چهره قدیمی‌ترین انسان در مصر بازآفرینی شد

راز بقا: بازآفرینی واقعی‌نما چهره مردی که ۳۰ هزار سال پیش در مصر امروز زندگی می‌کرد، می‌تواند سرنخ‌هایی از تکامل انسان به دست دهد.

به گزارش راز بقا به نقل از لایوساینس، باستان‌شناسان بقایای اسکلت این مرد را سال ۱۹۸۰ در نزله خاطر ۲، یک محوطه باستان‌شناسی در دره رود نیل واقع در مصر، کشف کردند. تجزیه و تحلیل انسان‌شناختی نشان داد این مرد هنگام مرگ ۱۷ تا ۲۹ سال سن داشته و با قدی تقریبا ۱۶۰ سانتی‌متر، اصالتا آفریقایی بوده است. بر اساس مطالعه‌ای که ۲۲ مارس منتشر شد، این اسکلت قدیمی‌ترین نمونه از بقایای هومو ساپینس (انسان خردمند) یافت‌شده در مصر و یکی از قدیمی‌ترین‌ها در جهان است.

البته غیر از تبری سنگی که در کنار او دفن شده بود، اطلاعات کمی در موردش وجود داشت.

طبق این گزارش، اکنون بعد از گذشت بیش از ۴۰ سال، گروهی از محققان برزیلی با استفاده از ده‌ها تصویر دیجیتالی که هنگام مشاهده بقایای اسکلت اوــ که بخشی از مجموعه موزه مصر در قاهره است‌ــ گرد آوردند، چهره این مرد را بازآفرینی کرده‌اند.

به گزارش لایوساینس، نویسنده اصلی این مطالعه، موآسیر الیاس سانتوس، باستان‌شناس موزه باستان‌شناسی سیرو فلاماریون کاردوسو در برزیل، در ایمیلی به لایو ساینس گفت: «اکثر استخوان‌های اسکلت محفوظ مانده است؛ اگر چه کسری‌هایی مانند دنده‌ها، دست‌ها، قسمت میانی و تحتانی استخوان ساق پای راست و قسمت پایینی درشت‌نی پای سمت چپ و همچنین (کف) پا‌ها وجود دارد، اندام اصلی برای بازآفرینی صورت یعنی جمجمه به‌خوبی محفوظ مانده است.»

طبق این گزارش، یکی از ویژگی‌های جمجمه که موردتوجه محققان قرار گرفت، فک آن و تفاوتش با فک پایینی امروزی‌تر بود. بخشی از جمجمه نیز از بین رفته بود، اما این گروه با استفاده از سمت دیگر جمجمه و نقاط داده‌ای اسکن‌های توموگرافی کامپیوتری (سی‌تی) اهداکنندگان مجازی زنده، آن را کپی و قرینه‌سازی کردند.

سیسرو مورائس، یکی از محققان این مطالعه و متخصص گرافیک اهل برزیل، در ایمیلی به لایو ساینس گفت: «جمجمه به طور کلی ساختاری امروزی دارد، اما بخشی از آن دارای عناصر باستانی است؛ مانند فک که بسیار قوی‌تر از (فک) مردان امروزی است. وقتی برای اولین بار جمجمه را دیدم، تحت تاثیر این بخش قرار گرفتم و در عین حال کنجکاو شدم بدانم پس از بازسازی، صورت چگونه به نظر خواهد آمد.»

محققان با دوخت دیجیتالی تصاویر در فرایندی به نام تصویرسنجی [یا فتوگرامتری، علم و هنر تعیین موقعیت، اندازه و شکل اشیا از طریق تحلیل نتایج به‌دست آمده از تصاویر آنالوگ و دیجیتال]، دو مدل سه‌بعدی مجازی از این مرد خلق کردند. اولی تصویری سیاه‌سفید با چشمان بسته در حالت خنثی است و دومی، که رویکردی هنرمندانه‌تر دارد، نمایان‌گر مردی جوان با مو‌های تیره ژولیده و ریش‌های اصلاح‌شده است.

به گزارش لایوساینس، مورائس گفت «در کل مردم فکر می‌کنند بازآفرینی همانی است که در فیلم‌های هالیوود انجام می‌گیرد و نتیجه نهایی با چهره فرد واقعی مو نمی‌زند. اما در واقع کاملا آن‌گونه نیست. آنچه ما انجام می‌دهیم، بازآفرینی چهره احتمالی با استفاده از داده‌های آماری موجود است و حاصل کار هم سازه‌ای بسیار ساده‌ای به دست می‌دهد.»

او افزود: «اما هنگام کار روی شخصیت‌های تاریخی، جلوه انسانی دادن به چهره فرد موردنظر همیشه مهم است؛ چون تکمیل کردن سازه به‌دست‌آمده با مو و رنگ‌آمیزی سبب می‌شود باورپذیری مردم بیشتر شود، علاقه بیشتری پیدا کنند و چه می‌دانیم، شاید تمایل پیدا کنند در مورد موضوعی خاص یا باستان‌شناسی و کل تاریخ بیشتر مطالعه کنند.»

محققان امیدوارند بررسی این مرد باستانی بازآفرینی‌شده به باستان‌شناسان کمک کند از چگونگی تکامل انسان در گذر زمان شناخت بهتری پیدا کنند.

سانتوس گفت: «این واقعیت که این فرد متعلق به بیش از ۳۰ هزار سال پیش است، سبب می‌شود برای شناخت چگونگی تکامل انسان اهمیت داشته باشد.»