












راز بقا: سنجاب پرنده افغان (Eoglaucomys fimbriatus baberi) یک گونه جالب از جوندهها است که در کشورهای افغانستان، هند و پاکستان یافت میشود. این سنجاب که به خاطر توانایی خود در پروازهای کوتاه شناخته شده است، در جنگلهای کوهستانی جنوب آسیا زندگی میکند. در این مقاله از راز بقا، به بررسی زیستشناسی، زیستگاه، تغذیه و وضعیت حفاظتی سنجاب پرنده افغان میپردازیم.
به گزارش راز بقا، سنجاب پرنده افغان یک گونه منحصربهفرد از خانواده Sciuridae است که با ویژگیهای خاصی همچون توانایی پرواز و پوشش پشمی زیبا شناخته میشود. با توجه به جمعیت زیاد و پراکندگی وسیع این گونه، سنجاب پرنده افغان در حال حاضر در معرض خطر انقراض قرار ندارد، گرچه تهدیداتی مانند قطع درختان، مدرنیزاسیون و تجارت پوست بر آن تاثیر میگذارد.
سنجابهای پرنده افغان جوندگان میانجثهای هستند که ویژگی اصلی آنها غشا پروازی یا پاتاژیم است که از اندامهای آنها آویزان است و به آنها امکان میدهد بین درختان به راحتی پرواز کنند. به گزارش راز بقا پوشش پشمی آنها معمولاً ترکیبی از رنگهای قهوهای، خاکی و سفید است که به آنها کمک میکند در محیط طبیعی خود پنهان شوند. طول بدن سنجابهای بالغ معمولاً حدود ۳۰-۴۵ سانتیمتر است و دم آنها حدود ۲۰-۳۰ سانتیمتر طول دارد.
این سنجابها وزنشان بین ۲۰۰-۳۰۰ گرم است و دم پرپشت آنها در هنگام پرواز و جستجوی غذا به حفظ تعادل کمک میکند.
سنجاب پرنده افغان عمدتاً در جنگلهای کوهستانی سوزنیبرگ در کشورهای افغانستان، هند و پاکستان زندگی میکند. به گزارش راز بقا این گونه در ارتفاعات بین ۱,۵۰۰ تا ۳,۵۰۰ متر از سطح دریا یافت میشود و جنگلهای هندوکش، کراکورا و بخشهایی از هیمالیا زیستگاه اصلی آن را تشکیل میدهند.
این جنگلهای انبوه منابع غذایی زیادی مانند دانهها، میوهها و آجیلها را فراهم میکنند که از غذاهای اصلی سنجاب پرنده افغان هستند. علاوه بر این، درختان بلند فضایی فراوان برای ساخت لانه در حفرههای درختان یا شاخههای انبوه فراهم میکنند که امنیت آنها را در برابر شکارچیان زمینزی تضمین میکند.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
سنجاب بلوچی؛ سنجاب ایرانی که بلای جان مردم استرالیا شده است!
سنجاب غولپیکر هندی؛ غول رنگارنگ جنگلهای هند که بزرگترین و زیباترین سنجاب جهان است
سنجاب پرنده افغان شبزی است و عمدتاً در شب فعال است. غذای اصلی این سنجابها شامل میوهها، آجیلها و دانهها از درختان جنگل است. به گزارش راز بقا این رژیم غذایی نقش مهمی در توزیع دانهها و کمک به بازسازی گیاهان جنگلی دارد.
سنجابهای پرنده افغان به طور معمول حیواناتی انفرادی هستند و معمولاً زمان خود را به تنهایی میگذرانند مگر در فصل جفتگیری. آنها مناطق خود را از طریق علامتگذاری بویایی و صداهایی خاص علامتگذاری میکنند. این گونه به شدت چابک است و میتواند از درختی به درخت دیگر بپرد و برای جستجوی غذا یا اجتناب از شکارچیان پرواز کند.
سنجاب پرنده افغان دوره نسلزاییای حدود ۴ تا ۵ سال دارد. این گونه قادر به تولید تا دو زایمان در سال است که هر زایمان ۲ تا ۴ بچه به دنیا میآورد. پس از تولد، بچهها برای چند هفته در لانه میمانند و به طور کامل از مادر تغذیه میکنند و سپس مستقل میشوند.
با وجود پراکندگی وسیع، سنجاب پرنده افغان با چندین تهدید مواجه است:
قطع درختان انتخابی: قطع درختان برای چوب میتواند به طور مستقیم زیستگاه سنجابها را تهدید کند و منابع غذایی و فضای لانهسازی آنها را کاهش دهد.
مدرنیزاسیون: گسترش شهرنشینی و زیرساختها به درون زیستگاه سنجابها میتواند منجر به تجزیه زیستگاه و ایجاد نواحی کوچکتر و جداشده از جنگلها شود.
شکار برای تجارت پوست: تقاضا برای محصولات پوستهای منحصربهفرد میتواند منجر به شکار غیرقانونی این سنجابها شود که جمعیت آنها را کاهش میدهد.
سنجاب پرنده افغان در لیست IUCN به عنوان گونهای در معرض خطر یا در حال انقراض قرار ندارد. با این حال، بقای این گونه به حفظ زیستگاههای جنگلی آن بستگی دارد. تلاشهای حفاظتی بر روی حفاظت از زیستگاهها، کاهش فشار شکار و مقابله با اثرات قطع درختان و شهری شدن متمرکز است.
برای حفاظت از سنجاب پرنده افغان، اقدامات حفاظتی زیر ضروری است:
حفاظت از جنگلها: اعمال قوانین سختگیرانهتر علیه قطع درختان غیرقانونی و ترویج شیوههای جنگلداری پایدار.
بازسازی زیستگاهها: کاشت درختان در مناطقی که تخریب شدهاند یا جنگلها قطع شدهاند تا فضاهای بیشتری برای زندگی سنجابها ایجاد شود.
کمپینهای آگاهیرسانی: آموزش جوامع محلی درباره اهمیت حفاظت از این گونه و زیستگاه آن.
سنجاب پرنده افغان یک گونه منحصربهفرد و جذاب است که نقش مهمی در اکوسیستم جنگلی خود دارد. به گزارش راز بقا در حالی که این گونه در حال حاضر در معرض خطر انقراض قرار ندارد، ادامه تلاشها برای حفاظت از زیستگاه آن حیاتی است. با مقابله با تهدیداتی مانند تخریب زیستگاه و شکار غیرقانونی، میتوانیم اطمینان حاصل کنیم که نسلهای آینده همچنان از دیدن این موجودات خارقالعاده لذت ببرند.