویژگی‌های ژنتیکی ناپایداری دارد و ممکن است میوه‌هایی نامرغوب، ناسازگار با بازار یا کم‌بار تولید کند. اینجا است که علم کشاورزی وارد میدان می‌شود.
پیوند زدن، راهی برای انتقال ژن‌های مرغوب یک رقم پسته (مثل اکبری یا احمدآقایی) به پایه‌ای مقاوم است. این روش به کشاورز اجازه می‌دهد از قدرت ریشه‌های بومی و مقاوم بهره‌مند شود، ولی در عین حال محصولی تجاری، یکدست و پرطرفدار برداشت کند.
زمان مناسب برای پیوند پسته در ایران
در مناطق پسته‌خیز ایران مثل کرمان، یزد، خراسان جنوبی و سمنان، پیوند معمولاً در بهار (اردیبهشت تا اوایل خرداد) انجام می‌شود. این فصل، هم دمای مطلوبی دارد و هم شیره گیاه فعال است، در نتیجه جوش خوردن پیوند راحت‌تر اتفاق می‌افتد.
برخی کشاورزان حرفه‌ای نیز پیوند دوم را در تابستان (مرداد) انجام می‌دهند، به‌ویژه اگر پیوند اول موفق نبوده باشد یا رشد پایه عقب افتاده باشد.
انتخاب پایه مناسب؛ قلب پنهان درخت پسته
در ایران، سه نوع پایه اصلی برای پسته وجود دارد:
بومی ایرانی (مثلاً بادامی زرند یا قزوینی): مقاومت بالا به خشکی و شوری، اما رشد کندتر.
اوحدی (فندقی): باردهی بالا ولی حساس به برخی بیماری‌ها.
پسته‌های وارداتی (مثل آتلانتیکا یا اینتگریما): معمولاً برای پژوهش یا شرایط خاص استفاده می‌شوند.
در اقلیم‌های کویری ایران، استفاده از پایه‌های بومی که با شوری و کم‌آبی سازگارند، مناسب‌ترین گزینه است. پیوندک روی این پایه‌ها بهتر دوام می‌آورد.
انتخاب پیوندک؛ جایی که عیار پسته مشخص می‌شود
پیوندک همان قسمتی از شاخه درخت مادری است که قرار است صفاتش به نسل بعد منتقل شود. در ایران، محبوب‌ترین ارقام پسته برای پیوندک عبارت‌اند از:
اکبری: کشیده، مجلسی و گران‌قیمت
احمدآقایی: خوش‌طعم و پرطرفدار در بازار داخلی
فندقی: خوش‌خوراک و صادرات‌محور
کله‌قوچی: درشت و پربار ولی حساس
در انتخاب پیوندک باید به ۳ نکته توجه کرد:
سلامت کامل شاخه مادری (بدون آفت یا بیماری)
طول عمر حداقل ۶ ماهه از رشد پیوندک
هماهنگی رشد میان پایه و پیوندک (قطر مشابه و گونه سازگار)
روش‌های رایج پیوند زدن پسته در ایران
روش‌های متنوعی برای پیوند وجود دارد، اما دو روش زیر بیشترین کاربرد را دارند:
یک. پیوند شکمی (T-budding)
رایج‌ترین روش
اجرای ساده با ابزار کم
مناسب برای پایه‌های ۱ تا ۳ ساله
در این روش، شکاف T شکل روی پایه ایجاد می‌شود و پوست به‌آرامی بلند می‌شود. سپس جوانه پیوندک در آن قرار گرفته و با نوار پلاستیکی بسته می‌شود.
دو. پیوند لوله‌ای
برای درختان با پوست ضخیم‌تر
نیاز به مهارت بیشتر
درصد موفقیت بالا در دست‌های حرفه‌ای
مراقبت‌های بعد از پیوند
پس از انجام پیوند، مرحله‌ای حیاتی آغاز می‌شود که اکثر کشاورزان تازه‌کار از آن غافل‌اند:
بستن مناسب محل پیوند با نوار پی‌وی‌سی یا نوار مخصوص باغبانی
حفاظت در برابر آفتاب شدید با استفاده از پوشش خاک اره یا پارچه سبک
آبیاری منظم ولی بدون غرقابی
کنترل مورچه و شته که دشمن پیوند تازه‌اند
اگر همه چیز به‌خوبی پیش برود، در طی ۱۵ تا ۳۰ روز، پیوندک جوانه می‌زند و نشانه موفقیت پیوند آشکار می‌شود.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
چالش‌ها و ترفند‌های محلی
به گزارش راز بقا در برخی مناطق ایران، به‌خصوص در کرمان یا رفسنجان، کشاورزان برای افزایش شانس موفقیت از پیوند دوگانه استفاده می‌کنند: یعنی روی یک پایه، دو پیوندک از رقم‌های مختلف می‌زنند تا در صورت موفق نشدن یکی، دیگری باقی بماند.
در خراسان جنوبی، برخی باغداران با استفاده از سایه‌انداز یا خاک پاشی محل پیوند، دمای محیط را کنترل می‌کنند. دانش بومی در این مناطق مکمل روش‌های علمی است.
چرا پیوند نقطه طلایی پسته‌کاری است؟
برای آن‌که پسته‌کار ایرانی در بازار داخلی و جهانی موفق باشد، دیگر کافی نیست فقط زمین داشته باشد. به گزارش راز بقا شناخت رقم، زمان، روش و مراقبت علمی از پیوند، همان حلقه گمشده‌ای‌ست که کشاورز را از محصولی کم‌بار و بی‌کیفیت به صادرات با درآمد دلاری می‌رساند.
اگر به‌تازگی وارد دنیای پسته شده‌اید یا در حال بازسازی باغ هستید، فراموش نکنید: «پیوند خوب، نصف راه است؛ باقی‌اش دانش، صبر و مراقبت مستمر است.»
لینک کپی شد
خواندنی‌ها
ترتیکاله؛ غله مقاوم و کم‌آب استان فارس که بهترین جایگزین گندم و ذرت است، آب کم می‌خواهد و سود بسیار بالایی دارد
هبار دادن نخل؛ درخت نخل چطور بارور می‌شود و بهترین روش برای پرورش دادن باکیفیت‌ترین خرمای ایران چیست؟
هرس نخل؛ کشف روشی عجیب توسط مردم جنوب ایران برای هرس کردن نخل که برداشت خرما را بسیار کم هزینه می‌کند
گز روغنی؛ طلای سبز جنوب ایران که به خشکسالی مقاوم است و سود اقتصادی بسیار بالایی دارد
ارسال نظر
